Rùa Đồng Mô, cá thể hiếm hoi còn lại trong số những con rùa cùng loài với cụ ở hồ Gươm, có thể sẽ thoát khỏi nơi sinh sống hiện nay do nước dâng cao.
Chương trình bảo tồn Rùa châu Á (ATP) cho biết trong những ngày này, khi hồ Đồng Mô được xả nước, con rùa trong hồ có nguy cơ bị cuốn ra ngoài.
"Rùa có thể thoát ra ngoài khi bốn cánh cửa đập được mở để xả nước. Một lần nữa loài rùa này lại đối mặt với nguy cơ bị tiêu diệt", Phạm Văn Thông, cán bộ ATP, cho biết.
Rùa Đồng Mô. (Ảnh do ATP cung cấp)
Tháng 11/2008, trận mưa lịch sử khiến nước hồ Đồng Mô dâng cao, tràn qua đập, khiến con đập đang xây dang dở bị vỡ, nước từ hồ ào ra ngoài như lũ. Rùa khổng lồ đã thoát theo dòng nước ra ngoài đập, rất may các cán bộ bảo tồn và nhân dân đã giải cứu loài rùa quý sau khi nó bị một nhóm người bắt lại.
Sau đó, để ngăn chặn tình trạng rùa thoát ra ngoài và nguy cơ bị săn bắt, ATP đã đặt một tấm lưới chắn tạm thời có bề rộng 60m, bề sâu là 7m ở trước con đập mới.
Tuy nhiên, mực nước ở Đồng Mô hiện đã dâng lên tới 20m (lên đến 21m là nước tràn), tấm lưới nói trên đã bị chìm dưới mặt nước khoảng 2 mét. Để giữ rùa trong hồ, ATP đã đặt thêm một hàng rào tre và một tấm lưới chắn tạm thời, cách đập tràn khoảng 50m về phía trong lòng hồ.
"Nếu mực nước tiếp tục tăng thì hàng rào này cũng trở nên vô tác dụng vì nó chỉ nhô lên khỏi mặt nước khoảng 20-30cm và rất yếu", Thông nói.
Tấm lưới bổ sung để chắn rùa cũng ngập nước. (Ảnh do ATP cung cấp)
"Công ty Thủy lợi sông Tích, đơn vị phụ trách vận hành đập Đồng Mô nói rằng sẽ xả tràn ở mực nước 20,5m. Khi đó hàng rào và lưới sẽ rất dễ bị cuốn trôi vì sức nước xả rất mạnh, khi ấy không một vật gì ngăn rùa ở lại trong hồ", Thông nói thêm.
Trước thực trạng trên, ATP đề xuất hai phương án. Một là xây hàng rào chắc chắn với cột bê tông và lưới thép mắt to để ngăn rùa ra khỏi hồ. Phương án hai là sử dụng loại lưới chắc chắn hơn, chẳng hạn tấm lưới đã dùng để bắt rùa Hồ Gươm, đặt ở phía trước đập.
Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (CI) xác định con rùa mai mềm lớn ở Đồng Mô thuộc loài Rùa Hoàn Kiếm. Theo báo cáo của CI đưa ra năm ngoái, hiện trên thế giới chỉ còn bốn cá thể loài này còn sống, gồm hai con ở Trung Quốc và hai con ở Việt Nam (một tại Đồng Mô và một ở hồ Gươm). Rùa Hoàn Kiếm đứng đầu danh sách 10 loài rùa đang bị đe dọa tuyệt chủng ở mức nguy cấp nhất thế giới.