Từ mưa sao băng cho đến nguyệt thực, đây là những sự kiện thiên văn thú vị nhất được mong đợi trong năm 2021.
Bước sang năm 2021, mưa sao băng Quadrantids sẽ là sự kiện thiên văn đầu tiên diễn ra. Theo Earthsky, ánh sáng từ Mặt Trăng có thể khiến người xem khó quan sát các thiên thạch, trừ khi bạn ở khu vực Bắc bán cầu. Theo tổ chức Sao băng Quốc tế, so với các trận mưa sao băng khác, cực điểm của Quadrantids rất ngắn, chỉ kéo dài vài giờ vào lúc 21h30 (giờ Việt Nam) ngày 3/1/2021. (Ảnh: Brian Emfinger).
Ngày 11/2: Sao Kim, sao Mộc trùng tụ. Những người yêu thiên văn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng hai trong số các hành tinh sáng nhất trên bầu trời là sao Kim và sao Mộc nằm rất gần nhau vào lúc bình minh. Cả 2 hành tinh sẽ xuất hiện dưới dạng những chấm sáng nếu nhìn bằng mắt thường. Nếu dùng kính viễn vọng, ta có thể thấy cùng lúc 2 hành tinh này. Nếu nhìn về phía trên bên phải, ta còn có thể thấy cả sao Thổ.
Ngày 9-10/3: 4 hành tinh hội tụ. Một hiện tượng thú vị sẽ xuất hiện khi có 4 hành tinh cùng tụ lại trên bầu trời. Sao Thủy, sao Mộc và sao Thổ sẽ gần như nằm thẳng hàng, trong khi Mặt trăng lưỡi liềm sẽ nằm cạnh bộ ba này. Mỗi hành tinh sẽ xuất hiện dưới dạng một chấm sáng trên trời, sáng nhất là sao Mộc. Tất cả đều có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường. Bởi vị trí tương đối của Trái đất so với sao Thủy và Mặt trời, chỉ có một phần của sao Thủy phát sáng. Vì thế, sao Thủy sẽ trông như một Mặt trăng khuyết thu nhỏ khi nhìn qua kính thiên văn.
Vào ngày 10/6, bạn sẽ có dịp chiêm ngưỡng nhật thực hình khuyên, hay còn gọi là vòng lửa. Sự kiện này xảy ra khi Mặt Trăng di chuyển đến giữa Mặt Trời và Trái Đất nhưng không che hết hoàn toàn Mặt Trời, tạo ra một vòng phát sáng. Theo NASA, nhật thực hình khuyên tháng 6/2021 chỉ được nhìn thấy ở phía bắc Canada, Greenland và Nga. (Ảnh: ScienceAlert).
Mưa sao băng Lyrids là một trong những trận mưa sao băng lâu đời nhất từng được biết đến. Theo NASA, loài người đã có cơ hội quan sát sự kiện này từ năm 687 trước Công nguyên. Năm 2021, mưa sao băng Lyrids sẽ xuất hiện từ ngày 16/4-25/4. Hiện tượng đạt cực đại vào ngày 22/4 sau khi Mặt Trăng lặn. Lyrids có thể mang đến 100 thiên thạch mỗi giờ. Tuy nhiên, trung bình chỉ có 10-15 ngôi sao băng xuất hiện trong thời gian đạt cực đại. Theo NASA, mưa sao băng Lyrids có nguồn gốc từ sao chổi C/1861 G1 Thatcher. (Ảnh: Jason Weingard).
Mưa sao băng Eta Aquarids sẽ mang đến màn trình diễn tuyệt vời nhất cho những ai ở Nam bán cầu. Earthsky cho biết đỉnh điểm của sự kiện sẽ diễn ra vào ngày 5/5. Những thiên thạch này có nguồn gốc từ sao chổi 1P/Halley. Theo NASA, vì di chuyển với tốc độ quá nhanh, khoảng 238.183 km/giờ, mưa sao băng Eta Aquarids sẽ để lại những dải ánh sáng trên bầu trời trong vài giây đến vài phút. (Ảnh: @justin_ng).
Theo NASA, nếu mưa sao băng Perseid đạt đỉnh, người xem sẽ có cơ hội quan sát hơn 100 mảnh vỡ bắt nguồn từ sao chổi 109P/Swift-Tuttle. Sự kiện sẽ đạt đỉnh vào đêm ngày 11/8-12/8 (giờ địa phương). Theo Earthsky, mưa sao băng Perseid được nhìn rõ nhất tại khu vực Bắc bán cầu vào những giờ trước bình minh, nhưng cũng có thể được nhìn thấy sớm nhất vào khoảng 10 giờ tối. (Ảnh: Irish News).
Nguyệt thực toàn phần sẽ xuất hiện vào ngày 26/5. Sự kiện này có thể được quan sát từ phía đông châu Á, Australia, các khu vực trên Thái Bình Dương và hầu hết châu Mỹ. Nguyệt thực xảy ra khi bóng của Trái Đất chặn ánh sáng Mặt Trời phản chiếu lên Mặt Trăng, sự kiện này chỉ diễn ra khi có trăng tròn. Bên cạnh đó, nguyệt thực toàn phần có thể khiến Mặt Trăng chuyển sang màu đồng hoặc đỏ. Theo Space.com, ánh sáng từ Mặt Trời đi qua bầu khí quyển của Trái Đất bị bẻ cong về phía Mặt Trăng chính là nguyên nhân. (Ảnh: Petros).
Ngày 12/7: Sao Kim, sao Hỏa trùng tụ. Sau khi Mặt trời lặn, hai hành tinh là sao Kim và sao Hỏa trông sẽ như chạm chạm vào nhau trên bầu trời, cùng với Mặt trăng khuyết bên cạnh. Sao Kim trông giống như một ngôi sao sáng, còn sao Hỏa sẽ nhạt hơn nên lúc đầu, ánh sáng của sao Kim có thể lấn át sao Hỏa. Tuy nhiên, sau đó chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy cả hai bằng mắt thường.
Ngày 18/8: Sao Hỏa, sao Thủy trùng tụ. Thời điểm sao Hỏa, sao Thủy trùng tụ gần lúc Mặt trời lặn. Vì vậy, tầm nhìn tốt nhất là đường chân trời phía tây. Sao Thủy sẽ sáng hơn sao Hỏa vì nó được Mặt trời chiếu sáng. Nếu nhìn qua kính thiên văn, hai hành tinh này sẽ nằm rất gần nhau đến mức có thể xem với độ phóng lớn để thấy chi tiết đặc điểm bề mặt của chúng.
Mưa sao băng Orionids nổi tiếng với ánh sáng và tốc độ đặc trưng. NASA cho biết Orionids là một trong những trận mưa sao băng đẹp nhất trong năm. Giống với mưa sao băng Eta Aquarids, Orionids có nguồn gốc từ sao chổi 1P/Halley và di chuyển với vận tốc 238.183 km/giờ. Sự kiện này có thể được nhìn thấy từ cả 2 bán cầu sau nửa đêm. Theo Đài quan sát Griffith, ánh sáng từ Mặt Trăng có thể khiến người xem khó quan sát. Orionids sẽ đạt đỉnh vào đêm 20/10-21/10 theo giờ địa phương. (Ảnh: Metro).
Nguyệt thực một phần năm nay sẽ được quan sát từ châu Mỹ, Australia, một số khu vực của châu Âu và châu Á. Sự kiện sẽ diễn ra vào tháng 11, đây là sự kiện nguyệt thực thứ 2 và cũng là cuối cùng của năm. Theo Timeanddate, nguyệt thực sẽ bắt đầu vào ngày 19/11 lúc 14 giờ 18 phút (giờ Việt Nam) và kết thúc lúc 17 giờ 47 phút. (Ảnh: NASA).
Ngày 4/12: Nhật thực toàn phần. Cơ hội ngắm nhật thực cuối cùng sẽ diễn ra ở khắp Nam Cực vào cuối năm 2021. Trong khi đó, các quốc gia ở phía Nam bán cầu như Chile, Argentina, Nam Phi và Úc sẽ quan sát được nhật thực một phần.
Theo Tổ chức Sao băng Quốc tế, mưa sao băng Geminid sẽ diễn ra từ ngày 4/12-20/12. Sự kiện dự kiến đạt đỉnh vào đêm ngày 13/12. Các thiên thạch Geminid có xu hướng sáng, di chuyển nhanh và ánh vàng. Trên thực tế, chúng có thể di chuyển với tốc độ khoảng 127.000 km/giờ. Trong điều kiện tốt, người xem sẽ có cơ hội quan sát khoảng 120 thiên thạch bay qua mỗi giờ. (Ảnh: Giannakuris).