Bạn có thể rất yêu thương chú chó của mình, nhưng hãy thành thật đi: chú ta là một con vật, với những bản năng và tính khí riêng, và sẽ có những lúc chú ta khiến bạn phải vò đầu bứt tóc.
Tuy nhiên, dù bạn có muốn đến mức nào, nghiên cứu mới sắp được đề cập dưới đây nói rằng bạn không bao giờ nên la mắng hoặc trừng phạt người bạn lông xù của mình.
Cụ thể, theo một nghiên cứu được xuất bản trên tờ PLOS ONE, những hình thức huấn luyện ác cảm như trừng phạt tích cực và củng cố tiêu cực có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực về lâu dài đối với tinh thần của chú chó nhà bạn.
"Những kết quả của chúng tôi cho thấy chó được huấn luyện với những phương thức ác cảm sẽ trải nghiệm cuộc sống kém hạnh phúc hơn so với chó được huấn luyện với phương thức cho thưởng".
Loại nghiên cứu này đã từng được tiến hành trước đây, và người ta phát hiện ra rằng huấn luyện ác cảm mang lại những hệ quả tiêu cực, nhưng nghiên cứu đó chủ yếu được tiến hành đối với những chú chó cảnh sát và chó trong phòng thí nghiệm. Ngoài ra, kiểu huấn luyện ác cảm trong nghiên cứu thường là vòng cổ sốc điện, và đó chỉ là một trong khá nhiều công cụ được sử dụng trong đời thực.
Do đó, dẫn đầu bởi nhà sinh học Ana Catarina Vieira de Castro đến từ Đại học Porto (Bồ Đào Nha), một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã tiến hành nghiên cứu mới trên những chú chó nhà.
Những con vật này được tuyển lựa từ nhiều trường huấn luyện ở Porto - 42 chú chó từ 3 trường sử dụng hình thức huấn luyện cho thưởng như đồ ăn hay chơi đùa, và 50 chú chó từ 4 trường sử dụng hình thức huấn luyện ác cảm, như la mắng, tác động lên cơ thể, hay giật mạnh dây dắt. Hai trong số các trường này sử dụng những kỹ thuật huấn luyện ác cảm nhẹ, và hai trường còn lại thì gay gắt hơn.
Mỗi chú chó được quay phim trong 15 phút đầu của 3 phiên huấn luyện, và các mẫu nước bọt đã được thu để đánh giá mức độ stress sau mỗi lần huấn luyện - 3 mẫu từ mỗi chú chó đang nghỉ ngơi tại nhà để biết được mức chuẩn của hormone cortisol gây stress, và 3 mẫu từ mỗi chú chó sau khi huấn luyện.
Các nhà nghiên cứu còn phân tích hành vi của chó trong quá trình huấn luyện để tìm kiếm những hành vi stress, như ngáp, liếm môi, bật móng, và kêu ăng ẳng.
Không hề ngạc nhiên khi những chú chó trong các lớp huấn luyện ác cảm cho thấy tấn suất hành vi stress tăng lên, đặc biệt là các hành vi ngáp và liếm môi. Mẫu nước bọt của chúng cũng có mức cortisol tăng lên đáng kể so với khi chúng được nghỉ ngơi ở nhà.
Ngược lại, những chú chó được huấn luyện theo kiểu củng cố tiêu cực lại khá thư thả - tần suất hành vi stress của chúng ít hơn nhiều, và mức độ cortisol cũng bình thường hơn nhiều.
Huấn luyện kiểu cho thưởng có lẽ thực sự hiệu quả hơn.
Bước tiếp theo là đánh giá những hệ quả lâu dài của stress. Một tháng sau khi những chú chó được đánh giá trong quá trình huấn luyện, 79 trong số chúng sau đó được huấn luyện để kết hợp một cái tô ở một phía của phòng với một gói snack xúc xích. Nếu tô ở phía gói snack, chú chó sẽ được cho ăn một bữa thịnh soạn; nếu tô nằm ở phía khác, nó sẽ không bao giờ được đổ thức ăn vào nữa (mọi chiếc tô đều được chà xát bằng xúc xích để đảm bảo mùi xúc xích không làm trò chơi trở nên dễ dàng).
Tiếp đó, các nhà nghiên cứu di chuyển những chiếc tô quanh phòng, đến những vị trí mù mờ để xem những chú chó sẽ tiếp cận tô nhanh đến mức nào trong khi tìm thức ăn. Tốc độ càng cao tức chú chó đang đoán trước được sẽ có nhiều đồ ăn ngon trong tô, trong khi tốc độ chậm hơn cho thấy chú chó khá bi quan về những gì có trong tô.
Rõ ràng, một chú chó càng được huấn luyện theo phương thức ác cảm nhiều, nó sẽ càng tiến đến tô chậm hơn. Thú vị hơn là, những chú chó từ nhóm huấn luyện cho thưởng trên thực tế biết và hoàn thành được tác vụ tìm tô nhanh hơn những chú cho từ nhóm huấn luyện ác cảm.
Điều đó cho thấy huấn luyện kiểu cho thưởng có lẽ thực sự hiệu quả hơn, dù rằng các nhà nghiên cứu nói rằng đó có lẽ là bởi chó đã hiểu được phương thức huấn luyện cho ăn. Có khả năng nhóm kia sẽ biết nhanh hơn nếu áp dụng phương thức ác cảm - và các nhà nghiên cứu cần nghiên cứu thêm để xác định chính xác điều này.
Tuy nhiên, nhìn chung, kết quả dường như khẳng định huấn luyện kiểu ác cảm không hẳn mang lại ưu thế so với huấn luyện cho thưởng, và huấn luyện cho thưởng rõ ràng tốt hơn nhiều cho sự hạnh phúc của chú cho nhà bạn.
Các nhà nghiên cứu nói rằng: "Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra sự thật rằng sự hạnh phúc của những chú chó được huấn luyện với phương thức ác cảm đang bị ảnh hưởng, đặc biệt nếu phương thức huấn luyện đó được sử dụng với tần suất cao".