Tại văn phòng của Panorama Capital ở San Francisco, hơn hai chục kỹ sư, nhà đầu tư mạo hiểm và chuyên gia công nghệ cùng túm tụm xung quanh một thiết bị phần cứng do họ chung tay tạo nên.
Sau đó, Allan Leinwand, Giám đốc điều hành của một công ty mới thành lập có tên Vyatta bắt đầu cắm điện cho router. Một lập trình viên bắt đầu download hệ điều hành RED Hat Linux về laptop của mình thông qua hộp router đen xì đó, và khi màn hình thông báo thành công, cả căn phòng vỡ òa trong tiếng hoan hô và giờ tay ăn mừng chiến thắng.
Đã vài tháng trôi qua kể từ buổi chiều tháng 10 đáng nhớ ấy và chiếc router của Vyatta đã chuẩn bị tung ra bản thử nghiệm đầu tiên. Dự kiến, sản phẩm chính thức sẽ có mặt trên thị trường ngay trong mùa hè năm nay.
Router Vyatta chạy trên nền hai con chip Intel, nhưng đáng chú ý gấp nhiều lần chính là phần mềm của nó: XORP hay là nền router mở, mở rộng. Ứng dụng nguồn mở đa năng này có thể đảm đương đường truyền dữ liệu cho cả một tập đoàn lớn, dễ dàng và ngon lành hệt như khi điều khiển một mạng Wi-Fi gia đình vậy.
Sát thủ tiềm năng
Và đó chính là lý do để router này trở thành một sát thủ tiềm năng của Cisco: Router của Vyatta chỉ có giá bằng một phần năm so với một sản phẩm thường thường bậc trung của những hãng danh tiếng như Cisco, chính vì thế, sức hấp dẫn của nó, không nghi ngờ gì nữa, là cực lớn.
"Nguồn mở đang cạnh tranh thực sự với những hãng viễn thông thương mại. Nó sẽ buộc các hãng này phải cải tiến sản phẩm, công nghệ và phương thức phát hành hiện nay. Giá cả cũng sẽ hạ xuống, tất nhiên", John Todd, một chuyên gia về viễn thông nguồn mở nhận định.
Tất nhiên, kể cả khi phần mềm nguồn mở đã giành được không ít thị phần từ tay Microsoft, Oracle và Sun Microsystems, song nó khó lòng "khởi nghĩa" được trong địa hạt thiết bị mạng cao cấp - vốn chỉ chạy trên nền những phần mềm độc quyền của Cisco hay Juniper Networks.
Trong khi ngả dần sang hướng nguồn mở khi mua hệ điều hành (Linux), máy chủ web (Apache) và cơ sở dữ liệu (MySQL) để tiết kiệm ngân sách, nhiều vị giám đốc IT đã nhận ra: Hóa ra ngân sách chi cho thiết bị mạng còn kếch xù hơn: Router và cầu dẫn để định tuyến dữ liệu, thiết bị tường lửa để phục vụ bảo mật và PBX để chạy các hệ thống điện thoại văn phòng.
Trên thực tế, Vyatta chỉ là một trong nhiều công ty đang cố gắng tấn công vào phân khúc thị trường cực kỳ béo bở, nhiều lợi nhuận nhưng hầu như khép kín này. "Nguồn mở đang được ứng dụng rộng rãi, và theo thời gian, nó sẽ bắt đầu có ảnh hưởng lớn hơn đến lĩnh vực viễn thông", giám đốc công nghệ của Nortel Network, Peter Carbone cho biết.
Qua mặt cả Cisco
Thế nhưng chưa có bất cứ một dự án nào táo bạo và cả gan như của Vyatta trong canh bạc router này. Ý tưởng nảy ra từ Viện Khoa học Máy tính Quốc tế ở Berkeley, nơi chuyên gia Atanu Ghosh đang nghiên cứu về tương lai của băng thông rộng. Ghosh biết rằng để có thể thay đổi phần mềm của router, trước hết ông sẽ phải đệ trình dự thảo lên cho Cisco hoặc những đại gia khác - một công đoạn rất cồng kềnh và nhiêu khê.
Vì lẽ đó, Ghosh và các đồng nghiệp đã quyết định tự mình viết phần mềm, tích hợp thêm những công nghệ hiện đại, tiên tiến nhất hiện nay như video theo yêu cầu hay VoIP. Dự án này đã ngay lập tức hút hồn được Leinwand, một người từng là cựu nhân viên cho Cisco từ những ngày đầu. "Đây rõ ràng là cơ hội ngon ăn nhất trong lĩnh vực viễn thông mà tôi từng gặp", Leinwand nhớ lại.
Với sự tư vấn của êkip Ghosh, tháng tư năm ngoái, Leinwand đã nghĩ ra cái tên Vyatta, tiếng Phạn có nghĩa là "Mở". Hãng này dự định tập trung tiếp thị router nguồn mở tới các doanh nghiệp cỡ vừa và các văn phòng chi nhánh của những tập đoàn đa quốc gia. Phân khúc thị trường này trị giá tới 4 tỷ USD và hiện đang chịu sự thống trị tuyệt đối của Cisco.
Tất nhiên, lúc này các ông lớn viễn thông vẫn chưa cảm thấy sức nóng của cạnh tranh. "Nguồn mở không phải là mối đe dọa trong thị trường mạng, vì vốn dĩ, mạng đã dựa trên các chuẩn mở rồi", người phát ngôn của Cisco tuyên bố. Còn Juniper thì bình luận "Chúng tôi có thể hỗ trợ bất cứ giải pháp nguồn mở nào, miễn là chúng dựa trên các chuẩn chung của ngành".
Nhưng nếu như router của Vyatta có thể thực hiện đúng những gì đã hứa - tức là bán ra với giá chỉ bằng một phần năm đối thủ - hãng này chắc chắn sẽ giành được rất nhiều khách hàng. Thậm chí với nhiều người lạc quan, đây còn có thể là một ván hạ knock-out.
Thiên Ý