Trong vài thập kỷ qua, hiện tượng nóng lên của khí hậu đã trở thành vấn đề toàn cầu không thể bỏ qua. Nhiệt độ tăng, lượng mưa thay đổi và các hiện tượng biến đổi khí hậu khác có thể gây ra những hậu quả sâu rộng đối với thế giới sinh học.
Ở những vùng cực băng giá và lạnh lẽo có một bí ẩn nguy hiểm khiến các nhà khoa học lo lắng. Khi hiện tượng nóng lên toàn cầu ngày càng gia tăng, bí ẩn này cũng dần hé lộ những mối đe dọa chưa từng có. Theo những nghiên cứu ở thời điểm hiện tại, khí hậu nóng lên đã khiến băng ở hai cực tan nhanh hơn, dẫn đến nguy cơ thức tỉnh và lây lan các loại virus cổ đại, không hoạt động ẩn nấp dưới lớp băng.
Những loại virus không hoạt động này thường bị mắc kẹt ở các vùng núi và sông băng, nhưng khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên, chúng có thể được thả vào hệ sinh thái mỏng manh của chúng ta. Đây là một thực tế cực kỳ đáng sợ mà chúng ta sắp phải đối mặt, không chỉ tiềm ẩn mối đe dọa đối với sức khỏe con người mà còn có thể tác động rất lớn đến đa dạng sinh học của toàn Trái đất.
Sự nóng lên của khí hậu đã trở thành một trong những chủ đề nóng trên toàn thế giới. (Ảnh: Zhihu).
Liệu sự nóng lên của khí hậu có ảnh hưởng đến sự kích hoạt và lây lan của các loại virus không hoạt động hay không luôn là chủ đề nóng trong cộng đồng khoa học. Nhiều nhà khoa học đang nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đối với virus và cố gắng tìm ra những mối liên hệ khả dĩ.
Nghiên cứu trong những năm gần đây đã chỉ ra rằng, hiện tượng nóng lên của khí hậu có thể thúc đẩy sự kích hoạt và lây lan của một số loại virus không hoạt động, nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp về vấn đề này.
Đầu tiên, chúng ta phải hiểu virus không hoạt động là gì. Virus không hoạt động là loại virus đang bị mắc kẹt dưới lớp băng hoặc tiềm ẩn trong cơ thể vật chủ và có thể tồn tại trong thời gian dài mà không biểu hiện triệu chứng. Điều này có nghĩa là vật chủ có thể không biết về sự hiện diện của virus cho đến khi một số điều kiện nhất định kích hoạt hoạt động của virus Những tình trạng này có thể bao gồm hệ thống miễn dịch suy yếu, thay đổi môi trường, v.v.
Ngoài tác động trực tiếp đến hệ sinh thái Trái đất và nhiệt độ toàn cầu, hiện tượng nóng lên của khí hậu còn có thể kéo theo hàng loạt tác động gián tiếp, một trong số đó là sự lây lan của virus ở các vùng cực. (Ảnh: Zhihu)
Trong vài thập kỷ qua, hiện tượng nóng lên của khí hậu đã trở thành vấn đề toàn cầu không thể bỏ qua. Nhiệt độ tăng, lượng mưa thay đổi và các hiện tượng biến đổi khí hậu khác có thể gây ra những hậu quả sâu rộng đối với thế giới sinh học. Một số nghiên cứu cho thấy môi trường ấm hơn có thể thúc đẩy sự sinh sản và lây lan của virus. Ví dụ, nhiệt độ tăng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của vật chủ, điều này có thể tạo cơ hội cho các virus tiềm ẩn hoạt động và gây bệnh. Ngoài ra, nhiệt độ và độ ẩm cao hơn có thể tạo ra môi trường sinh sản thích hợp hơn cho nhiều sinh vật truyền bệnh, chẳng hạn như muỗi, do đó làm tăng cơ hội lây truyền vi rút.
Nghiên cứu về mối quan hệ giữa hiện tượng nóng lên của khí hậu và virus không hoạt động vẫn còn ở giai đoạn sơ khai và các kết luận thu được cho đến nay vẫn chưa đủ để thiết lập mối quan hệ nhân quả rõ ràng.
Ngoài hiện tượng khí hậu nóng lên, các nhà nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến sự kích hoạt và lây lan của các loại virus không hoạt động, chẳng hạn như sự di cư của dân số và sự gia tăng toàn cầu hóa. Những yếu tố này có thể thay đổi cách tiếp xúc giữa con người với mầm bệnh và tạo thêm cơ hội cho virus lây lan.
Những loại virus ngủ yên này ban đầu được chôn sâu trong lớp băng, nhưng với sự tan chảy nhanh chóng của sông băng, chúng có thể bị thải ra môi trường, đe dọa sức khỏe và sự sống còn của con người. (Ảnh: Zhihu).
Điều kiện khí hậu ấm áp có thể đẩy nhanh sự lây lan của virus
- Đầu tiên, nhiệt độ cao tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển và sinh sản, đặc biệt là trong các vùng nước. Nhiều loại virus lợi dụng khí hậu ấm áp và các vùng nước để mở rộng phạm vi sống sót của chúng, do đó làm tăng khả năng lây lan của chúng.
- Thứ hai, nhiệt độ cao sẽ đẩy nhanh những thay đổi trong hệ sinh thái vật chủ, khiến các loài dễ bị nhiễm virus hơn khi chúng tìm kiếm môi trường sống và nguồn thức ăn mới. Do đó, nhiệt độ tăng có khả năng làm tăng nguy cơ lây truyền virus ở các vùng cực.
Khi khí hậu ấm lên, băng ở các vùng cực tan nhanh hơn, điều này cũng kéo theo hàng loạt tác động không thể bỏ qua.
- Đầu tiên, băng tan cho phép virus bị chôn vùi trong băng được thải trở lại môi trường. Nghiên cứu cho thấy có một số lượng lớn virus sinh học ẩn náu trong lớp băng vĩnh cửu ở các vùng cực, những virus này không hoạt động trong thời gian băng giá dài, nhưng khi thải ra môi trường, chúng có thể gây ra các bệnh mới.
- Thứ hai, băng tan cũng đẩy nhanh quá trình trao đổi vật chất giữa đại dương và đất liền, điều này có thể dẫn đến sự lây lan dần dần của virus sang động vật và con người trên đất liền thông qua chuỗi thức ăn.
Hợp tác quốc tế có thể là chìa khóa để ngăn chặn nguy cơ lây lan virus tiềm ẩn. Vì hiện tượng nóng lên của khí hậu là một vấn đề toàn cầu nên nó đòi hỏi những nỗ lực và hợp tác chung trên quy mô toàn cầu để giải quyết vấn đề này một cách hiệu quả. (Ảnh: Zhihu).
Sự nóng lên của khí hậu đã làm thay đổi sự cân bằng động của các hệ sinh thái ở các vùng cực, từ đó tạo điều kiện cho virus lây lan. Các hệ sinh thái ở vùng cực rất nhạy cảm và bất kỳ sự xáo trộn bên ngoài nào cũng có thể phá vỡ sự cân bằng giữa các loài. Những thay đổi trong hệ sinh thái do biến đổi khí hậu có thể làm tăng hoặc giảm số lượng một số loài nhất định, ảnh hưởng đến sự tương tác của chúng với virus. Ví dụ, nhiệt độ đại dương tăng có thể dẫn đến sự gia tăng quần thể của một số loài động vật biển, tạo thêm cơ hội cho sự lây lan của virus biển. Những thay đổi này sẽ làm trầm trọng thêm nguy cơ lây lan virus.