Nhân dịp 25 năm phát hiện xác ướp Người băng Otzi, tạp chí Sputniknews của Nga đã có bài viết cập nhật những phát hiện mới nhất, đặc biệt là những thông tin liên quan đến khoa học và y học.
Người băng Otzi sau 25 năm được tìm thấy
Cách đây tròn 25 năm, vào ngày 19/9/1991, trong khi đang tìm đường vượt qua dãy Otztal Alps, hai nhà leo núi người Đức đã phát hiện thấy xác ướp người cổ được bảo quản hầu như nguyên vẹn trong băng tuyết tại Hauslabjoch, khu vực giữa biên giới Áo và Italia, có niên đại cổ nhất châu Âu. Ngay sau khi được tìm thấy, các nhà khoa học đã vào cuộc, nhiều giả thuyết được đưa ra, như nguồn gốc, tuổi tác, nguyên nhân tử vong, và vì sao lại nằm ở nơi hoang vắng ngàn năm tuyết phủ này?
Người băng Otzi.
Người băng Otzi còn có tên gọi khác là người băng Tyrolean (Tyrolean Ice Man), xác ướp chừng 45 tuổi, được trang bị khá nhiều dụng cụ như rìu đá, cung tên kèm theo túi đựng bằng da và đồ nghề dạng balô bằng gỗ thông và gỗ dẻ. Rất có thể người băng Otzi sống trong giai đoạn chuyển tiếp của thời kỳ Đồ Đồng mới Trung Âu cách đây hơn 5.000 năm. Thông qua phương pháp phóng xạ carbon, các nhà khoa học phát hiện thấy thời điểm Otzi qua đời xảy ra vào khoảng năm 3.200 trước CN. Otzi là ai, người chăn cừu hay pháp sư là câu hỏi khoa học đang tranh luận và giải mã. Về giả thiết đầu, Otzi là người chăn cừu kiêm thợ săn vì luôn mang theo đồ nghề của một nông dân kèm theo cung tên săn bắn.
Về nguyên nhân cái chết, qua phân tích quần áo, xà cạp, giày được làm bằng da dê và mũ lông gấu cùng đôi giày cỏ cho thấy có mùi phấn hoa, rất có thể Otzi đã tử vong vào đầu mùa thu khi bắt đầu đi săn. Cũng có giả thuyết cho rằng, Otzi, bị thương nặng bởi một mũi tên bắn từ phía sau và bị thương bởi một cú đấm mạnh vào gáy. Thậm chí, còn có giả thiếp khẳng định Otzi là pháp sư hoặc nhà truyền giáo vì khi chết, Otzi nằm tít tận trên núi cao. Rất có thể Otzi đang trên đường đến gặp một ai đó làm nhiệm vụ tâm linh huyền bí. Bằng chứng, trong số những vật dụng được tìm thấy bên cạnh xác ướp còn có cả những viên bi màu trắng đục lỗ, bện nối da xoắn mềm. Trên thân còn lưu lại một số hình xăm dang dở, điều này chứng tỏ, rất có thể Otzi là một pháp sư. Giả thiết này có cơ sở vì sau khi xác ướp được tìm thấy, đã xảy ra hàng loạt lời nguyền kinh hoàng mà đến nay hậu thế vẫn chưa lý giải được.
Hauslabjoch, nơi xác ướp Otzi được tìm thấy.
Theo trang tin Mummytombs.com, kể từ khi Otzi được khai quật, đã có ít nhất 7 cái chết khác liên quan, gồm Rainer Henn, 64 tuổi, chuyên gia nghiên cứu pháp y thuộc ĐH Innsbruck (Áo) bị chết trong một tai nạn xe hơi khi đang trên đến dự cuộc họp; thứ hai, Kurt Fritz, 52 tuổi, hướng dẫn viên trên núi, người được cho là đã phát hiện ra khuôn mặt Otzi lần đầu tiên, bị chết trong một trận tuyết lở; thứ ba, Rainer Holz, 47 tuổi, nhà làm phim về vụ khai quật Otzi, qua đời vì u não; thứ tư, Helmut Simon, 69 tuổi, "cha đẻ của Otzi", một trong hai nhà leo núi đã tìm thấy xác ướp này, bị tử vong vì tai nạn ngã thác nước cao gần 100m. Thứ năm, Dieter Warnecke, 45 tuổi, người đứng đầu đội cứu hộ tìm kiếm cơ thể của Simon, qua đời vì cơn đau tim ngay sau khi tang lễ Simon. Thứ 6, Konrad Spindler, 66 tuổi, đứng đầu nhóm các nhà khoa học có nhiệm vụ kiểm tra xác Otzi tại Innsbruck. Cuối cùng là Tom Loy, 63 tuổi, nhà khảo cổ học phân tử, chuyên gia có công tìm ra những khám phá đáng chú ý về Otzi, chủ yếu là quần áo, vũ khí, tư trang..., bị chết vì một căn bệnh máu di truyền. Hiện tại, xác ướp Otzi đang được bảo quản trong Bảo tàng South Tyrol, Italia, để phục vụ cho du khách tham quan và phục vụ cho công tác nghiên cứu.
Những nghiên cứu Otzi bổ ích cho y học
Theo tạp chí Nationalgeographic, một nhóm nhà khoa học Ireland và Italia đã tiến hành phân tích, tách được 9 mẫu ADN từ da và lông động vật dùng làm quần áo của Người băng Otzi để xác định là loại thú nào. Kết quả, là da của 5 loài thú, ví dụ, dải băng quấn ngang lưng là da cừu, dây thắt bằng da bò, chiếc khố đóng thay quần bằng da dê, còn chiếc áo kiểu gilê dài lùng thùng bằng da dê và cừu, được khâu lại bằng ít nhất 4 loại da thú khác nhau. Cũng qua phân tích ADN ty thể cho thấy, cừu, dê và bò có da được dùng làm quần áo đều là những loại thú được thuần hóa. Còn mũ và ống đựng tên được làm bằng chất liệu khác, ví dụ mũ được làm bằng da gấu nâu, túi đựng làm bằng da hoẵng. Nghiên cứu còn phát hiện thấy Otzi là nông dân làm nghề chăn nuôi, kiêm thợ săn tài ba nên giết được nhiều loại thú, lột da để may mũ và quần áo, trang phục khá thô sơ của người tiền sử.
Một khám phá mới nhất vừa được công bố trên trang tin Sputniknews của Nga cuối tháng 9/2016, các nhà khoa học đã phát hiện ra một loại khuẩn H. Pylori có trong dạ dày Otzi. Đây là loại khuẩn được tìm thấy trong 50% cơ thể người hiện đại. Khuẩn H. Pylori thường được coi là tác nhân gây viêm loét dạ dày hoặc thậm chí cả ung thư. H. Pylori thịnh hành trong thời kỳ Otzi tồn tại là để giúp con người tiêu hóa thịt sống.
Vật dụng, tư trang của người băng Otzi.
Albert Zink, Giám đốc Viện EURAC nghiên cứu Xác ướp và Người băng, ở Bolzano (Áo), cho hay, việc nghiên cứu các vi sinh vật có thể giúp y học hiện đại hiểu sâu thêm về tác nhân gây bệnh và tìm ra cơ chế phòng ngừa và điều trị bệnh ung thư. Cũng theo Albert Zink, nhờ những khám phá về Otzi, khoa học còn phát hiện thấy kỹ thuật châm cứu, như áp dụng cho 61 hình xăm trên cơ thể Otzi, đã từng tồn tại ở khu vực Trung Âu vào năm 3.000 trước CN, sớm hơn tới 2.000 năm so với dự đoán trước đây. Xác ướp Otzi và những vật dụng đi kèm như: xà cạp, áo khoác da dê, mũ lông gấu, giày xanh cây lanh, cỏ khô, và da hươu, chiếc balô, mũ, rìu lưỡi đồng... đều là những vật dụng không thể thiếu của người tiền sử, giống như "iPhone 7 của người đàn ông hiện đại".
Nghiên cứu Otzi giúp y học hiểu thêm cách chữa bệnh của người cổ đại.
Ngoài ra, các nhà khoa học phát hiện ra nhiều thiết bị liên quan đến cách điều trị ung thư của người Ai Cập cổ đại, gồm một con dao găm, bao đựng tên, một công cụ giống như chiết bút chì sắc nhọn, và hai chiếc bùi nhùi, một dùng để lấy lửa và một cho mục đích trị bệnh. Nhờ có khí hậu trên núi lạnh, nên xác Otzi vẫn còn giữ nguyên vẹn, đã giúp di truyền học hiện đại thực hiện nhiều nghiên cứu hữu ích, đặc biệt là xác định nguồn gốc Oetzi. Rất có thể Otzi thuộc tộc người mắt nâu, râu dài, sống ở khu vực miền bắc Italia ngay phía nam dãy Alps, có mối quan hệ họ hàng với một tộc người khác mà ngày nay được tìm thấy ở vùng Corsica và Sardinia.