Năm hóa thạch voi ma mút thời kỷ băng hà trong tình trạng bảo quản đặc biệt đã được phát hiện ở vùng Cotswolds trước sự kinh ngạc của các nhà khảo cổ học và cổ sinh vật học.
Những phát hiện lịch sử
Những phần xương to lớn còn lại của hai con voi trưởng thành, hai con chưa trưởng thành và một con voi sơ sinh lang thang khoảng 200.000 năm trước đã được khai quật gần thị trấn Swindon, cùng với các công cụ được sử dụng bởi người Neanderthal - những người có khả năng đã săn những con quái vật nặng 10 tấn này. Có thể sẽ còn tìm thấy nhiều hơn nữa vì đây mới chỉ là một phần của khu đất rộng lớn đã được khai quật.
Địa điểm phát hiện hóa thạch nằm trong một mỏ vàng. Nơi đây có thể bao gồm từ những sinh vật khổng lồ thời kỳ băng hà khác, chẳng hạn như nai sừng tấm gạc dài hơn 10 mét, với độ lớn gấp đôi loài chúng ta thấy hiện nay, đến những sinh vật nhỏ bé, đặc biệt là bọ phân. Loài bọ này đã cùng tiến hóa với megafauna (nhóm động vật lớn), sử dụng phân của chúng để làm thức ăn và nơi ở. Ngay cả hạt giống, phấn hoa và hóa thạch thực vật, bao gồm cả các giống đã tuyệt chủng, vẫn đang được bảo tồn tại địa điểm này.
Tất cả những khai quật này giờ đây sẽ cung cấp những manh mối mới về cách tổ tiên người Neanderthal của chúng ta sống trong điều kiện khắc nghiệt của nước Anh thời kỷ băng hà, một thời kỳ tiền sử mà ít người biết đến. Người Neanderthal hay Neandertal là một loài trong chi Người đã tuyệt chủng, các mẫu vật được tìm thấy vào thế Pleistocene ở châu Âu và một vài nơi thuộc phía Tây và trung Á. Neanderthal hoặc được xếp là phụ loài của người hiện đại hoặc được tách thành một loài người riêng.
Ben Garrod, giáo sư sinh học tiến hóa tại Đại học East Anglia tham gia cùng các nhà khảo cổ học trong cuộc khai quật nói: “Đây là một trong những khám phá quan trọng nhất cổ sinh vật học của Anh”. Mặc dù bộ xương kỳ lạ của voi ma mút thường xuyên bị biến dạng, nhưng việc tìm thấy những bộ xương hoàn chỉnh như vậy là “cực kỳ hiếm”. “Nơi những con voi ma mút này nằm trong lòng đất chính xác là nơi chúng đã chết một phần tư triệu năm trước, bên cạnh những thứ đáng kinh ngạc như công cụ bằng đá và những con ốc mà chúng giẫm đạp dưới chân”, giáo sư nhấn mạnh.
Các nhà khảo cổ khai quật xương voi ma mút. (Ảnh: DigVentures).
“Những điều nhỏ nhặt này thực sự đã tiết lộ bối cảnh của những sinh vật khổng lồ mang tính biểu tượng này. Đó là một cái nhìn ngược thời gian. Điều đó cực kỳ quan trọng đối với việc chúng tôi hiểu được biến đổi khí hậu đã tác động như thế nào đến môi trường, hệ sinh thái và các loài động vật”.
Lisa Westcott Wilkins thuộc DigVentures, một doanh nghiệp xã hội khảo cổ học cho biết: “Các địa điểm khảo cổ từ thời kỳ này rất hiếm và rất quan trọng để tìm hiểu về cuộc sống người Neanderthal trên khắp nước Anh và châu Âu. Tại sao rất nhiều voi ma mút chết ở đây? Người Neanderthal có thể đã giết chúng? Họ có thể cho chúng ta biết gì về cuộc sống ở Anh thời kỷ băng hà?”.
Bằng chứng về Trái đất thời tiền sử
Các nhà nghiên cứu tin rằng, xác voi ma mút và các đồ tạo tác có niên đại khoảng 220.000 năm trước, khi nước Anh vẫn còn bị người Neanderthal chiếm đóng trong thời kỳ ấm áp hơn giữa các băng hà được gọi là MIS7. Nhiệt độ giảm xuống đã buộc người Neanderthal di cư về phía nam và địa điểm này sau đó trở thành một đồng bằng màu mỡ, tươi tốt, nơi cả động vật và con người đều sinh sống.
Những con voi ma mút sớm nhất đã đến khoảng 5 triệu năm trước từ châu Phi. Voi ma mút thảo nguyên là loài lớn nhất trong số chúng, và tồn tại từ khoảng 1,8 triệu năm trước đến khoảng 200.000 năm trước.
Hình ảnh phác thảo về voi ma mút thảo nguyên thời kỷ băng hà. (Ảnh: Beth Zaiken / Reuters).
Voi ma mút thảo nguyên nặng tới 15 tấn, gấp đôi hoặc gấp ba lần trọng lượng của một con voi châu Phi. Đây là loài voi ma mút lớn nhất từ trước đến nay tuy sau một thời gian, chúng đã giảm xuống còn 10 tấn. Đây có thể là sự thích ứng với thay đổi của môi trường, khí hậu và sự sẵn có của tài nguyên. Vào thời điểm đó, khí hậu trở nên lạnh hơn, các nguồn tài nguyên ngày càng thưa thớt, và điều đó khiến các loài sinh vật bị thu hẹp dần.
Các nhà cổ sinh vật học kiểm tra cẩn thận các phần xương được khai quật, một số có thể có dấu vết của sự tàn sát. (Ảnh: DigVentures).
Suy đoán về lý do tại sao quá nhiều động vật chết tại địa điểm này, giáo sư Garrod nói thêm: “Có phải một trận lũ băng lớn đã cuốn trôi những con vật tội nghiệp này không? Chúng có bị người Neanderthal săn lùng không? Mọi thứ đều có khả năng. Chắc chắn phải có sự liên quan nào đó giữa một chiếc rìu cầm tay với các công cụ bằng đá khác cùng những bộ xương này”.
Các cuộc khai quật cũng tiết lộ thêm bằng chứng về hoạt động của người Neanderthal trong khu vực này, bao gồm các công cụ đá lửa mà lẽ ra đã được sử dụng để làm sạch da sống mới. Một số bộ xương có thể có dấu vết của sự tàn sát.