Thuốc nổ dynamite là một trong những phát minh quan trọng của thế kỷ 19 và nó đem tới cả tác động tích cực và tiêu cực cho thế giới. Nhưng cho đến ngày nay, những hiểu biết về thuốc nổ dynamite vẫn ít được biết tới.
Chúng ta đều biết rằng thuốc nổ dynamite là sản phẩm sáng tạo của nhà nhà hóa học kiêm nhà phát minh nổi tiếng Alfred Nobel. Nó thường được sử dụng chủ yếu trong xây dựng để phá các khối vật thể lớn hoặc dùng làm bộc phá trong quân sự.
Nhưng có nhiều người nhầm tưởng, thuốc nổ dynamite giống với TNT. Tuy nhiên trên thực tế chúng vẫn có những điểm riêng biệt và không thể khẳng định chúng giống nhau.
Thuốc nổ dynamite thực sự là một chất nổ và có một số thành phần hóa học được kết nối với nhau.
1. Thuốc nổ dynamite không giống với TNT
Bạn có thể từng nghe thấy mọi người nói thuật ngữ "TNT" là thuốc nổ. nhưng thực tế TNT và thuốc nổ dynamite đều là các dạng chất nổ nhưng bản chất lại khác nhau.
Cụ thể nếu bạn hình dung rằng TNT là tên của hóa chất bên trong thuốc nổ và thuốc nổ dynamite là chất nổ được lắp ráp hoàn chỉnh thì bạn chỉ đúng một nửa. Thuốc nổ dynamite thực sự là một chất nổ và có một số thành phần hóa học được kết nối với nhau.
Nhưng TNT hay "2,4,6, -trinitrotoluene" không phải là một trong những thành phần hóa học tạo nên thuốc nổ. Thay vào đó, thuốc nổ dynamite sử dụng một hóa chất gây nổ khác có tên nitroglycerin.
Nitroglycerin được sản xuất lần đầu tiên vào năm 1847 do nhà hóa học người Ý Ascanio Sobrero tạo ra. Sở dĩ hóa chất này được chọn để chế tạo thuốc nổ vì nó có sức công phá vượt xa thuốc súng. Nhưng vấn đề là nitroglycerin không ổn định như TNT. Nó đã gây ra rất nhiều các vụ nổ thương tâm, ví dụ như vụ nổ ở San Francisco, Mỹ đã sang bằng một tòa nhà và giết chết 15 người khi đó.
Nhưng phát minh lớn của nhà khoa học danh tiếng Alfred Nobel đã thay đổi mọi thứ. Ông đã tìm ra cách làm "ổn định" nitroglycerin và giúp nó phát huy đúng vai trò của mình, đó là một chất nổ cực mạnh giúp con người nổ đá hoặc đào hầm…
TNT trái ngược với nitroglycerin khi nó rất khó phát nổ.
Bằng cách kết hợp nitroglycerin đã được ổn định và một chất kích nổ đã được Nobel phát minh ra trước đó, ông đã tạo ra được thứ gọi là thuốc nổ dynamite. Từ này có nghĩa là "sức mạnh" trong tiếng Hy Lạp.
Trong khi đó, TNT trái ngược với nitroglycerin khi nó rất khó phát nổ. Trên thực tế phải mất gần 30 năm sau khi người ta phát hiện ra TNT, một nhà hóa học mới chú ý đến đặc tính của loại chất gây nổ này. Do vậy chúng ta cần phân biệt rõ ràng TNT không có nghĩa là thuốc nổ dynamite.
Có một sự hiểu nhầm khá phổ biến, đó là TNT và thuốc nổ dynamite là một hoặc dynamite có chứa TNT. Trên thực tế TNT hay trinitrotoluen, đó là một hợp chất hóa học thường dùng làm chất thử trong hóa học nhưng cũng là một dạng chất nổ thường dùng trong lĩnh vực công nghiệp và quân sự.
Bên cạnh đó, sức công phá của thuốc nổ TNT hay được dùng làm tiêu chuẩn đánh giá các loại bom và thuốc nổ khác.
Nhưng tất nhiên nitroglycerin và TNT có một số điểm chung về cấu trúc hóa học. Cả hai đều có nguyên tử Nitơ trong cấu trúc hóa học. Nhưng đó không phải là điều ngẫu nhiên. Nhiều chất nổ khác cũng chứa nitơ. Thông thường một trong những sản phẩm của phản ứng hóa học khi nổ chính là khí nitơ hay N2.
Khí nitơ siêu ổn định. Nó ở trong không khí, thứ mà chúng ta đang hít thở hàng ngày. Nhưng một số phân tử nhất định có xu hướng tỏa ra nhiều năng lương hơn bình thường.
Nitroglycerin và TNT có một số điểm chung về cấu trúc hóa học.
2. Nitroglycerin cũng là một loại thuốc chữa tim quý giá
Gần như cùng thời điểm Nobel đang nghiên cứu thuốc nổ dynamite, các nhà khoa học Anh khi đó cũng đang sử dụng một phân tử có tên "amyl nitrite" để điều trị chứng đau thắt ngực do máu và oxy không thể tới kịp tim.
Nhận thấy sự tương đồng giữa amyl nitrite và nitroglycerin, bác sỹ người Anh William Murrell đã trở thành người đầu tiên khuyên dùng nitroglycerin trong điều trị chứng đau thắt ngực vào năm 1879. Trước đó William đã dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu về tác dụng dược lý của nitroglycerin.
Ngày nay các nhà khoa học biết rằng, cơ thể con người sẽ phân hủy nitroglycerin thành một phân tử có tên oxit nitric (khác với khí gây cười nitơ oxit). Chất này có tác dụng giãn nở mạch máu và làm tăng lượng máu và oxy cung cấp cho tim, từ đó giảm chứng đau thắt ngực.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) coi nitroglycerin là một trong những loại thuốc thiết yếu đối với hệ thống y tế cơ bản. Ngay cả Alfred Nobel cũng từng nhận được đơn thuốc có chứa thành phần nitroglycerin nhưng ông đã từ chối sử dụng loại thuốc này vì còn lo ngại về tác dụng thực tế của nó với cơ thể.
Nitroglycerin là một trong những loại thuốc thiết yếu đối với hệ thống y tế cơ bản.
3. Thành phần hoạt chất trong thuốc nổ dynamite cũng xuất hiện trong bao cao su
Đặc tính kích thích mở rộng mạch máu của nitroglycerin khiến hoạt chất này trở thành liều thuốc hiệu quả để giảm đau thắt ngực và giúp đem lại trải nghiệm chuyện ấy lâu hơn.
Đã có nhiều công ty sử dụng nitroglycerin trong sản xuất bao cao su với mục đích nhằm kích thích lưu lượng máu tới dương vật, đồng thời hỗ trợ cải thiện khả năng cương cứng khi đeo bao cao su.