Chúng ta có thể sống bao lâu mà không có thức ăn và nước uống? Bạn đã bao giờ tự hỏi, tự thử nghiệm hay tìm điều đó ở sách báo?
Người ta vẫn nói, con người có thể nhịn ăn 3 tuần và nhịn uống 3 ngày mà vẫn sống. Nhưng thực sự, khả năng ấy rất hiếm. Hãy tự kiểm nghiệm bản thân, một hôm bạn không ăn sáng, chỉ đến 11 giờ trưa là bạn đã cảm thấy đói run, chân tay rã rời, mệt mỏi và đói khát. Tất nhiên, thời gian chịu đựng khác nhau ở từng người và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố ý chí đóng vai trò chủ đạo.
Ý chí giúp con người thực hiện được rất nhiều kỳ tích trong lịch sử. Thế nên, ngồi ở nhà với chiếc tủ lạnh đầy thức ăn chắc chắn không phải là môi trường tốt cho cuộc thử nghiệm như thế này. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khả năng sống sót của con người khi thiếu thức ăn hay nước uống.
Thở, ăn, uống là nhu cầu bắt buộc
Cơ thể con người cấu tạo với 60% nước, 6% chất khoáng, 16% chất béo, 18% chất đạm. Đây là một bộ máy sinh học rất tinh vi phức tạp với nhiều cơ quan, hệ thống khác nhau… Muốn hoạt động, bộ máy “người” phải được cung cấp năng lượng, thông qua sự chuyển hóa, “đốt cháy”, oxy hóa thức ăn, thức ăn.
Hệ hô hấp, hít thở, là nguồn cung cấp oxy cho việc “đốt cháy”, oxy hóa thức ăn tạo ra năng lượng và tống khứ chất thải cacbonic ra bên ngoài. Hệ tiêu hóa cung cấp “nhiên liệu” là năm nhóm thức ăn cần thiết: carbohydrate (đường, bột), chất đạm (protein), chất béo (dầu, mỡ), chất khoáng, và các vitamin cho quá trình đốt cháy sinh năng lượng này. Do đó, thở, ăn, uống là nhu cầu bắt buộc phải có để con người có thể sống.
Các nhà dinh dưỡng đã tính cụ thể nhu cầu cho mỗi kg cơ thể/ ngày: Năng lượng tối thiểu để duy trì sự sống 30 kcalo; Nước 100-150 ml; Chất đạm 1-2 gam, Chất béo 3-5 gam, Chất carbohydrate 6-10 gam. Muối khoáng và vitamin là các yếu tố vi lượng đi kèm theo các món ăn con người sử dụng.
Thiếu thức ăn
Ý chí và quyết tâm đóng vai trò quan trọng trong khả năng nhịn ăn của con người. Những người chịu đói lâu nhất là những chính trị gia tuyệt thực hoặc những người nhịn ăn theo nghi lễ của một vài tôn giáo, những người bị lạc giữa thiên nhiên cũng sống sót sau những thời gian nhịn ăn dài.
Theo nghiên cứu, con người có thể sống đến 8 tuần chỉ cần uống nước mà không cần ăn, tuy nhiên, cũng có những người vượt quá mốc 8 tuần, cũng có người chỉ vài ngày sau đã bỏ mạng. Điều này phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn. Những người khỏe mạnh, những người béo có khả năng chịu đựng tốt hơn nên khả năng sống sót cao hơn. Khi bị đói, chúng ta tự sử dụng nguồn năng lượng dự trữ trong cơ thể để sống sót. Quá trình sử dụng năng lượng dự trữ bắt đầu bằng việc đốt cháy carbonhydrate, được tích lũy ở gan và cơ, sau đó là chất béo và cuối cùng là protein trong cơ thể. Nếu bạn bị đói đến mức phải sử dụng protein, khi ấy tình hình sức khỏe của bạn chắc chắn là đã trở nên rất xấu.
Khả năng trao đổi chất của cơ thể cũng góp phần quyết định khả năng chịu đói. Nếu khả năng trao đổi chất tốt, cơ thể có thể hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn. Tuy nhiên, nếu rơi vào hoàn cảnh không có gì để ăn, bạn sẽ mong điều ngược lại. Khả năng trao đổi chất cũng quyết định tốc độ sử dụng năng lượng tích lũy trong cơ thể. Do đó, khả năng trao đổi chất càng chậm thì năng lượng tiêu hao cũng càng chậm, điều này sẽ giúp cho bạn có khả năng sống sót cao hơn một chút. Khi bị đói, cơ chế trao đổi chất của cơ thể sẽ tự động chậm lại, đây là một trong những bản năng sinh tồn tự nhiên của con người.
Nhiệt độ môi trường cũng ảnh hưởng đến khả năng sống sót của bạn. Nếu môi trường quá nóng, cơ thể chúng ta sẽ mất nước nhanh hơn, khi trời quá lạnh, chúng ta sẽ phải tiêu tốn nhiều năng lượng của cơ thể hơn và do đó, khả năng sống sót thấp hơn. Tuy nhiên, thường thì khi thời tiết quá nóng hay quá lạnh, sẽ có rất nhiều yếu tố khác khiến chúng ta gục ngã trước khi chết đói.
Khi bắt đầu cơn đói, những dấu hiệu mà cơ thể bạn cảm thấy là: mệt mỏi, hốt hoảng, run tay, bực bội… Sau những phản ứng ban đầu này, các giác quan bắt đầu bị đình trệ, sau đó bắt đầu gặp ảo giác, co thắt ruột, co thắt các cơ bắp rồi đến nhịp tim bất thường.
Một trong những trường hợp nhịn ăn nổi tiếng là nhà lãnh đạo Ấn Độ Mohandas K. Gandhi. Ông đã nhịn ăn trong vòng 21 ngày. Tuy nhiên, đây không phải là kỷ lục nhịn ăn của các chính trị gia. Năm 1981, những thành viên của Quân đội Cộng hòa Ireland khi bị bắt giam tại Anh đã tổ chức tuyệt thực để phản đối, họ chỉ uống một chút nước mỗi ngày chứ không đụng đến thức ăn. Phó thủ tướng Anh khi ấy là Margaret Thatcher đã quyết tâm không nhượng bộ những người tù chính trị này. Kết quả là 10 người đã tuyệt thực cho đến chết, trong số đó, Kieran Doherty là người có thời gian tuyệt thực lâu nhất, ông đã nhịn ăn 73 ngày trước khi chết.
Thiếu nước uống
Con người có thể sống sót trong một khoảng thời gian dài mà không có thức ăn, nhưng nếu không có nước uống thì bạn sẽ bị đánh gục nhanh chóng. Trẻ em, nếu bị để một mình trong những chiếc ô tô ngoài trời hoặc những người lao động nặng dưới trời nóng có thể bị chết trong vòng vài giờ nếu không có nước.
Con người sử dụng nước trong cơ thể vào rất nhiều việc như giữ ẩm cho miệng và mắt, đưa các chất dinh dưỡng và oxy đi quanh cơ thể… Và chúng ta cũng có rất nhiều cơ chế làm mất nước như đại – tiểu tiện, toát mồ hôi, khóc và thậm chí là cả hít thở cũng khiến cơ thể chúng ta mất nước. Dưới thời tiết ở nhiệt độ cao, chúng ta có thể mất đến 1,5 lít nước qua tuyến mồ hôi. Việc mất nước trong thời tiết nắng nóng có thể khiến chúng ta bị sốc nhiệt, điều này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Khi bị mất nước nhẹ, bạn sẽ giảm tiết nước bọt hơn đồng thời cũng giảm lượng nước tiểu thải ra cũng như nước tiểu lúc này có màu sắc kì lạ, mùi khó chịu do bị cô đặc. Khi bị mất nước nặng hơn, miệng bạn sẽ bị khô, khó đi tiểu hơn, mắt cũng khô và trũng sâu xuống và nhịp tim bạn đập nhanh bất thường. Khi đã bị mất nước nặng, bạn không thể đi tiểu được nữa (vô niệu), ảo giác, bực tức, nôn mửa và tiêu chảy. Giai đoạn cuối cùng của thiếu nước là shock giảm thể tích tuần hoàn, da nhợt lạnh.
Con người bình thường chỉ có thể sống sót từ 3 đến 5 ngày nếu không có nước uống, cũng giống như khi không có thức ăn, những người khỏe mạnh hơn có thể sống sót lâu hơn. Trường hợp sống sót mà không có nước uống lâu nhất là của Mitsutaka Uchikoshi người Nhật Bản khi anh gặp tai nạn ở núi Rokko vào tháng 10 năm 2006. Uchikoshi đã bị trượt chân ngã đập đầu và bị bất tỉnh trong 24 ngày trước khi được đội giải cứu tìm thấy. Khi được phát hiện, cơ thể anh ta chỉ còn 22oC, nhịp tim yếu và các cơ quan trên cơ thể đã dừng hoạt động. Các bác sỹ khám cho Uchikoshi sau đó đã không phát hiện thấy tổn thương nào trong não của anh, theo các bác sỹ, đây là trường hợp hiếm gặp mà con người xuất hiện trạng thái ngủ đông. Chính điều này đã giúp Mitsutaka Uchikoshi may mắn thoát chết.
Đôi khi mọi người muốn nhịn ăn để giảm cân hoặc đối với các tôn giáo, việc nhịn ăn còn là để tẩy rửa cơ thể, làm con người trong sạch hơn. Nhưng bạn lại tuyệt đối không bao giờ được thử nghiệm việc chịu khát, vì điều này có thể gây những tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể.