Các lệnh thu hồi nhiều đồ chơi khác nhau gần đây đã làm cho ba mẹ và những “ông già nôen” trở nên cẩn thận trong mùa lễ giáng sinh sắp đến, nhưng đây có lẽ là chỉ để thuyết phục người tiêu dùng sáng tạo hơn khi mua đồ chơi cho con cái của mình.
Những đồ chơi kiểu xưa, như những trái banh da màu đỏ, những khối hình xếp nhà đơn giản, đất sét và bút chì màu tuy không đáng giá và thường được xếp khuất trên kệ hàng nhưng lại lành mạnh hơn đối với trẻ so với những đồ chơi điện tử mang tính giáo dục được đóng hộp bắt mắt hơn với giá tiền 89,99 đô la Mỹ.
Hirsh-Pasek - giáo sư khoa tâm lý học của trường Đại học Temple và cũng là giám đốc của phòng nghiên cứu trẻ sơ sinh ở Temple - cho biết nguyên tắc chung là trẻ em giải quyết vấn đề một cách sáng tạo; chúng rất thích khám phá và năng động; “Con cái của bạn sẽ học cách phát triển trí tưởng tượng với những đồ chơi đơn giản này; những đồ chơi không yêu cầu bọn trẻ phải làm gì nhưng chính bọn trẻ điều khiển đồ chơi làm theo ý mình”.
Theo Roberta Golinkoff, trưởng dự án Ngôn ngữ Trẻ sơ sinh ở trường Đại học Delaware cho biết: “Những đồ chơi bằng điện tử mang tính giáo dục hay phóng đại về sự phát triển trí não và rằng chúng sẽ mang lại cho trẻ những lợi thế ngay từ ban đầu. Các nhà sản xuất đồ chơi đang lợi dụng nỗi lo sợ của các bậc cha mẹ về việc con cái của họ sẽ bị tụt hậu trong thị trường toàn cầu”.
Kathy Hirsh-Pasek, giáo sư nghiên cứu phát triển tâm lý của trường đại học Temple (Ảnh: Sciencedaily) |
Hirsh-Pasek và Golinkoff, hai tác giả của cuốn sách “Anh-xtanh không bao giờ sử dụng Flashcard” đưa ra những lời khuyên sau đây, chỉ dẫn và những câu hỏi cho các bậc cha mẹ tự hỏi chính bản thân mình khi lựa chọn món đồ chơi thích hợp cho con cái mình:
Hirsh-Pasek nói: “Thử tìm loại đồ chơi có 90 phần trăm là của trẻ và 10 % là đồ chơi – Rất nhiều những loại đồ chơi này chỉ dẫn cho bọn trẻ vui đùa bằng cách nói và hát cho chúng nghe, yêu cầu chúng nhấn vào những nút bấm và những cái đòn bẩy. Nhưng con cái của chúng ta lại thích tự mình khám phá những gì đang xảy ra. Tôi tìm mua một loại đồ chơi không điều khiển trẻ nhưng để trẻ điều khiển nó".
Đồ chơi được coi là nền của việc vui chơi – “Đồ chơi phải là những công cụ hỗ trợ cho trẻ vui chơi, không phải là sự sắp đặt hay hướng dẫn việc vui chơi của trẻ”. Golinkoff cho biết thêm: “ Đồ chơi phải đánh thức được sự tưởng tượng và cá tính riêng của trẻ”.
Bạn có thể làm những gì với đồ chơi đó? – Hirsh-Pasek cho rằng: “Nếu đó là loại đồ chơi yêu cầu trẻ làm một việc duy nhất, như điền vào chỗ trống hay đưa ra một câu trả lời đúng, thì nó sẽ không giúp trẻ thể hiện sự sáng tạo của mình. Tôi tìm mua loại đồ chơi có thể tháo rời ra và làm lại hoặc có thể lắp ráp thành một đồ chơi khác, điều này có thể phát triển trí tưởng tượng của trẻ. Những đồ chơi như thế này sẽ tạo cho bọn trẻ cơ hội "sáng tạo ra những thế giới của riêng chúng"."
Hãy xem xét liệu đồ chơi có hứa hẹn phát triển trí não hay không – Hirsh-Pasek khuyên rằng: “Hãy cẩn thận nhìn vào những bức tranh và những lời quảng cáo ghi bên ngoài hộp đồ chơi. Nếu loại đồ chơi đó hứa hẹn rằng bọn trẻ thông minh hơn, đó là một cảnh báo. Nếu bên ngoài hộp ghi rằng bọn trẻ sẽ thông thạo song ngữ hay học được các phép tính nếu chơi loại đồ chơi này thì cơ hội để điều này không xảy ra là rất cao – thậm chí dù bố mẹ có can thiệp vào nhiều thế nào đi chăng nữa.”
Liệu đồ chơi có khuyến khích sự tương giao xã hội hay không? – Golinkoff cho biết: “Trẻ có thời gian ở một mình cũng tốt nhưng còn tốt hơn nếu chúng ở chung với những người khác. Tôi luôn tìm xem liệu hơn hai trẻ có thể chơi với đồ chơi cùng một lúc hay không vì khi trẻ học hỏi kỹ năng thương lượng, chúng cần phải thành công trong cuộc sống.”
Hirsh-Pasek nói: “Lời khuyên này không phải là để tiếp thị, mà là những gì chúng tôi biết được qua 30 năm nghiên cứu tâm lý trẻ em về việc xem chúng học hành và trưởng thành như thế nào.”
Golinkoff cho biết thêm: Điều trớ trêu là những đồ chơi mang tính giáo dục thực sự không phải là những đồ dùng hay vật dụng bắt mắt với những hứa hẹn lớn lao, nhưng lại là những yếu tố chính đã hình thành nên những người suy nghĩ sáng tạo trong nhiều thập niên qua.
Thanh Tâm