Gà và cá là hai loại thực phẩm được xếp vào nhóm thịt trắng, nghĩa là tốt hơn các loại thịt đỏ như thịt lợn, thịt bò, thịt cừu… Nhưng gà tẩm bột rán và cá rán thì chưa chắc.
Theo một nghiên cứu của Đại học Iowa, Hoa Kỳ, những người thường xuyên ăn gà rán, cụ thể mỗi ngày một lần, có nguy cơ tử vong sớm vì mọi nguyên nhân cao hơn 13% so với những người tránh loại thực phẩm này. Đối với những người ăn cá rán, con số cũng cao hơn 7%.
"Ăn thực phẩm chiên rán làm tăng tổng lượng calo và nguy cơ béo phì, có liên quan đến gia tăng nguy cơ tử vong", tiến sĩ Wei Bao, tác giả nghiên cứu đến từ Đại học Iowa cho biết.
"Tuy nhiên, trong phân tích của mình, chúng tôi đã sàng lọc tổng lượng calo, thói quen sinh hoạt và tình trạng béo phì của những người tham gia", tiến sĩ Bao nói. "Sau khi kiểm soát các yếu tố này, mối liên hệ giữa thực phẩm chiên rán với cái chết do mọi nguyên nhân và tử vong do bệnh tim mạch vẫn còn".
Điều này gợi ý bản thân gà rán và cá rán là những món ăn không lành mạnh.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí BMJ, tiến sĩ Bao và các đồng nghiệp báo cáo một tình trạng đáng báo động: Có tới 1 phần 3 dân số trưởng thành ở Bắc Mỹ ăn đồ ăn nhanh, thường là đồ chiên, mỗi ngày.
Thường xuyên ăn gà rán có nguy cơ tử vong sớm cao hơn 13%.
Các nghiên cứu trước đây đã từng chỉ ra thực phẩm chiên rán không phải là lựa chọn lành mạnh, khi chúng làm tăng nguy cơ béo phì, bệnh tim mạch và tiểu đường, chỉ có mối liên hệ tiềm ẩn của chúng với nguy cơ tử vong sớm là chưa rõ ràng.
Trong nghiên cứu của mình, tiến sĩ Bao đã kiểm tra dữ liệu từ các bảng khảo sát chế độ ăn uống được thực hiện từ năm 1993 đến năm 2017 tại Mỹ. Bộ dữ liệu bao gồm 106.966 phụ nữ ở độ tuổi 50 đến 79.
Trung bình, các nhà nghiên cứu theo dõi mỗi người phụ nữ này trong khoảng thời gian dài tới 18 năm. Trong thời gian đó, 31.588 phụ nữ đã chết, trong đó có 9.320 người chết vì các vấn đề tim mạch và 8.358 người chết vì ung thư.
Để đánh giá mức tiêu thụ thực phẩm chiên rán của họ, các nhà nghiên cứu đã tìm lại các bản tự báo cáo của những người phụ nữ, ghi lại các bữa ăn của họ chứa: gà rán, cá rán, sandwich cá, các loại hải sản chiên như tôm chiên và các thực phẩm chiên khác bao gồm khoai tây chiên, bánh ngô chiên, bim bim và bánh taco.
Sau khi tính toán là lọc bỏ các yếu tố khác có thể tham gia làm tăng nguy cơ tử vong sớm như trình độ giáo dục hạn chế, không hoạt động thể chất và một chế độ ăn uống tổng thể kém lành mạnh, các nhà nghiên cứu nhận thấy: Chỉ riêng việc ăn thường xuyên các thực phẩm chiên rán có liên quan đến nguy cơ tử vong cao từ mọi nguyên nhân và cụ thể nhất là do các vấn đề về tim.
Những phụ nữ ăn ít nhất một khẩu phần gà rán hàng ngày có nguy cơ tử vong vì các vấn đề về tim cao hơn 12% so với những phụ nữ không ăn đồ chiên. Cá chiên, trong khi đó, có liên quan đến nguy cơ tử vong cao hơn 13% do các vấn đề về tim.
Nhưng ăn thực phẩm chiên rán dường như không ảnh hưởng đến nguy cơ tử vong do ung thư.
Thực phẩm chiên rán ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe tim mạch.
Trong số những người tham gia nghiên cứu thì phụ nữ da màu, trẻ tuổi, trình độ học vấn và thu nhập thấp là mẫu người thường xuyên ăn thực phẩm chiên rán. Họ cũng có nhiều khả năng là người hút thuốc, tập thể dục ít hơn và có chế độ ăn uống tổng thể kém lành mạnh.
Cũng phải nói rằng nghiên cứu này không phải là một thí nghiệm có kiểm soát, được thiết kế để chứng minh rằng thực phẩm chiên rán trực tiếp ảnh hưởng đến tuổi thọ con người. Một nhược điểm khác là nó chỉ dựa vào lời tường thuật, khi những người phụ nữ nhớ lại những bữa ăn của mình.
Mặc dù vậy, kết quả đưa ra bằng chứng mới cho thấy cách thức chế biến thực phẩm có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tiến sĩ Clyde Yancy đến từ Đại học Y Feinberg thuộc Đại học Tây Bắc ở Chicago cho biết.
"Gia cầm và cá thường được coi là lựa chọn lành mạnh trong chế độ ăn uống" giúp trái tim khỏe mạnh "nhưng quá trình chiên rán làm thay đổi hệ quả sức khỏe", tiến sĩ Yancy, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết.
"Khi thực phẩm chiên được tiêu thụ, cấu trúc của những chất béo được sử dụng (như dầu mỡ) bị biến đổi tạo ra tín hiệu cho tình trạng viêm diễn ra nhiều hơn (làm cứng động mạch) và tăng mức đường trong máu", tiến sĩ Yancy nói thêm. "Mọi thứ còn trở nên tồi tệ hơn khi mọi người ăn thức ăn chiên rán cùng với đồ uống có đường, hàm lượng natri cao và ăn ít trái cây, rau quả".
Bạn nên tránh ăn đồ chiên rán, nếu ăn, hãy chọn loại thực phẩm lành mạnh hơn.
Vậy bài học rút ra từ các phát hiện này là bạn nên tránh ăn các loại thực phẩm chiên rán nhiều nhất có thể. Nhưng nếu bạn không thể cưỡng lại vị ngon của chúng, có một số phương pháp chiên rán đỡ hại hơn những phương pháp khác, Daniel Lackland, nhà nghiên cứu tại Đại học Y khoa South Carolina ở Charleston gợi ý.
"Không sử dụng chất béo chuyển hóa (trans fat) là điều quan trọng nhất", Lackland nói. "Tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn được nướng hoặc nấu sẽ là lựa chọn ưu tiên [hơn đồ chiên rán] - nhưng nếu bạn thường xuyên ăn thực phẩm chiên rán, chiên bằng các loại dầu ăn an toàn hơn như dầu ô liu sẽ là một lựa chọn tốt hơn".