Có thể bạn chưa biết, cá vàng là một trong những loài xâm lấn tồi tệ nhất trên thế giới. Với hình dáng nhỏ bé và đặc tính dễ sinh sống, cá vàng là loài cá mà nhiều người lựa chọn để nuôi trong nhà. Khi không muốn nuôi những con cá vàng nữa, nhiều người thường chọn cách thả chúng ra sống hồ và cho rằng hành động đó là “giải thoát, ban ơn” cho chúng. Nhưng đối với thế giới tự nhiên, con cá vàng nhỏ bé mà chúng ta tưởng chừng như vô hại lại đem lại những hậu quả vô cùng lớn.
Mất rất nhiều chi phí để khắc phục thiệt hại
Bạn có biết tiểu bang Washington, Mỹ đã từng có một cuộc vận động chống lại sự xâm lược từ những con vàng tưởng chừng như vô hại này. Hàng ngàn con cá đã sinh trưởng và phát triển ở mức đáng báo động. Nguyên nhân là do một vài vị chủ nhân của cá “vô ý” đã ban phát cho những con cá vàng này một cuộc sống “tự nhiên”. Nếu bạn nghĩ hành động của mình là cứu giúp cho loài cá này, thì bạn đã lầm. Trên thực tế bạn đang gián tiếp gây ra thảm hoạ sinh thái, đe doạ cuộc sống của hàng trăm loài khác. Để nuôi một con cá vàng, chủ sở hữu chỉ tốn vài đô la tiền thức ăn, nhưng để giải quyết các thiệt hại mà đàn cá gây ra, chính phủ mất đến 150.000 USD để loại bỏ chúng. Không chỉ riêng Mỹ mà cá vàng còn xâm chiếm khắp các sông hồ và suối trên toàn thế giới gây ra những thiệt hại vô cùng to lớn. Vì thế ở một số nước, người phóng sinh cá vàng có thể bị truy tố và buộc phải chịu trách nhiệm khắc phục vấn đề mà mình tạo ra.
Cá vàng xâm chiếm khắp các sông hồ và suối trên toàn thế giới gây ra nhiều thiệt hại lớn.
Lần đầu tiên cá vàng được nhân giống có chọn lọc là ở Trung Quốc cách đây khoảng 2.000 năm về trước với mục đích dùng làm thực phẩm. Đến thế kỷ 14, hình ảnh cá vàng được quảng bá và dần chuyển từ hướng dùng làm thức ăn sang phục vụ cho nhu cầu giải trí. Không lâu sau đó, xu hướng dùng cá vàng làm thú cưng được ưa chuộng và phổ biến khắp thế giới. Đến thế kỷ 19, văn hoá nuôi cá vàng làm cảnh du nhập đến Bắc Mỹ.
Con cá nhỏ bé này có thể nguy hại đến mức nào?
Khi đủ thời gian và tài nguyên, những con cá vàng nhỏ nhắn này có thể phát triển to gấp 10 lần kích thước ban đầu. Người ta đã ghi nhận 1 con cá vàng nặng gần đến 2kg, tương đương với một quả bóng đá. Mặt khác, con quái vật màu cam này tiêu thụ lượng thức ăn rất lớn và có thể ăn nhiều loài sinh vật như côn trùng, thực vật, động vật giáp xác và các loài cá khác. Điều đó đã gây ra sự mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng, đe doạ đến nhiều loài động vật khác. Bên cạnh đó, khi chúng lùng sục tìm thức ăn dưới đáy nước có thể gây ra những ảnh hưởng đến nền đáy nước như đá bùn và lớp trầm tích khiến các loài tảo nước sinh trưởng nhanh chóng gây tắc nghẽn.
Cá vàng là loài cá sinh sản nhanh chóng.
Trên thực tế cá vàng là loài cá sinh sản nhanh chóng và có tập tính di cư qua nhiều vùng nước. Trong khi di cư, chúng còn mang theo nhiều loài ký sinh trùng và mầm bệnh có thể tàn phá bất cứ hệ sinh thái nào mà chúng đến. Do vậy, cá vàng là tác nhân chính trực tiếp dẫn đến sự suy giảm số lượng cá thể của các loài cá khác trong khu vực.
Khi đủ tài nguyên, những con cá vàng có thể phát triển to gấp 10 lần kích thước ban đầu.
Năm 2000 ở Úc đã xảy ra tình trạng một số con cá vàng bị người nuôi thả xuống sông, cuối cùng những con cá này đã gây dựng nên một cuộc bùng nổ dân số và di cư đến sông Vasse phía Tây Nam nước Úc gây ra những thiệt hại vô cùng to lớn. Và sau hơn 2 thập kỷ, đây vẫn là vấn đề nan giải mà chính phủ vẫn chưa thể giải quyết. Các cuộc xâm lược này cũng xảy ra ở một số nước khác như rừng Epping, Anh; Hồ Tahoe, Nevada;… Ước tính cá vàng chiếm hơn một nửa tổng lượng cá sinh sống trong khu vực hồ Tahoe.
Cá vàng vẫn là một vật nuôi tốt
Tuy cá vàng gây ra những tác hại xấu đến môi trường nhưng đây vẫn là loài vật nuôi lý tưởng cho bể cá trong nhà. Bạn có biết khác với những gì chúng ta thường nghĩ cá vàng có trí nhớ 7s thì trên thực tế chúng co thể lưu trữ ký ức tối thiểu là 3 tháng, đồng nghĩa với việc bạn có thể dạy chúng làm trò giải trí. Vì thế hãy xem xét thật kỹ trước khi phóng sinh chú cá nhà bạn đi nhé.
Cá vàng vẫn là loài vật nuôi lý tưởng cho bể cá trong nhà.
Vậy bạn nên làm gì nếu không còn muốn tiếp tục nuôi cá vàng?
Nếu bạn không thể tìm được người chủ mới cho con cá của mình, hãy liên hệ với các cửa hàng thú cưng hoặc trung tâm cứu trợ động vật ở địa phương. Nhiều tổ chức không chỉ cứu giúp tìm nhà cho các loài động vật như chó và mèo mà còn cho cả chim, thỏ và cá. Trong trường hợp con cá đã mang bệnh, hãy tìm đến bác sĩ thú y để có thể cho nó an tử. Đây cũng được xem là một hành động nhân đạo cho cả con cá và môi trường tự nhiên. Tuyệt đối không thả những con cá bệnh vào tự nhiên hay xả chúng xuống bồn cầu. Bởi chúng có thể làm mầm bệnh lây lan vào nước và gây ra nhiều tác hại đến hệ sinh thái.