Chương trình Bảo tồn rùa Châu Á (ATP) cho biết, với những quan sát và ghi nhận được thời gian gần đây, nhiều khả năng có hơn một cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô. Điều này mở ra hy vọng khôi phục quần thể loài rùa quý hiếm nhất thế giới.
Theo ATP, ngư dân địa phương đã nói rằng có nhiều cá thể loài rùa khổng lồ này hiện đang sống trong hồ. Nhận định này đến từ những lần quan sát được các cá thể có kích thước khác nhau hoặc kích thước của các vết rách do rùa để lại trên lưới đánh cá của ngư dân địa phương.
Tuy nhiên, trong thời gian dài, các bức ảnh chụp được cho thấy của cùng một cá thể rùa Hoàn Kiếm, là cá thể rùa được cứu hộ sau khi thoát ra khỏi hồ Đồng Mô sau trận lũ lịch sử vào năm 2008. Vào thời điểm đó, cá thể này nặng 67kg nhưng hiện tại, cá thể này có thể tăng trọng lượng lên tới 120kg đến 140kg trong một thập kỷ vừa qua.
Khi đang chụp ảnh cá thể rùa Hoàn Kiếm vẫn thường quan sát được thì một cá thể khác nhỏ hơn hơn xuất hiện ở khoảng cách khoảng 50m từ thuyền của các cán bộ quan sát.
Tuy nhiên, mới đây, vào ngày 6 tháng 8 năm 2018, khi tiến hành quan sát tại khu vực cấm đánh bắt, gần một bãi đẻ trứng nhân tạo do ATP thiết lập trên hồ Đồng Mô, nhóm quan sát gồm hai cán bộ giàu kinh nghiệm của ATP đã quan sát được hai cá thể rùa mai mềm cỡ lớn ở cùng một thời điểm.
Cụ thể hơn, khi đang chụp ảnh cá thể rùa Hoàn Kiếm vẫn thường quan sát được thì một cá thể khác nhỏ hơn hơn xuất hiện ở khoảng cách khoảng 50m từ thuyền của các cán bộ quan sát. Khi đó, hai cá thể này cách nhau khoảng 100m.
Nhóm nghiên cứu đã quan sát và ghi nhận được một số đặc điểm của cá thể này như màu vàng nổi bật trên đầu, mũi ngắn và kích thước tương ứng với ước lượng trọng lượng khoảng 40kg.
Quan sát này không đủ để khẳng định rằng có hai cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô, nhưng nó mang lại hy vọng mới cho công tác bảo tồn loài rùa nước ngọt quý, hiếm nhất trên thế giới này.
ATP cho biết, họ sẽ cải thiện và mở rộng bãi đẻ trứng nhân tạo hiện có và đang thảo luận về cách thức để thiết lập một bãi đẻ trứng di động nhằm tránh tình trạng bãi đẻ trứng hiện tại thường hay bị ngập do sự thay đổi của mực nước theo mùa trong hồ.
Mới đây, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch Bảo tồn các cá thể giải Sin-hoe (rùa Hoàn Kiếm) tại các hồ Đồng Mô và hồ Xuân Khanh giai đoạn 2018-2020, định hướng đến 2030 với mục tiêu lâu dài là ngăn chặn sự suy giảm, từng bước phục hồi, cải thiện và tăng số lượng rùa Hoàn Kiếm trên địa bàn thành phố Hà Nội. Phát hiện này mở ra hy vọng có thể khôi phục quần thể rùa quý hiếm nhất thế giới tại Việt Nam.