Hàng trăm khối đá hình cầu đang tồn tại ở Costa Rica và không ai biết người xưa tạo ra chúng để làm gì.
Những quả cầu đá bí ẩn ở Costa Rica
Những khối cầu bằng đá ở Costa Rica được dân địa phương gọi là Las Bolas. Chúng là đối tượng nghiên cứu của John Hoopes, một nhà khoa học của Đại học Kansas, Mỹ. Ông muốn đánh giá tầm quan trọng của chúng để đề nghị UNESCO công nhận chúng là di sản thế giới.
Các nhà khảo cổ phát hiện những quả cầu đá lần đầu tiên vào cuối thế kỷ 19. Một số quả được làm từ khoảng năm 600. Những khối đá này vẫn còn rất khó để ước tính tuổi. Các nhà khảo cổ xác định niên đại của chúng thông qua tuổi của những mẫu gốm và tuổi phóng xạ các-bon, liên quan đến lớp trầm tích được tìm thấy ở những khu vực đã khai quật.
Niên đại của đá còn phức tạp hơn nữa khi những khu vực đá hình cầu được tìm thấy lại có sự xuất hiện của những hiện vật văn hóa có niên đại khác nhau. Hơn nữa, hầu hết các khối đá hình cầu này không còn nằm ở vị trí ban đầu.
Kích thước của những viên đá rất đa dạng, với đường kính từ từ vài cm tới hơn 2,5 m. Viên lớn nhất có khối lượng hơn 14 tấn.
Costa Rica có khoảng 300 quả cầu đá. Phần lớn chúng được tạo ra từ một loại đá trên núi lửa có tên gabbro và có hình dạng gần như tròn hoàn hảo. Chúng được mài nhẵn trong quá trình va chạm, cọ xát với những viên đá nhỏ hơn. Người Costa Rica cổ không có ngôn ngữ viết cho nên không có tài liệu nào liên quan đến những quả cầu đá được lưu lại hậu thế.
Nhiều quả cầu đá vẫn đang chờ được con người khai quật.
Một số viên được khắc những hình thù đa dạng.
Dù nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu những quả cầu đá, đến nay vẫn chưa ai biết người xưa sử dụng chúng vào mục đích gì. Nhiều quả cầu được tìm thấy sắp xếp theo đường thẳng, đường cong cũng như theo hình tam giác hay hình bình hành. Một nhóm gồm 4 quả cầu khác nằm hướng về hướng bắc, cho nên người ta nghi ngờ chúng được sắp xếp bởi những người quen sử dụng la bàn hay có ý nghĩa về mặt thiên văn.
Do nền văn minh tạo ra những quả cầu đá đã biến mất sau cuộc xâm lược của người Tây Ban Nha vào thế kỷ 16, vai trò của chúng sẽ mãi là một bí ẩn và bí mật ấy sẽ được bảo vệ bởi UNESCO.