Từ Hi thái hậu (29/11/1835 – 15/11/1908) là một trong những người phụ nữ nắm quyền lực cao nhất của đế quốc Trung Hoa trong một thời gian dài. Nổi tiếng là một nữ bạo chúa không kém gì Võ Tắc Thiên trong mắt nhiều nhà sử học ở Trung Quốc và hải ngoại, bà được cho là người góp phần gây nên sự sụp đổ của triều đình Nhà Thanh. Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến khác cho rằng các đối thủ của Thái hậu đã quá thành công trong việc quy tội bà về những vấn đề nằm ngoài tầm kiểm soát của bà lúc đó.
Suốt cuộc đời nhiếp chính với cuộc sống nhung lụa, quyền lực tối thượng cùng nhiều tai tiếng bủa vây; Từ Hi thái hậu cuối cùng cũng phải tận mắt chứng kiến sự lụi tàn của Nhà Thanh và cả chế độ phong kiến Trung Quốc.
Từ Hi thái hậu lúc sinh thời.
Năm Quang Tự thứ 34 (1908), ngày 22/10 (tức ngày 15/11 dương lịch), Từ Hi Hoàng thái hậu qua đời tại Nghi Loan điện ở Trung Nam Hải. Cái chết của bà dường như đã được định liệu từ trước, vì vậy Hoàng thái hậu đã chuẩn bị rất chu đáo cho sự ra đi của mình bằng một đám tang quy mô lớn bậc nhất, lưu danh thiên cổ.
Vào ngày diễn ra lễ tang của Từ Hi thái hậu, Henri Borel - ông phóng viên tờ Telegraph ở Amsterdam (Hà Lan) đã có mặt tại Bắc Kinh để tham dự đám tang của người phụ nữ quyền lực nhất Trung Quốc thời điểm đó. Theo những gì ông kể lại, tang lễ diễn ra vào một ngày mùa đông sương khói giăng đầy trời. Linh cữu Từ Hi thái hậu sẽ được chuyển từ Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh đến khu lăng mộ Thanh Đông Lăng, cách thành phố hơn 100km.
Trong những bức ảnh hiếm có mà Henri Borel lưu giữ, mặc dù chất lượng và màu sắc nhiều bức ảnh đã không còn rõ nét, nhưng có thể cảm nhận được bầu không khí trang trọng và xa hoa của một buổi tang lễ lớn bậc nhất châu Á đầu thế kỉ 20. Henri Borel vô cùng kinh ngạc và choáng ngợp trước tang lễ, ông nói: "Đoàn người hầu cầm cờ đưa tiễn dường như kéo dài đến vô tận. Có vẻ như họ đã mang tất cả các lá cờ mà họ có từ cung điện để đến tiễn đưa bà hoàng cuối cùng của đất nước".
Dẫn đầu là một đội kỵ binh trong quân phục hiện đại, tiếp theo là một đoàn kỵ binh cưỡi ngựa và đội khiêng quan tài. Đi đằng sau linh cữu Thái hậu là hàng trăm cung nữ mặc trang phục đỏ, cầm cờ và dải lụa trắng treo rủ. Tất cả người dân kinh thành ngày hôm ấy đều đổ ra đường để đưa tiễn Từ Hi và chứng kiến một đám tang xa hoa 1-0-2 này.
Không chỉ các vị quan trong triều đình và hoàng tộc đến đưa tiễn, đám tang của Từ Hi thái hậu còn có rất nhiều vị khách nước ngoài tham dự
Đoàn người đưa tiễn như kéo dài đến vô tận
Chiếc quan tài được gắn nhiều đá quý và thiết kế công phu của Hoàng thái hậu cuối cùng của nhà Thanh. Điều gây kinh ngạc hơn cả là quan tài của Từ Hi được 128 người khiêng. Con số này cho thấy kích thước của quan tài khổng lồ đến mức nào. Hoàng đế Quang Tự, người đã băng hà trước Từ Hi chỉ 1 ngày, không có được đãi ngộ như vậy. Chiếc quan tài của Từ Hi được mạ vàng, tương truyền là gắn 2500 viên ngọc trai, 6000 viên ngọc, 203 viên đá quý màu trắng,... Thế nhưng các chuyên gia lịch sử cho rằng chúng vẫn không là gì so với số của cải châu báu nằm bên trong quan tài và được chôn cùng lăng mộ của bà.
Đám tang của Từ Hi thái hậu được xem là xa hoa và hoành tráng bậc nhất châu Á thời kỳ đó
Đội quân bằng giấy được đốt trước ngày tổ chức tang lễ. Sự xa xỉ điên cuồng chưa dừng lại ở đó. Đội quân bằng giấy đưa tiễn Thái hậu cũng khiến mọi người phải trầm trồ. Theo văn hóa Trung Quốc, những binh lính bằng giấy đều là phiên bản thu nhỏ, nhưng với đám tang Từ Hi thì không, chúng đều được làm theo tỷ lệ 1: 1. Tất cả đều được làm thủ công rất tinh xảo, ngay cả biểu cảm của mỗi bức tượng bằng giấy cũng khác nhau. Những binh lính giấy này có nhiệm vụ canh, dọn đường cho Thái hậu khi sang thế giới bên kia.