Dự báo thời tiết giúp bạn lên kế hoạch cho các hoạt động của mình. Thông thường dự báo mưa sẽ không ghi rõ "có" hay "không", mà sẽ đưa ra con số %. Vậy % này có ý nghĩa gì?
Khi thấy dự báo % khả năng mưa cao thì bạn nên chuẩn bị sẵn sàng để tránh mưa (Ảnh: skynesher/ Getty Images).
Phần trăm khả năng xuất hiện mưa hoặc tuyết được gọi là xác suất lượng mưa (POP). Đây là xác suất sẽ có lượng mưa, tuyết hoặc mưa đá ít nhất 0,25 mm tại nơi đó.
Ví dụ dự báo thời tiết vào thứ Ba ở Hà Nội là "mưa 30%" có nghĩa là có 30% khả năng trời sẽ mưa ít nhất 0,25 mm ở Hà Nội vào thứ Ba. Con số này không có nghĩa là trời sẽ mưa 30% thời gian trong ngày hay trên 30% diện tích Hà Nội. Nó cũng không cho biết lượng mưa sẽ nhiều hay ít đến mức nào.
Chẳng hạn chỉ một cơn mưa rào vào buổi chiều có thể trút xuống tổng lượng mưa nhiều hơn lượng mưa phùn suốt cả ngày.
Dự đoán POP
Các cơ quan khí tượng thủy văn sử dụng kết hợp nhiều mô hình để đưa ra dự báo. Các mô hình này giống như những "vũ trụ song song" có khởi đầu giống nhau nhưng tiến triển khác nhau. Một số mô hình có thể cho thấy mưa còn các mô hình khác lại đưa ra kết quả không mưa.
Trong ví dụ về POP 30%, điều đó có nghĩa là 3 trong số 10 mô hình cho rằng có mưa, tuyết hoặc mưa đá.
Các mô hình này về cơ bản là các phép tính phương trình, sử dụng dữ liệu về nhiệt độ, độ ẩm và tốc độ gió do vệ tinh, radar, trạm quan sát trên mặt đất và bóng thám không cung cấp.
Các nhà khí tượng học sử dụng nhiều mô hình khác nhau để đưa ra dự báo. Không có một tiêu chuẩn nào trên toàn thế giới, vì thế họ phải sử dụng lý luận khoa học của riêng mình để xác định mô hình nào dự đoán chính xác hơn.
Nhiều khi, các mô hình được hiệu chỉnh, chẳng hạn như sử dụng số liệu thống kê và đôi khi cả trí tuệ nhân tạo, để đảm bảo các dự báo xác suất ở mức chính xác nhất có thể.
Ngay cả khi thực hiện với nỗ lực tối đa, các dự báo vẫn thường thay đổi do tính chất năng động của khí quyển. Tuy nhiên, kể từ những năm 1970, các mô hình đã tiên tiến hơn nhiều và rất có ích trong dự đoán thời tiết xa.