Chúng ta đều đã từng xem qua những tài liệu cảnh bảo, từng ngồi nghe qua những bài giảng về sức khỏe trên giảng đường và chứng kiến tỷ lệ béo phì tăng nhanh tới mức báo động. Đường chính là kẻ thù, phải không?
Theo Business Insider, quả thật việc ăn quá nhiều đường có liên quan trực tiếp với chứng béo phì là các vấn đề liên quan đến tim và thận, nhưng vẫn còn có rất nhiều quan niệm chứa thông tin sai lệch, thậm chí khiến việc ăn một lượng đường hợp lý trở thành một điều kinh khủng. Song, dù sao thì chúng ta vẫn cần đường để sống.
"Chúng ta đều cần đường, đó là những khối xây dựng cơ bản giúp cơ thể vận hành và sự thật là nó rất cần thiết" Jennifer Haythe, bác sĩ tim mạch của Bệnh viện Columbia Presbyterian ở New York nói. "Nhưng tôi vẫn cho bệnh nhân của mình ăn thêm nhiều trái cây, rau củ và protein nạc vì các đồ ăn có đường chứa quá nhiều chất chế biến".
Hãy cùng đọc tiếp để biết những giai thoại phổ biến nhất về đường và sự thật đằng sau chúng:
Tất cả các loại đường đều là Carbohydrate và đều được sử dụng như glucose.
1. Đường loại này tốt hơn đường loại kia?
Sự thật là tất cả các loại đường đều có tác động giống nhau lên cơ thể bạn.
"Có một số thông tin cho rằng có nhiều loại đường khác nhau, nhưng đó chỉ là nhầm lẫn", Bác sĩ Haythe nói. "Đường nâu, đường trắng, mật ong... chúng đều được phân giải thành cùng một thứ: glucose. Tất cả các loại đường đều là Carbohydrate và đều được sử dụng như glucose".
2. Đường khiến trẻ con hiếu động hơn
Sự thật: Chẳng có cái gì gọi là "phê" đường.
"Ý tưởng về việc đường khiến trẻ em trở nên hiếu động là một trong những nhầm lẫn buồn cười nhất về đường", bác sĩ Haythe nói.
Các nghiên cứu khoa học trong nhiều năm đã chỉ ra rằng chẳng hề có liên hệ trực tiếp nào giữa việc ăn đường và sự hiếu động.
Nghiên cứu cuối cùng được công bố của Bác sĩ Mark Wolraich, trưởng khoa Phát triển và Hành vi Trẻ em tại Trng tâm khoa học y tế Đại học Oklahoma, kết luận rằng "đường không ảnh hưởng đến hành vi của trẻ em".
3. Đường cũng gây nghiện như các loại chất kích thích
Sự thật: Vẫn chưa có bằng chứng thuyết phục về việc đường gây nghiện.
Theo bác sỹ Haythe thì tới nay vẫn "chưa có bằng chứng về việc đường có tác động như một loại ma túy". "Bạn không thể "phê pha" bằng đường, và vẫn không có bằng chứng thuyết phục về việc đường gây nghiện".
Có rất nhiều nghiên cứu tương phản liên quan đến sự gây nghiện của đường. Một nghiên cứu của Pháp được xuất bản năn 2013 đã liên kết sự thèm ngọt với trung tâm tưởng thưởng của não do cảm ứng của chất gây nghiện. Nghiên cứu cho rằng đường thậm chí có thể gây nghiện hơn cả cocaine.
Nhưng các bác sĩ và các nhà nghiên cứu phủ nhận nghiên cứu này, chỉ ra rằng bạn chỉ có thể nhìn thấy hành vi giống như nghiện trên động vật gặm nhấm, khi chúng không được ăn đường trong một khoảng thời gian nhất định trong ngày. Khi các mẫu thử nghiệm được ăn đường thỏa thích - giống như loài người - các tính chất gây nghiện đã biến mất.
4. Ăn quá nhiều đường gây tiểu đường
Sự thật: Cả hai loại tiểu đường đều gây ra bởi sự kết hợp của di truyền và các yếu tố môi trường. Một mình đường không thể gây ra triệu chứng này.
"Ăn đường không thể gây ra tiểu đường; đây là một vấn đề phức tạp và có liên quan đến tuyến tụy và sự trao đổi chất", bác sĩ Haythe khẳng định. "Khi bạn bị tiểu đường, cơ thể không sản xuất đủ insulin. Insulin là hormone giúp đường được hấp thụ vào máu và gan dưới dạng năng lượng sử dụng được".
Ăn nhiều đường là nguyên nhân gián tiếp, chứ không phải nguyên nhân trực tiếp gây tiểu đường type 2.
Theo Viện nghiên cứu Quốc gia về Các bệnh tiểu đường - Tiêu hóa - Thận, bạn có khả năng bị tiểu đường khi bạn quá cân hoặc béo phì vì các chất béo thừa có thể dẫn đến kháng insulin. Điều này nghĩa là một chế độ ăn nhiều đường là nguyên nhân gián tiếp, chứ không phải nguyên nhân trực tiếp gây tiểu đường type 2.
5. Chất tạo ngọt nhân tạo tốt cho cơ thể hơn đường
Sự thật: Một vài chất tạo ngọt nhân tạo vẫn có thể gây hại cho cơ thể giống như đường.
Mặc dù các chất tạo ngọt nhân tọa như Stevia, Truvia, và aspartame (có trong các loại diet soda) có ít calorie hơn các loại đường khác, nghiên cứu chỉ ra rằng những người uống diet soda có nguy cơ béo phì cao gấp đôi những người không uống.
Một nghiên cứu được công bố của Thư viện Y học quốc gia cho thấy saccharine - một chất tạo ngọt nhân tạo - gây nghiện cao hơn cả cocaine. Một nghiên cứu khác của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ cũng chỉ ra người uống diet soda có 67% khả năng bị tiểu đường so với người uống soda thường.
6. Đường gây sâu răng
Sự thật: Sâu răng gây ra bởi các thức ăn và đồ uống giàu axit đã bào mòn dần men răng.
"Đường không phải nguyên nhân gây sâu răng, mà là axit", bác sĩ Mark Burhenne của cộng đồng online "Ask a Dentist", nói. "Thực phẩm gây sâu răng nhất là bánh quy và bánh mì, chứ không phải kẹo ngọt. Khi bạn ăn một thứ có đường, các vi khuẩn trong miệng bạn cũng tiêu thụ đường. Sau khi ăn, chúng thải ra axit... Axit làm mất chất khoáng hoặc mất canxi ở lớp men răng bằng cách phá hủy cấu trúc của chúng từ đó gây ra sâu răng".
7. Bạn nên giảm tất cả đường trong khẩu phần ăn
Sự thật: Con người cần glucose để sống sót.
Tất nhiên, dùng quá nhiều đường sẽ dẫn đến các vấn đề mà chúng ta đã bàn ở trên, như tăng cân và các vấn đề sức khỏe về lâu dài. Nhưng glucose rất cần thiết cho cơ thể.
"Ý tưởng về việc đường là điều xấu là một sự nhầm lẫn", bác sĩ Haythe nói. "Tất cả chúng ta đều cần đường; đó là những khối cơ bản vận hành cơ thể. Nó là điều cần thiết để có thể sống sót".
Nhưng quan điểm này cũng gây tranh cãi mạnh mẽ trong cộng đồng y khoa. Một nghiên cứu được phổ biến rộng rãi hồi năm 2015 của bác sĩ Robert Lustig, người nổi tiếng về việc dành cả sự nghiệp của mình để làm sáng tỏ quan điểm "chất béo là ác quỷ", đã dựa trên hàng loạt các nghiên cứu để kết lận rằng "đường là chất độc" ở dưới bất cứ dạng nào, dù là calo hay trọng lượng.
Nghiên cứu này nói rằng, việc loại bỏ toàn bộ đường ra khỏi khẩu phần ăn là việc bất khả thi. Trái cây, khoai tây và các loại thực phẩm bột khác đều có chỉ số đường khá cao. Do đó bạn cần phải loại bỏ tất cả những thứ trên để có thể đưa lượng đường tiêu thụ về không.
8. Đường là gốc rễ của tất cả các vấn đề sức khỏe
Sự thật: Đường rất hiếm khi là nguyên nhân duy nhất dẫn đến béo phì và bệnh tim.
Không có gì nghi ngờ về việc đường là một nhân tố gây béo phì. Nhưng nó không phải là điều duy nhất cần phải chú ý nếu muốn có một đời sống sức khỏe lành mạnh.
"Thức ăn có hàm lượng đường cao chứ rất nhiều calo và được cơ thể xử lí rất kĩ" bác sĩ Haythe nói. Nhưng không thể chỉ đổ lỗi cho đường được bởi sự thật đơn giản rằng: "bạn ăn nhiều calo, bạn tăng cân và không tốt cho sức khỏe".