“Người Nga gửi tàu ngầm để cắm một lá cờ nhỏ ở lòng Bắc Băng Dương, còn chúng tôi gửi thủ tướng của mình”, một nguồn tin Chính phủ Canada tuyên bố ngày 9-8 trên tờ Kommersant (Nga) về chuyến thăm ba ngày (từ 8-8) ở Bắc cực của Thủ tướng Stephen Harper.
Chuyến đi của Thủ tướng Stephen Harper được chuẩn bị từ trước, nhưng nó bỗng có ý nghĩa đặc biệt sau chuyến khảo sát “Bắc cực 2007” của Nga. Trong chuyến thăm, ông tuyên bố mở rộng công viên quốc gia Nahanni, thành lập một cơ sở huấn luyện nhằm đào tạo binh sĩ tham gia các chiến dịch trong điều kiện khí hậu Bắc cực, công bố quyết định xây dựng cảng nước sâu tại một trong các điểm dân cư Canada bên bờ Bắc Băng Dương.
Chuyến thăm của ông Harper diễn ra cùng lúc với các cuộc tập trận qui mô NANOOK - 07 của quân đội Canada, với sự tham gia của 600 binh sĩ các binh chủng; được bản tin canada.com gọi là “màn trình diễn 3 triệu USD”. Trung tướng chỉ huy diễn tập Marc Dumais tuyên bố các chiến dịch này là một bước quan trọng để đảm bảo chủ quyền đất nước, mặc dù tính chất của cuộc tập trận cho thấy ý định của Ottawa trong cuộc chiến giành Bắc cực, đặc biệt là sau khi người Nga cắm cờ dưới lòng Bắc Băng Dương ngày 2-8.
Địa điểm Nga cắm cờ dưới đáy đại dương, trên mạch núi ngầm Lomonosov mà Nga muốn chứng minh là phần kéo dài của thềm lục địa Siberia (Ảnh: AFP) |
Ngoại trưởng Canada Peter McKay đã chỉ trích: “Giờ đâu phải thế kỷ 15. Không thể đi khắp thế giới, cắm cờ rồi nói chúng tôi tuyên bố lãnh thổ này là của mình”. Thủ tướng Harper cũng nói: “Viêc cắm cờ Nga lần nữa cho thấy Canada phải bảo vệ chủ quyền ở Bắc cực của mình”.
Cánh tay rôbôt trên tàu ngầm Mir-1 cắm lá cờ của Nga dưới đáy Bắc Băng Dương (Ảnh: AP, Bloomberg) |
Về bề ngoài, sự tích cực của Canada ở Bắc cực (kể cả quân sự) có vẻ không làm người Nga lo ngại. “Tất cả các nước nào có quyền nghiên cứu đều có thể tiến hành những hoạt động đó nếu diễn ra trong khuôn khổ pháp luật” - đại diện của Bộ Thông tin Nga A. Krivtsov bình luận về các động thái của Canada tại Bắc cực. Tuy nhiên, ông này khuyên Canada không nên nói gì về lá cờ Nga ở đáy đại dương. Ông Krivtsov nói: “Chúng tôi tới đó trước và đã cắm lại lá cờ. Có gì mà phải trả lời?”.
Như vậy đến nay sau Nga, đã có Mỹ và Canada tham gia cuộc khẳng định chủ quyền Bắc cực. Ngay sau khi đoàn khảo sát Nga tuyên bố thành công trở về, lực lượng tuần duyên Mỹ đã gửi một tàu phá băng đến biển Bering. Chuyên gia luật quốc tế Michael Byers của Đại học British Columbia (Mỹ) bình luận: “Dĩ nhiên là các nghiên cứu khoa học đang diễn ra, song các sự kiện cũng có tính chất của một cuộc chạy đua không gian. Chúng ta (người Mỹ) cần nghĩ đây là một sứ mệnh Mặt trăng của chúng ta, đòi hỏi một mức độ cam kết chính trị tương tự (cuộc chinh phục Mặt trăng). Chúng ta đang chơi với các đại gia ở đây”.
NG.THANH
Theo Kommersant; Canada.com, Tuổi trẻ
Canada từng yêu cầu chủ quyền của mình ở Bắc cực từ cuối những năm 1950. Khi đó tòa quốc tế đã từ chối yêu sách này, nhưng có phán quyết lãnh thổ này có thể trở thành của Canada nếu trong một thế kỷ nữa không ai chứng minh lòng Bắc Băng Dương thuộc về họ. Không muốn khoanh tay ngồi chờ, chính quyền Canada đã quyết định thúc đẩy chương trình xây dựng tám tàu tuần tra trên biển trị giá hơn 7 tỉ USD.
Ngoài ra, Thủ tướng Harper cũng ra sức nhắc nhở lại những lời hứa tranh cử trước của Đảng Bảo thủ do ông lãnh đạo về việc mua một số tàu phá băng có thể đi trên băng dày 6m. Canada còn có dự án tham vọng khác: “Con đường đến Tuk”, cho phép nối thành phố ngay bờ biển Tuktoyaktuk với phần phía nam đất nước và bằng cách đó thiết lập một tuyến đường thường trực dẫn tới Bắc Băng Dương.