Các nhà nghiên cứu nghiên cứu đã tìm ra manh mối để giải mã những quả bóng làm bằng đất sét kỳ lạ thuộc nền văn minh Lưỡng Hà từ 5.500 trước.
Sử dụng công nghệ chụp cắt lớp CT và mô hình 3D với độ phân giải cao để phân tích hơn 20 quả bóng đất bí ẩn được tìm thấy ở Choga Mish, phía tây Iran từ những năm 1960, cho thấy bên trong quả bóng có những rãnh nhỏ rộng 1-2mm.
Các rãnh này chứa những thẻ với nhiều hình dạng khác nhau như kim tự tháp, hình quả trứng, ống và nón. Riêng có một loại thẻ do bọc vải đã nát nên các nhà nghiên cứu rất khó quan sát qua chụp CT.
Quả đất sét chứa nhiều rãnh nhỏ và nhiều hình dấu kỳ lạ để ghi lại quá trình mua bán
Đặc biệt họa tiết ở bên ngoài của các quả bóng đều có hình con dấu. Cụ thể là có một con dấu nằm ở giữa đường vòng tròn và thường thì có hai con dấu ở trên và ở dưới hai đầu quả bóng.
Những con dấu ở giữa thường mang những họa tiết phức tạp như trong thần thoại chẳng hạn như quả bóng có hình người chiến đấu với rắn ở Bảo tàng Louvre. Mặt khác, những con dấu ở hai cực quả bóng được lặp đi lặp lại và có họa tiết hình học đơn giản hơn.
Dựa trên bằng chứng này, giáo sư Woods tại Đại học Phương Đông, Viện Chicago cho rằng, rất có thể hình con dấu chiện ở giữa đại diện cho “người mua”. Còn con dấu ở hai bên đầu quả bóng đại diện cho “người bán” hoặc một người thứ ba cùng tham gia vào chứng kiến hay giao dịch. Điều đó giải thích vì sao hình con dấu ở hai đầu được lặp đi lặp lại thường xuyên.
Bên trong một quả đất chứa 49 viên sỏi tượng trưng cho 49 con cừu?
Ngoài ra, theo giáo sư Woods, các hình dạng các thẻ vẽ bên trong rãnh quả bóng rất có thể đại diện cho một loại ký hiệu hay số đếm hàng hóa nào đó. Chẳng hạn như hình quả trứng có thể là một đơn vị tương đương với số 10 dùng để đếm loại hàng hóa.
Thậm chí trước đấy, khi phân tích một quả bóng đất sét Nuzi 3.300 năm tuổi được tìm thấy tại vùng Lưỡng Hà, các nhà khoa học còn phát hiện ra có 49 viên sỏi và hình một người chăn cừu. Điều đó có nghĩa rằng người này có 49 cừu hoặc dê. Giáo sư Woods phỏng đoán những quả đất này chính là cách lưu trữ của người cổ đại.
Từ những manh mối giải mã bí ẩn những quả đất sét này, giáo sư Woods và các nhà khoa học khác dự kiến sẽ tìm ra cách gộp và đổi các thẻ trong quả đất. Bằng cách này, họ hy vọng sẽ tìm ra những bằng chứng sớm nhất về những chữ số phức tạp từng tồn tại thời tiền sử.