Loài chim này chỉ sống sở quốc đảo bí ẩn Papua New Guinea và là loài chim đầu tiên trên thế giới được phát hiện là có độc.
Khi nhắc tới các loài chim, chúng ta thường nghĩ tới sinh vật đẹp đẽ hiền lành với tiếng hót thánh thót. Thế nhưng ít ai biết rằng tại Papua New Guinea có nhiều loài chim có thể giết người bằng chất độc - và tốt nhất bạn không nên vuốt ve hay có ý định nuôi chúng.
Quốc đảo có nhiều loài chim độc
Là một quốc gia gần đường xích đạo và được bao phủ bởi diện tích rừng rậm nhiệt đới, hệ sinh thái của quốc đảo Papua New Guinea vô cùng đa dạng mà lại ít được khám phá nhất. Một phần cũng vì sự tách biệt của quốc đảo này với phần còn lại của thế giới.
Đầu những năm 1990, nhà điểu cầm học Jack Dumbacher đã vô tình phát hiện được loài chim có độc hooded pitohuis bằng chính trải nghiệm nhớ đời của mình.Tuy nhiên khi bẫy chim, ông lại không may bị những con chim đẹp sặc sỡ tấn công. Phát hiện này cũng là khám phá khoa học đầu tiên ghi nhận về trường hợp loài chim có độc.
Chim có độc Pitohui. (Ảnh Science News for Students).
Vốn tới quốc đảo này để nghiên cứu loại chim nổi tiếng nhất - các loài chim thiên đường, thế nhưng khi bẫy chim anh lại bắt được những con Hooded Pitohuis và bị chúng cào, cắn rồi bị thương.
Dù cho kiến thức về loài chim của mình khá uyên thâm nhưng anh cũng không ngờ rằng loại chim bí ẩn nơi đây lại mang một nọc độc đáng sợ, sự chủ quan xem nhẹ vết thương khi thấy chúng sưng tấy nên anh thậm chí còn ngậm vết thương vào miệng!
Điều đó đã khiến anh suýt phải trả giá bằng cả mạng sống vì miệng bắt đầu ngứa, nóng, tê cóng tới vài giờ liền mà sau này anh mới biết là mình bị dính một loại chất độc có tên batrachotoxin (tương tự nọc của ếch Phi Tiêu) có thể làm tê liệt hệ thần kinh khi gây ức chế việc sản sinh ion.
| Batrachotoxin (BTX) là một loạt chất gây độc hệ thần kinh, thông qua việc làm gián đoạn dòng chảy của các ion natri trong nhiều kênh dẫn của hệ thần kinh và mô mềm. BTX gây cảm giác tê và bỏng với các trường hợp bị nhiễm độc nhẹ. Với các trường hợp nhiễm độc nặng, BTX sẽ gây liệt, ngưng tim và khiến nạn nhân tử vong. BTX được xem là loại độc nguy hiểm nhất tính theo khối lượng trong tự nhiên ( có độc tính cao hơn 250 lần so với chất strychnine). |
Các nghiên cứu sau đó cho thấy rằng những con pitohui còn mang độc ở cả trong da, xương và các cơ quan nội tạng của chúng, mặc dù nồng độ độc tố không cao như ở lông. Thực tế là chất độc được tìm thấy trong nội tạng của pitohui cho thấy chúng không chịu ảnh hưởng gì từ chất này. Điều thú vị ở đây là nồng độ BTX thay đổi theo từng con chim pitohui, cũng như khu vực chúng sinh sống.
Nọc độc của loài chim này tới từ đâu?
May thay lượng nọc độc ấy chưa đủ để khiến anh mất mạng nhưng nếu dính nhiều thì có thể làm hệ thần kinh tê liệt, không thể thở được, chảy máu nội tạng, cơ quan bị phá hủy và... tử vong! Nếu ăn thịt của chúng thì sẽ ngộ độc và đương nhiên mất mạng nếu ăn nhiều.
Nọc độc của loài chim chết người này tới từ các loại bọ cánh cứng có độc mà chúng thường ăn. Do quá trình tiến hóa, loài chim này có khả năng kháng độc nhưng chất độc từ thức ăn không mất đi mà lan ra khắp cơ thể, lên cả các bộ phân là da, lông và mỏ chim. Vì vậy, dù không ăn thịt chim nhưng chỉ cần chạm vào lông của chúng cũng đủ để gây nguy hiểm tới tính mạng.
Pitohui chỉ có ở Papua New Guinea. (Ảnh Discover Life).
Chính vì vậy chỉ cần chạm vào lông thôi cũng đủ để bạn nhiễm độc chứ chưa nói tới việc ăn chúng. Loài chim này cũng sở hữu vẻ ngoài sặc sỡ, đặc điểm ngoại hình này dường như xuất hiện ở các loài động vật có độc khác như ếch phi tiêu, như một công cụ để cảnh báo kẻ thù tránh xa.
Ngoài ra mùi hôi đặc trưng cũng giúp dân bản địa biết được đó là loài chim độc Pitohui vì có mùi hôi rất giống rác, họ gọi chúng là "chim rác rưởi".
Các nhà khoa học sau đó đã quan tâm tới loài chim này và phát hiện có 6 loài chim thuộc giống Pitohui và nguy hiểm nhất là loài Hooded Pitohui, chúng đều thuộc họ Oriolidae.
Chưa hết, khu rừng rậm New Guinea còn là ngôi nhà của nhiều loài chim độc khác mà các nhà nghiên cứu phát hiện thêm, như "Blue-capped Ifrita" thuộc họ Colluricinclidae có nguồn gốc trong tiếng địa phương là "slek-yakt", chim đắng hoặc loài Little Shrikethrush.