Hiện tượng đặc biệt sẽ xảy ra vào ngày 13/7 khi siêu trăng, nhật thực hội tụ trùng hợp vào thứ Sáu ngày 13, lần đầu tiên sau hơn 4 thập niên.
Thứ Sáu ngày 13 vốn được xem là một ngày không may mắn, tuy nhiên những người yêu thích thiên văn tại khu vực Nam Thái Bình Dương có thể sẽ rất đón chờ thứ Sáu ngày 13 này khi một hiện tượng hiếm thấy xuất hiện trở lại sau 44 năm: trăng non với kích cỡ siêu lớn che lấp một phần mặt trời.
Theo National Geographic, vào thứ Sáu ngày 13, nhật thực một phần sẽ xuất hiện trên bầu trời và có thể quan sát được từ khu vực bờ biển phía Đông Nam Australia, Tasmania, đảo Stewart của New Zealand, cũng như bờ phía Bắc Antarctica (Nam Cực).
Đã hàng chục năm cư dân Trái Đất không được chiêm ngưỡng nhật thực rơi vào thứ Sáu ngày 13, kể từ tháng 12/1974.
Hành tinh của chúng ta đi qua vị trí giữa mặt trăng và mặt trời hàng tháng, nhưng nhật thực chỉ xảy ra khi 3 thiên thể này thẳng hàng và Trái Đất trượt qua ít nhất một phần bóng của mặt trăng. Đối với những người quan sát trên Trái Đất, đó là khi mặt trăng dường như “ăn” một miếng từ mặt trời, đôi khi "ăn" toàn bộ nếu là nhật thực toàn phần.
Khi nhật thực một phần xảy ra vào ngày mai (13/7), Trái Đất sẽ đi qua phần bóng rộng hình nón của mặt trăng, gọi là penumbra, và một phần mặt trời sẽ chìm vào bóng tối.
Nhật thực xảy ra khi mặt trời - mặt trăng - trái đất thẳng hàng nhau. (Ảnh: Photopills.com)
Một hiện tượng nữa xảy ra trùng hợp với nhật thực và thứ Sáu ngày 13 lần này là siêu trăng tối - một trăng non xuất hiện khi mặt trăng ở điểm đặc biệt gần với Trái Đất trên quỹ đạo.
Do quỹ đạo này không tròn hoàn hảo nên ở vị trí xa nhất sẽ được gọi là apogee và vị trí gần nhất gọi là perigee. Khi trăng non hoặc trăng tròn trùng với perigee, kích thước của mặt trăng quan sát được sẽ lớn hơn bình thường – hiện tượng vẫn hay được gọi là siêu trăng.
Theo National Geographic, trăng non lần này sẽ chính thức đến perigee lúc 8h UTC (15h Việt Nam), ở khoảng cách khoảng 357.000km với Trái Đất. Vị trí này so với vị trí apogee hai tuần sau gần hơn khoảng 50.000km.
Phần tối của siêu trăng sẽ bắt đầu di chuyển qua mặt trời lúc 1h48 UTC (8h48 Việt Nam), nhưng chỉ có ở đại dương mới quan sát được phần này. Ở đất liền, sự kiện sẽ bắt đầu ở Nam Australia vào khoảng 1h chiều (giờ địa phương), quét theo hướng Đông cho đến khi kết thúc khoảng 40 phút sau.
Nhật thực một phần quan sát ở Colombia tháng 8/2017. (Ảnh: National Geographic)
Phần mặt trời bị mặt trăng “ăn mất” lớn hay nhỏ phụ thuộc vào vị trí chính xác của mỗi người quan sát. Tại Melbourne, Australia sẽ chỉ thấy một phần ít hơn 0,5% mặt trời bị che mất – trong khi đó ở Hobart, Tasmania sẽ thấy khoảng 3,5 % mặt trời bị che.
Những người ở trạm nghiên cứu Casey hoặc Dumont d’Urville, Nam Cực sẽ thấy rõ nhất với khoảng 21% mặt trời bị che trong thời điểm chính của nhật thực.
Để theo dõi nhật thực, người xem nên chú ý không nhìn trực tiếp bằng mắt thường. Cách tốt nhất là đeo kính bảo vệ hoặc nhìn bằng kính thiên văn.
Đợt nhật thực tiếp theo dễ tiếp cận hơn sẽ diễn ra vào ngày 11/8, có thể quan sát ở Bắc và Đông Âu, khu vực phía Bắc của Bắc Mỹ, phía Tây châu Á. Trong khi đó hiện tượng nhật thực trùng với thứ Sáu ngày 13 tiếp theo sẽ không xảy ra cho đến năm 2080.