Một nhóm nhà khoa học Trung Quốc tìm thấy bằng chứng muỗi có thể truyền vaccine ngăn virus lây lan qua động vật.
Giáo sư Zheng Aihau ở Phòng thí nghiệm quản lý côn trùng gây hại và chuột ở Viện Động vật học và cộng sự phát triển công nghệ mới có thể biến muỗi thành vật trung gian truyền vaccine miễn dịch cho động vật trong tự nhiên. Nghiên cứu cung cấp nền tảng để phát triển một loại vaccine phân phối qua muỗi để tiêu diệt virus truyền qua động vật. Phát hiện không chỉ giảm bớt sự lây lan của virus trong quần thể vật chủ động vật hoang dã khó tiếp cận mà còn bảo vệ động vật nguy cấp khỏi bệnh do virus, South China Morning Post hôm 4/1 đưa tin.
Muỗi vằn là vật trung gian truyền virus gây bệnh như Zika. (Ảnh: ECDC)
Nhóm nghiên cứu nhận thấy vết đốt của muỗi biến đổi gene trên động vật hoang dã kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh trong thời gian dài. Sau khi miễn dịch, động vật không bị nhiễm bệnh, qua đó ngăn chặn sớm sự lây lan của nhiều loại virus, bao gồm virus Zika (ZIKV).
Zika thuộc chi flavivirus và truyền chủ yếu qua muỗi vằn. Người nhiễm virus này có nhiều triệu chứng từ mẩn đỏ, sốt tới đau cơ và đau khớp. Nếu người mẹ nhiễm virus Zika khi mang thai, trẻ chào đời có thể mắc bệnh đầu nhỏ và nhiều dị dạng bẩm sinh khác.
Zheng và cộng sự lấy cảm hứng từ một nghiên cứu trước đây về một virus khác trong chi flavivirus là virus CYV được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2009 ở thành phố Triều Dương, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. Nghiên cứu đó phát hiện virus có thể nhân lên ở muỗi, nhưng không thể nhân lên ở động vật có xương sống. Các nhà nghiên cứu sử dụng CYV như virus biến đổi để chế tạo vaccine chứa protein từ virus khác. Họ lấy một số protein từ CYV và đưa vào tế bào ZIKV để tạo ra virus CYV-ZIKV không lây nhiễm. CYV-ZIKV có thể nhân lên hiệu quả ở muỗi và tiết ra qua nước bọt.
Bằng cách cung cấp cho muỗi máu chứa virus CYV-ZIKV, nhóm nghiên cứu biến chúng thành vật mang virus. Sau đó, họ kiểm tra tính hiệu quả của vaccine mới trên chuột. Sử dụng muỗi vằn nhiễm virus CYV-ZIKV mới, mỗi con chuột bị đốt tới 3 lần bởi 30 con muỗi khác nhau để kích thích phản ứng tự nhiên.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy chuột phát triển phản ứng miễn dịch bảo vệ sau khi bị đốt bởi muỗi mang virus CYV-ZIKV, tạo ra kháng thể tồn tại hơn 5 tháng. Sau khi nhiễm lượng lớn virus Zika, tất cả chuột miễn dịch đều sống sót. Ngoài ra, Zheng và cộng sự cũng phát hiện miễn dịch ở chuột còn ngăn virus Zika truyền từ chuột sang muỗi, chặn đứng chu kỳ của chúng trong tự nhiên. Để loại trừ khả năng virus CYV-ZIKV nhân tạo có thể lan ra quần thể muỗi hoang dã, tất cả muỗi sử dụng trong thí nghiệm đều bị chiếu tia X khiến chúng trở nên vô sinh.