Thời gian gần đây, một loài giun gây hại có nguồn gốc từ châu Á đang xuất hiện tràn lan trên khắp nước Mỹ, gây ra không ít phiền toái cho người dân nước này.
Vào mùa xuân năm nay, nhiều bản tin đã ghi lại hình ảnh của về sự xuất hiện bất thường của “giun nhảy” (một loài thuộc giống Amynthas) tại các khu vực như Maine, Missouri và California của Mỹ.
Giun nhảy có bề ngoài khá giống với giun đất nhưng có đai sinh dục nhạt màu và gần với phần đầu hơn. Chúng sống trong lớp đất trên cùng dày khoảng vài cm và có chiều dài dao động từ 3 - 22 cm. Sở dĩ loài này được gọi là “giun nhảy” (jumping worm) vì chúng có cách di chuyển khá nhanh và giật cục.
Loài giun ngoại lai đang xâm chiếm nước Mỹ với cách di chuyển kỳ dị
Nếu như giun đất được coi là loài có lợi đất trồng thì giun nhảy lại là nỗi lo của những người nông dân. Giun nhảy lấy chất dinh dưỡng từ đất để nuôi cơ thể, khiến đất bị bạc màu và dễ xói mòn. Thêm vào đó, chúng còn đe dọa đến sự sinh trưởng và phát triển của giun đất, khiến loài này có nguy cơ tuyệt chủng.
Mặc dù sự phát triển dày đặc của giun nhảy là một hiểm họa, các nhà khoa học cho biết loài này không gây ra thiệt hại lớn cho ngành nông nghiệp nước Mỹ.
Các chuyên gia chỉ ra rằng vườn và ruộng không phải là địa điểm lý tưởng cho lũ giun nhảy. Nguyên nhân là bởi loài giun này không thể đào sâu hơn xuống lòng đất để tránh nóng như giun đất và dễ bị chết khô nếu gặp nhiệt độ cao (từ 30 độ C trở lên). Điều này có nghĩa là khi giun nhảy tiếp tục lan ra khắp nước Mỹ, chúng sẽ dần tụ tập ở những khu vực mát và nhiều bóng râm hơn như các khu rừng, thay vì ở các thửa ruộng.
“Thiệt hại chính mà chúng có thể gây ra là ở các khu rừng. Khi giun nhảy sinh sống ở các sườn đồi và nền rừng mát hơn, tầng trên cùng của đất sẽ dễ bị xói mòn” - Lee Frelich, giám đốc Trung tâm Sinh thái Rừng của Đại học Minnesota cho biết.
Những khu rừng nhiều bóng râm là khu vực lý tưởng cho giun nhảy phát triển.
Frelich kể rằng vào đầu tháng 5 này, chỉ một trận mưa nhỏ đã cuốn trôi lớp đất trên cùng có độ dày hơn 5 cm trong vườn ươm thuộc trường đại học của ông. Điều này có thể là do sự xâm lấn của giun nhảy.
Frelich giải thích: “Đất bị xói mòn là mối đe dọa đối với các hệ sinh thái rừng ở các khu vực đồi núi. Ngoài ra, những con giun luồn lách trong đất sẽ làm xê dịch các hạt giống, cản trở chúng nảy mầm và bén rễ. Ngay cả khi hạt giống đã phát triển thành cây con, sự xuất hiện của giun nhảy cũng sẽ kéo theo sự phát triển của động vật ăn giun như gà tây hoang dã. Loài này có thói quen nhổ cây để bới giun, về lâu dài sẽ khiến lượng cây xanh giảm sút."
Giun nhảy chỉ có thể di chuyển đến vài chục mét trong một năm và chủ yếu lan ra qua lớp phủ hữu cơ trên mặt đất. Điều này có nghĩa là các khu vực đô thị sử dụng lớp phủ trong vườn là mục tiêu chính của giun nhảy vào thời điểm này, không phải các khu vực hoang dã. Tuy nhiên, với hành vi của con người, loài giun này có thể mở rộng phạm vi của chúng ở Mỹ và tiếp cận nhiều hệ sinh thái hơn nữa.
Frelich giải thích: “Nhiều người có sở thích câu cá và thường sử dụng giun nhảy để làm mồi câu. Điều này vô tình khiến lũ giun có cơ hội sinh sôi tại các vùng hẻo lánh và các khu rừng.”
Thông thường giun nhảy sẽ nở vào mùa xuân, nhưng tại một số bang như Wisconsin, nhiều người cho biết đã chứng kiến sự sinh sôi liên tục của loài này trong mùa đông năm nay, khi nhiêt độ có xu hướng cao hơn so với các năm.
Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ cảnh báo, nếu giun nhảy tiếp tục sinh sôi với số lượng lớn, nhiều loài thực vật có thể sẽ biến mất.
Trước sự xuất hiện tràn lan của giun nhảy, ông Bernie Williams, chuyên gia về sâu bệnh hại cây trồng của Sở Tài nguyên Wisconsin đã đưa ra một số biện pháp giúp người dân phòng ngừa và loại bỏ loài gây hại này.
Theo Williams, giun là một loài tương đối dễ tiêu diệt. Chúng hô hấp nhờ vào lớp da ẩm ướt của mình, mất đi độ ẩm trên da đồng nghĩa với cái chết. Do đó, chúng ta chỉ cần bỏ chúng trên nền xi măng hoặc nền gạch dưới ánh sáng mặt trời, những con giun sẽ chết trong vài phút. Bên cạnh đó, thuốc diệt sâu bọ cũng là một lựa chọn nếu số lượng giun quá lớn.
Giun nhảy dễ sinh sôi nhưng cũng rất dễ tiêu diệt.
“Nếu bạn nghi ngờ có giun nhảy trong vườn nhà mình hoặc thấy đất trồng đóng thành cục như bã cà phê, bạn có thể xúc một xẻng đất, cho vào xô và đổ đầy nước vào. Chờ trong vài giờ, nếu có kén giun nhảy, chúng sẽ nổi lên mặt nước ”- Williams cho biết thêm.
Khác với kén giun đất có màu vàng và có thể nhìn thấy bằng mắt thường, kén giun nhảy khó nhận biết hơn và gần như tàng hình trong đất. Khi nhìn kỹ hơn, ta sẽ thấy chúng có hình dạng giống như những viên trân châu đen bị vỡ.
Frelich khuyến cáo người dân cần tránh vô tình di chuyển giun. Để phòng ngừa kén giun lây lan, hãy thường xuyên rửa sạch dụng cụ làm vườn, giày dép và lốp xe. Khi đi mua lớp phủ hữu cơ, người dân nên chọn các lớp phủ và phân trộn đã được làm nóng trên 40 độ C để khử kén giun nhảy. Với sự chung tay của cộng đồng, sự phát triển của giun nhảy sẽ nhanh chóng bị kìm hãm.