Ngày 14/10 vừa qua, nhật thực hình khuyên đã xuất hiện trên bầu trời phía trên Bắc, Trung và Nam Mỹ với một số hiệu ứng kỳ lạ. Nhà thiên văn học người Mỹ Tyler Nordgren cho biết, đây là hiện tượng tự nhiên phi tự nhiên nhất.
Những hiện tượng kỳ lạ xảy ra khi xuất hiện nhật thực
1. Quầng sáng Baily
Người xem nhật thực toàn phần hoặc nhật thực hình khuyên (một cách an toàn, với biện pháp bảo vệ mắt thích hợp) có thể nhận thấy một mảnh ánh sáng xung quanh rìa mặt trăng xuất hiện như những hạt cườm, giống như một chiếc vòng cổ. Hiện tượng này được gọi là “Quầng sáng Baily”, được đặt theo tên nhà thiên văn học Francis Baily, người đã mô tả hiệu ứng này vào năm 1836, khi ánh sáng mặt trời tương tác với địa hình không bằng phẳng của mặt trăng.
(Ảnh: Jamie Cooper / Cộng tác viên của Getty Images).
2. Điểm nổi bật của mặt trời
Các điểm nổi bật của mặt trời, còn được gọi là dây tóc, là các cấu trúc từ trường và plasma khổng lồ phát sinh từ bề mặt mặt trời. Thông thường, chúng ta không thể nhìn thấy những khối lồi này từ Trái đất. Nhưng khi nhật thực, chúng có thể được nhìn thấy phía sau mặt trăng, trông giống như những cánh hoa trên một bông hoa. Chú ý, luôn phải đeo kính nhật thực để bảo vệ mắt.
3. Nhiệt độ giảm mạnh
(Ảnh: Getty Images)
Nhớ mang theo áo khoác khi đi xem nhật thực vì nhiệt độ có thể giảm nhanh khi mặt trăng che khuất mặt trời, giảm khoảng 2,8 đến 5,6 độ C khi nhật thực toàn phần, mặc dù mức giảm có thể lớn hơn.
4. Thay đổi hướng gió
Cùng với sự giảm nhiệt độ, các khu vực xảy ra nhật thực có thể sẽ có sự thay đổi hướng gió. Đầu tiên, gió giảm dần khi mặt trăng tiến gần hơn đến chỗ che khuất mặt trời. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy, sau khi mặt trăng đạt độ che phủ cao nhất, gió bắt đầu hoạt động trở lại và thường thổi theo hướng khác.
5. Động vật hoảng loạn
Khi nhật thực diễn ra, bầu trời đột nhiên tối sầm giữa ban ngày, nhiều loài động vật có thể sẽ trở nên hoảng loạn. Chẳng hạn, ve sầu và dế kêu lích rích như lúc trời tối. Bò và ngựa có thể đi ngủ sớm hơn bình thường, chim hải âu nháo nhác bay về tổ.
6. Sóng vô tuyến bị xáo trộn
Nhân viên điều hành Ham, Louis Breyfogle, đang theo dõi tin nhắn từ vệ tinh Echo I. (Ảnh: Carl Iwasaki, Getty Images)
Cả nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên đều gây rối loạn các tần số sóng vô tuyến nhất định và không ai biết tại sao. Các nhà khoa học nghi ngờ nó có thể liên quan đến cách mặt trời tương tác với tầng điện ly của Trái đất, vốn được biết là dao động để phản ứng với những thứ ánh sáng mặt trời và bão mặt trời. Nhật thực vừa qua và sắp tới (8/4/2024), những người đam mê sóng vô tuyến trên khắp Bắc Mỹ hào hứng thu thập dữ liệu về cách nhật thực làm xáo trộn các đường truyền vô tuyến.
7. Vi khuẩn rối loạn
Các vi sinh vật cũng có thể nhạy cảm với những rung động kỳ lạ của nhật thực. Một nghiên cứu năm 2011 về vi khuẩn phát triển trong phòng thí nghiệm trong thời gian nhật thực toàn phần ở Ấn Độ phát hiện ra rằng, vi khuẩn trở nên nhỏ hơn và có hình dạng khác nhau khi nhật thực gần đạt đỉnh.
8. Xuất hiện bóng kỳ lạ
Khi hiện tượng nhật thực diễn ra, hầu hết mọi người dán mắt vào bầu trời, mà ít người để ý tới bóng của nó. Bóng của cây cối và các vật thể khi nhật thực tạo ra hiệu ứng “lỗ kim” lốm đốm những hình lưỡi liềm nhỏ. Trong thời kỳ đỉnh điểm của nhật thực hình khuyên vừa qua, bạn sẽ thấy những vòng ánh sáng nhỏ ở khắp nơi rất đẹp mắt.
9. Các dải bóng bí ẩn
(Ảnh: masa44, Getty Images)
Vài giây trước khi nhật thực toàn phần, các sọc sáng và tối gợn sóng có thể xuất hiện trên các bề mặt đồng màu. Những “dải bóng” này còn là một bí ẩn khoa học mà các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra chúng hay tại sao chúng chỉ thỉnh thoảng xuất hiện. Một số nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng, các dải này có thể là sự xuất hiện của sự biến dạng gợn sóng của bầu khí quyền Trái đất.
10. Có thể nhìn thấy các ngôi sao và hành tinh (khi nhật thực toàn phần)
Trong nhật thực toàn phần, mặt trăng chặn hết ánh sáng của mặt trời để các ngôi sao và hành tinh xuất hiện trên bầu trời. Tuy nhiên, chỉ những điểm sáng nhất trong số này mới được nhìn thấy và những điểm sáng xuất hiện phụ thuộc vào vị trí của Trái đất vào thời điểm đó.Ví dụ, trong nhật thực toàn phần vào năm tới, bạn có thể nhìn thấy Sao Kim và Sao Mộc.