Ai được phép lấy mẫu xét nghiệm HIV?

Theo quyết định 2674 của Bộ Y tế ban hành năm 2018 về hướng dẫn quốc gia xét nghiệm HIV, việc xét nghiệm sàng học HIV tại cộng đồng bao gồm 3 hình thức, tự xét nghiệm, xét nghiệm do những nhân viên không làm trong phòng xét nghiệm HIV thực hiện và xét nghiệm do nhân viên cơ sở xét nghiệm thực hiện.

Ba hình thức xét nghiệm HIV tại cộng đồng

Xét nghiệm HIV thông qua máu hoặc dịch tiết cơ thể. (Ảnh: Getty).

Với tự xét nghiệm: Người được xét nghiệm tự thực hiện tất cả các bước của việc xét nghiệm bao gồm tự lấy mẫu, tự làm xét nghiệm và tự đọc kết quả. Kết quả xét nghiệm chỉ nhằm mục đích sàng lọc ban đầu, không được sử dụng để chẩn đoán nhiễm HIV, các trường hợp xét nghiệm có kết quả phản ứng cần được xét nghiệm khẳng định HIV theo quy định tại cơ sở y tế.

Xét nghiệm do những nhân viên không làm trong phòng xét nghiệm HIV thực hiện: Đây là hình thức xét nghiệm được thực hiện bởi nhân viên cộng đồng/y tế thôn bản/nhân viên y tế không được đào tạo chuyên ngành về xét nghiệm và không làm trong cơ sở xét nghiệm HIV đã được tập huấn về xét nghiệm HIV. Việc tư vấn, lấy mẫu xét nghiệm phải thực hiện tại khu vực sạch sẽ, thoải mái, đủ ánh sáng và bảo đảm riêng tư cho khách hàng.

Với hình thức này, nếu kết quả xét nghiệm âm tính thì tư vấn và thông báo kết quả cho khách hàng. Nếu kết quả xét nghiệm có phản ứng cần tư vấn và giới thiệu khách hàng đến cơ sở y tế để xét nghiệm khẳng định HIV theo quy định.

Xét nghiệm do nhân viên phòng xét nghiệm HIV thực hiện: Là hình thức xét nghiệm được thực hiện bởi nhân viên xét nghiệm thuộc các cơ sở xét nghiệm đã được tập huấn về xét nghiệm HIV. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính nhân viên phòng xét nghiệm tư vấn và thông báo kết quả âm tính cho khách hàng. Nếu kết quả xét nghiệm có phản ứng, nhân viên lấy máu hoặc giới thiệu khách hàng chuyển đến cơ sở y tế để xét nghiệm khẳng định theo quy định, tư vấn hẹn trả kết quả.

Nhóm người nào cần được tư vấn xét nghiệm HIV?

Theo hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS của Bộ Y tế ban hành 2021, các đối tượng được quy định sau đây thuộc trường hợp cần được tư vấn xét nghiệm HIV, gồm: Người có hành vi nguy cơ cao nhiễm HIV (nam quan hệ tình dục đồng giới, người sử dụng ma túy, bán dâm, người chuyển giới…), người mắc bệnh lao; người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục; người nhiễm vi rút viêm gan C.

Đồng thời, người bệnh được khám lâm sàng và cận lâm sàng, nhưng không phát hiện được nguyên nhân gây bệnh hoặc có các triệu chứng gợi ý nhiễm HIV; phụ nữ mang thai; vợ/chồng/con của người nhiễm HIV; anh chị em của trẻ nhiễm... đều có thể lấy mẫu xét nghiệm HIV.

Cập nhật: 21/08/2023 VTC