Các nhà khoa học đã phát hiện ra một bí mật mới về cách Leonardo da Vinci vẽ kiệt tác bí ẩn của mình, Mona Lisa.
Tháng 10/2023, một nghiên cứu mới mang tính đột phá đã được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ, chứng minh một khả năng thiên tài của Leonardo da Vinci khi thực hiện kiệt tác Mona Lisa.
Nhóm các nhà khoa học và sử gia nghệ thuật ở Pháp và Anh đã phát hiện ra rằng Leonardo đã sử dụng công thức hóa học đặc biệt của riêng mình trên lớp nền của bức họa Mona Lisa.
Victor Gonzalez, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà hóa học tại cơ quan nghiên cứu hàng đầu của Pháp, CNRS, chia sẻ: "Ông ấy là người thích thử nghiệm và mỗi bức tranh của ông ấy đều hoàn toàn khác biệt về mặt kỹ thuật. Trong trường hợp này, thật thú vị khi thấy rằng thực sự có một kỹ thuật cụ thể dành cho lớp nền của Mona Lisa".
Gonzalez đã nghiên cứu thành phần hóa học của hàng chục tác phẩm của Leonardo, Rembrandt và nhiều nghệ sĩ khác.
Bức tranh Mona Lisa ở Bảo tàng Louvre.
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một hợp chất hiếm, plumbonacrite, trong một mảnh vỡ của lớp đầu tiên của tác phẩm mang tính biểu tượng, xác nhận nghi ngờ của các nhà sử học nghệ thuật rằng Leonardo đã sử dụng bột oxit chì để làm đặc và giúp làm khô sơn.
Theo nghiên cứu, vệt sơn từ lớp nền của bức tranh “Mona Lisa” mà các nhà nghiên cứu phân tích hầu như không thể nhìn thấy bằng mắt thường vì nó chỉ có đường kính bằng một sợi tóc của con người và xuất phát từ mép trên bên phải của bức tranh.
Các nhà khoa học tìm thấy dấu vết của plumbonacrite, một sản phẩm phụ của oxit chì trong bức tranh của da Vinci.
Sử dụng máy gia tốc synchrotron, một cỗ máy lớn có khả năng tăng tốc các hạt lên gần bằng tốc độ ánh sáng, các nhà nghiên cứu đã phân tích thành phần hóa học của mảnh vỡ ở cấp độ nguyên tử.
Kết quả nghiên cứu cho thấy có plumbonacrite, một sản phẩm phụ của oxit chì, giúp các nhà nghiên cứu khẳng định chắc chắn hơn rằng Leonardo có thể đã sử dụng bột này trong hỗn hợp sơn tự chế của mình.
“Plumbonacrite thực sự là dấu ấn của công thức của ông ấy,” Gonzalez nói. “Đây là lần đầu tiên chúng tôi thực sự có thể xác nhận nó bằng phương pháp hóa học.”
Gonzalez cho biết hóa chất này cũng được tìm thấy trong các tác phẩm của Rembrandt mà ông hoàn thành ở Hà Lan vào thế kỷ 17.
Mảnh sơn mà các nhà khoa học phân tích chỉ có đường kính bằng một sợi tóc.
Ông cho biết, khám phá này “cũng cho chúng ta biết rằng những công thức đó đã được truyền lại qua nhiều thế kỷ” và “đó là một công thức rất tốt”.
Người ta cho rằng Leonardo đã hòa tan bột oxit chì có màu cam, trong dầu hạt lanh hoặc dầu óc chó bằng cách đun nóng hỗn hợp để tạo thành hỗn hợp sệt hơn, khô nhanh hơn.
“Những gì bạn sẽ thu được là một loại dầu có màu vàng rất đẹp,” Gonzalez nói. “Nó chảy giống như mật ong.”
Trong nhiều thế kỷ, Mona Lisa đã làm kinh ngạc những ai từng chứng kiến vì nụ cười bí ẩn và cái nhìn lạnh lùng của chủ thể bức tranh. Nàng Mona Lisa được cho là Lisa Gherardini, vợ của một thương gia tơ lụa người Florence, theo Bảo tàng Louvre ở Paris, nơi bức tranh đã lưu giữ từ thế kỷ 18.
Gonzalez cho biết ngay cả sau phát hiện đột phá này, vẫn còn nhiều bí mật ẩn giấu trong các tác phẩm của Leonardo.
“Chúng tôi chỉ mới chạm đến bề mặt,” Gonzalez nói. “Những gì chúng tôi nói chỉ là một viên gạch nhỏ trong kiến thức.”