Hơn một tháng nay, người dân sống dọc sông Ba (thôn Định Thọ và thị trấn Phú Hòa, huyện Phú Hòa, Phú Yên) ngỡ ngàng trước sự biến mất đột ngột của hàng nghìn con chim Cồng cộc - một loại chim có dòng gene quý, có giá trị khoa học và thẩm mỹ.
Ông Lê Nguyễn Anh (70 tuổi), một người dân sống bên bờ Sông Ba, thuộc địa phân thị trấn Phú Hòa, cho biết: “Trước nay loài chim Cồng cộc (tên tiếng Anh là Little Cormorant, tên khoa học là Phalacrocorax niger) với số lượng lên đến hàng nghìn con vẫn sinh sống, làm tổ tại các cồn cát giữa sông Ba. Tuy nhiên, từ tháng 11/2011 đến nay, loài chim này bỗng biến mất không một dấu vết”.
Chim Cồng cộc sinh sống trên các cồn cát sông Ba
từ tháng 4/2011 đến cuối tháng 11/2011 thì biến mất.
Trước đó, vào đầu tháng 4/2011, trên các cồn cát giữa sông Ba, khu vực thôn Định Thọ và TT Phú Hòa, huyện Phú Hòa xuất hiện hàng nghìn con chim lạ, thu hút sự quan tâm của cơ quan chức năng, các nhà khoa học trong và ngoài nước. Qua xác định thì loài chim này chính là Cồng cộc, vốn xuất hiện nhiều tại các rừng ngập mặn ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Loài chim này rất nhát, chỉ cần một tiếng động lạ, hoặc có bóng người là chúng sải cánh bay mất. Các ngành chức năng, giới khoa học cũng đã khuyến cáo người dân sống hai bên bờ dọc sông Ba không được xâm phạm, xua đuổi, gây hại loài chim này.
Tuy nhiên, do sự tác động tiêu cực của con người nên loài chim này không thể ngự trị. “Chúng ăn rất dữ, khi mắc phải lưới đánh cá đều dùng răng cắn xé tan nát nên những ngư dân hành nghề trên sông Ba đã tìm mọi cách xua đuổi chúng đi” - Ông Phan Văn Hy (62 tuổi, trú thôn Định Thọ) cho biết. Mặt khác do mặt nước sông Ba bị thu hẹp đến mức nhiều đoạn sông chỉ còn lại những vũng nước đọng, thêm vào đó người dân tự phát trồng cỏ tràn lan giữa dòng để nuôi bò làm thay đổi dòng chảy nên chim không còn nơi để vùng vẫy, kiếm ăn.
Anh Trần Văn Ẩn, một hộ dân ở TT Phú Hòa, cho biết: “Khi chưa có các thủy điện tập trung ở đầu nguồn, sông Ba có đủ các loại cá như chép, mè, thát lát, tràu…
thậm chí nhiều vùng có cả loài chình quý hiếm nên thu hút nhiều loài chim khác như: vịt trời, cò, bồ nông…. đến sinh sống. Những năm trở lại đây, phần lớn nguồn thủy sản trên sông Ba chỉ là cá rô phi nên các loại chim như cò, vịt trời… đều một đi không trở lại. Tôi sợ loài chim Cồng cộc này cũng sẽ như vậy”.
Theo người dân, tình trạng khai thác cát, sạn trái phép dưới mọi hình thức, các nhà máy ở đầu nguồn lén lút xả chất thải, các hồ thủy điện thi nhau tích nước… đã và đang từng ngày làm biến dạng, ô nhiễm nguồn nước sông Ba, làm loài chim Cồng cộc nói riêng, các loài chim khác nói chung không còn đất sống.