Ăn lòng cá, mật cá cho khoẻ mạnh, đẹp da, thông gan mật là một trong những phương thuốc dân gian truyền miệng mà nhiều người sử dụng để điều trị nhiều bệnh từ trẻ em đến người lớn từ đau mắt đến đau nhức, ho suyễn… Tuy nhiên, thực tế đã có nhiều trường hợp ngộ độc vì dùng mật cá.
Chữa nhiều bệnh?
Mật cá trắm theo lưu truyền trong dân gian là có thể chữa được bệnh gan, mật, hen, suyễn không nói rõ liều lượng. Còn trong nam dược thần liệu của Thần y Tuệ tĩnh việc dùng mật cá trắm chữa được các bệnh sau:
Mắt mờ, mắt đỏ kéo màng: lấy mật cá trắm nhỏ vào mắt.
Đau họng, tắc họng do có mọc mụn ở họng: hòa ít mật cá trắm đã chế biến khô với mật ong cho ngậm sẽ thông.
Trẻ con đờm dãi tắc: hòa 1 cái mật cá trắm một ít phèn chua đã phi thành bột và một ít đại hoàng với nước sắc lá xương sông cho uống đồng thời lấy lông gà ngoáy chỗ cổ họng.
Còn một cách chữa bệnh đặc biệt nữa là dùng mật cá trắm phơi khô rồi nuốt nguyên túi mật để chữa bệnh hen suyễn, vàng da…
Chết vì ngộ độc
Cá được bày bán ở chợ Đông Ba - Huế |
Ngày 22-11-2006, ông L.Đ.T, 46 tuổi, xã Xuân Phú, huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) đã chết tại bệnh viện Chợ Rẫy. Nguyên nhân được xác định bị ngộ độc suy gan, suy thận, suy hô hấp và truỵ tim mạch do ăn ruột cá trôi. TS Lê Quốc Hùng, khoa nhiệt đới bệnh viện Chợ Rẫy cho biết “Chúng tôi đã điều trị bệnh nhân trong 6 ngày với những phương tiện hiện đại nhất, lọc máu chậm nhưng vẫn không cứu được. Diễn biến bệnh rất nhanh, chất độc khiến bệnh nhân suy gan, suy thận và tử vong”.
Khoa thận - bệnh viện Chợ Rẫy nhận điều trị cho bệnh nhân V.D trong tình trạng suy thận nặng. Nguyên nhân do bệnh nhân bị ho chữa hoài không hết nên có người chỉ uống nguyên túi mật cá éc phơi khô sẽ hết. Bệnh nhân đã nuốt gần 20 túi mật cá éc. Do không biết cá éc là cá gì, bác sĩ yêu cầu thân nhân đem cá cho xem thì thấy hình dạng giống… cá chép. Cũng có trường hợp bệnh nhân bị suy thận phải điều trị lâu ngày trong bệnh viện chỉ vì dùng mật cá cho bổ, khoẻ theo kiểu dùng mật gấu!
Hầu hết các ca ngộ độc mật cá đều bị các triệu chứng ói mửa, tiêu chảy, suy thận, một số trường hợp nhập viện trễ phải chạy thận nhân tạo. Tuy nhiên cho đến nay những bệnh nhân bị ngộ độc đều được bệnh viện Chợ Rẫy điều trị kịp thời nên không nguy hiểm đến tính mạng.
Tuy đã có nhiều người chết vì ngộ độc mật cá nhưng đến nay người dân vẫn thường xuyên sử dụng nhưng một phương thuốc dân gian! Vì vậy, trên trang web của bộ y tế khi nói về mật cá đã cảnh báo về ngộ độc như sau: hàng năm vẫn xảy ra nhiều vụ ngộ độc do uống mật cá trắm mà nhiều khi đến cấp cứu ở bệnh viện thì đã quá muộn. Thường các triệu chứng ngộ độc xuất hiện 1-2 giờ sau khi uống mật cá trắm: đau bụng dữ dội, tiêu chảy, nôn kéo dài sau 1, 2, 3 ngày sẽ tiểu ít, phù nề do suy thận cấp, bí tiểu, khó thở hôn mê rồi tử vong.
Về các bài thuốc trong Nam dược thần liệu, đại diện bộ y tế cũng khuyên “Các bài thuốc này không ghi rõ liều lượng kết hợp với việc truyền miệng trong nhân dân như một bí phương! Vì vậy không nên dùng”.
Tiến sĩ Lê Quốc Hùng nhắc nhở các bà nội trợ: “Chất Tetrodotoxin thường có trong cá nóc, cá trắm có tác hại lên hệ thần kinh gây mệt mỏi, suy hô hấp, rối loạn hành vi. Do đó khi làm thực phẩm cần rửa thật sạch, nấu nướng ký, tốt nhất nên bỏ mật, lòng cá trắm, cá trôi”.