Ở một số quốc gia, thủ tục xây dựng một sân bay, một đường tàu hay dự án nhà ở bao gồm bước... khảo sát bởi các nhà khảo cổ, bởi quá nhiều quái thú và công trình cổ gây sốc đã lộ diện.
1. Mexico: thủ đô "quái thú" và bán đảo megalodon - Maya
Vào tháng 5-2020, trong khi cải tạo một căn cứ quân sự ở phía Bắc Thành phố Mexico, một "nghĩa địa ma mút" với hài cốt của ít nhất 60 con, niên đại ít nhất 10.000 năm tuổi. Vào kỷ băng hà, nơi đây là một hồ nước bùn lầy. Dự án sân bay từ khu căn cứ cũ đang bị tạm ngưng để khai quật, có thể mất vài năm.
Xương "quái thú" ở Santa Lucia - (Ảnh: AP).
Sau đó không lâu, tại thị trấn Santa Lucia nằm gần Thành phố Mexico, một dự án sân bay khác khởi công năm 2019 đã liên tục bị gián đoạn bởi hài cốt vĩ đại của 200 con ma mút Columbia lần lượt lộ diện.
Bộ hàm và cơ thể phục dựng của cá mập "quái vật" megalodon trong một bảo tàng ở Mexico - (Ảnh: ZME SCIENCE).
Thành phố Meria - thủ phủ của bán đảo Yucatan - thì nổi tiếng với phát hiện về răng và đốt sống của ít nhất 3 loài cá mập khổng lồ và kinh dị, trong đó có cả "siêu cá mập" megalodon. Cũng trong năm nay, một dự án "tàu Maya" trên bán đảo Yucatan cũng có nguy cơ đình trệ vô thời hạn khi Viện Nhân chủng học và lịch sử Quốc gia Mexico dùng radar xuyên đất (GPR, có thể ghi nhận được các vật thể, cấu trúc bất thường chôn sâu nhiều mét dưới lòng đất" để quét bán đảo và phát hiện ra chỉ trong 366 km đầu tiên của mảnh đất dự kiến xây đường tàu, đã có hơn 2.700 cấu trúc là kim tự tháp, đền đài, nhà ở... của người Maya lờ mờ hiện ra từ lòng đất.
2. Miền đất của "những con thuyền chết" Viking
Na Uy gây chú ý với hàng loạt mộ phần của người Viking lộ diện chỉ trong năm 2020, trong đó hầu hết là mộ của giới quý tộc với nhiều kho báu, và còn có cả "mộ thuyền" cực hiếm gặp.
Gần đây nhất có thể kể đến 15 gò chôn cất ở làng Bodøsjøen, Bodø. radar xuyên đất được dùng để khảo sát cánh đồng phủ tuyết và đã thấy chúng. Mỗi gò đường kính tới 17,5 m, thực ra là một hầm mộ gia đình khổng lồ được các quý tộc Viking xây nên. Hồi đầu tháng 12-2020, tại một cánh đồng khác ở Gjellestad, Đông Nam Oslo Viện Nghiên cứu Di sản văn hóa Na Uy tiếp tục dùng LiDAR để khám phá ra 20 ngôi mộ quý tộc khác, có thể đầy châu báu, trong số đó có một "mộ thuyền" khổng lồ có thể mang hài cốt của một vị vua hay nữ hoàng.
Một con thuyền Viking được dùng làm mộ thuyền đang trưng bày trong bảo tàng tại Na Uy - (Ảnh: NATIONAL GEOGRAPHIC).
Cách đó đúng 1 năm, tức tháng 12-2019, một "con thuyền chết" dài tới 16-17 m khác cũng dược Viện Nghiên cứu Di sản Văn hóa Na Uy phát hiện tại đảo Smøla. Thường con thuyền Viking được làm mộ chỉ dài vài mét, con thuyền khổng lồ này có thể là mộ tập thể hoặc mộ của một chức sắc cực kỳ quan trọng.
3. San Diego: cứ làm đường là gặp "quái thú"
SR-11/Otay Mesa East, tuyến xa lộ dẫn thẳng đến cửa khẩu ở biên giới Mỹ - Mexico đã đào được một ngôi mộ tập thể của đủ loại quái thú đã tuyệt chủng, gồm một con lạc đà kỷ băng hà và nhiều sinh vật chưa biết tên, chưa kể một khối đá được phun ra từ núi lửa cổ đại khiến "mộ phần" thêm phần thú vị. Các nhà cổ sinh vật học từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên San Diego (Mỹ) cảnh báo rằng dự án này đang cắt ngang lớp trầm tích cổ đại nên sẽ còn đụng độ nhiều "quái thú".
Khai quật "quái thú" ở San Diego - (Ảnh: BẢO TÀNG LỊCH SỬ TỰ NHIÊN SAN DIEGO).
Trước đó, một tuyến đường khác tên SR-54 vài thập kỷ trước đã đào lên "quái thú" kỷ băng hà là một con voi răng mấu, sinh vật tuyệt chủng thuộc chi Mammut. Còn tuyến SR-76 đã lao thẳng vào một con bò rừng khổng lồ 120.000 năm tuổi.
4. Anh Quốc và "đạo luật kho báu"
Đất nước này có hẳn "Đạo luật kho báu vương quốc Anh" nhằm cân bằng giữa lợi ích của người phát hiện, chủ sở hữu và lợi ích xã hội đối với hằng hà sa số các phát hiện khảo cổ tại đây.
Một món trang sức vàng 4.000 năm tuổi từ Northamtonshire - (Ảnh: BẢO TÀNG KHẢO CỔ HỌC LONDON).
Đáng chú ý nhất gần đây có thể là phát hiện mới nhất về một trang viên tráng lệ thế kỷ 16 trong quá trình xây dựng đường tàu HS2 nối Brimmingham và London, vốn đã đụng độ hàng chục ngàn công trình, mộ phần từ thời đồ đá đến cận đại và biến thành công trình khảo cổ lớn nhất nước Anh, thường xuyên có trên 1.000 nhà khảo cổ làm việc khắp đường tàu.
Vào cuối tháng 12-2020, mọt người đàn ông ẩn danh đã tìm ra kho vàng lớn nhất nước Anh tình cờ bên bờ ruộng, niên đại 2.000 năm. Một dự án nhà ở tại Northamtonshire vừa khai quật được 154 ngôi mộ cổ đầy trang sức quý 4.000 năm tuổi... Theo Bảo tàng Khảo cổ học London, để các nhà khảo cổ khảo sát là thủ tục bắt buộc tại nhiều địa phương ở Anh Quốc khi bạn muốn xây dựng thứ gì đó.