Những hình chạm trổ 6.000 năm tuổi từ một ngôi mộ cổ là một trong những khám phá mới nhất trong quá trình thi công đường cao tốc ở Ireland.
Khu vực lịch sử nằm tại vùng Lismulin, Meath và được trao lại cho công nhân xây dựng tháng trước, chỉ vài tuần sau khi những tác phẩm nghệ thuật thời Đồ Đá được tìm thấy trong một vị trí quân sự thời Trung cổ. Những hình chạm này đã được di dời để công trình được tiếp tục tiến hành.
Trước đây, người ta đã phát hiện một khu đền thờ ngoài trời thời tiền sử vào mùa xuân năm ngoái. Phát hiện mới khiến cho việc xây dựng đường cao tốc M3 dài khoảng 60 km nằm ở phía tây bắc thành phố Dublin bị đình lại. Hàng rào gỗ của đền thờ được phát hiện cách đồi Tara khoảng 2 km, nơi đây từng là nơi trị vì của những vị vua Celtic cổ.
Công trình khai quật gần đây nhất ở Lismullin cho thấy một phần của tượng đài đá khổng lồ, hay còn gọi là cự thạch, được trang trí bằng những hình chạm trổ mà theo các nhà khảo cổ thuộc Cơ quan chuyên trách về đường phố của Ireland (NRA) là xuất hiện từ thời Đồ Đá cũ.
Được phát hiện cách hàng rào khu đền thờ khoảng 50m, phiến đá có một loạt những hình zic-zắc, vòng tròn đồng tâm và hình cung. Mary Deevy, nhà khảo cổ chính của NRA cho biết, đây là nghệ thuật cự thạch cổ điển. Hình chạm này tương tự như hình trang trí những hầm mộ trong một nơi được gọi là những ngôi mộ hành lang.
Deevy nói: “Chúng tôi chỉ thu được nửa phiến đá, nhưng có lẽ nó xuất phát từ một hòn đá lát nền của một ngôi mộ hành lang.”
Những tảng đá hình thành nên một bức tường nối liền các hầm mộ, còn những hình vẽ này nằm ở mặt ngoài của bức tường và thông điệp của những hình vẽ hiện vẫn còn là bí ẩn.
Phiến đã được trang trí với những hình chạm trổ thuộc thời kỳ Đồ Đá mới được phát hiện tại một khu vực khảo cổ ở Ireland, nằm trên đường cao tốc đang được thi công. Phiến đã đã được di dời và công trình xây dựng này dự kiến sẽ được tiếp tục. (Ảnh: Nationalgeographic.com) |
Cuộc tấn công của người Viking
Đội khảo cổ cho biết phiến đá được phát hiện trong một đường ngầm dưới lòng đất thời đầu Trung cổ, đường ngầm này có thể được những người địa phương sử dụng để bảo vệ mình trước đội quân cướp bóc Viking. Có niên đại từ khoảng thế kỷ thứ 10 sau Công nguyên, đường ngầm được xây dựng từ những phiến đá cự thạch.
Deevy cho biết: “Những người xây dựng có lẽ đã lấy hoặc khai thác đá từ một công trình đá thuộc thời kỳ Đồ đá mới. Đường ngầm khá phổ biến ở Ireland, và tái sử dụng đá từ một công trình là chuyện hết sức bình thường.” Theo bà, nghệ thuật trên đá này sẽ được đưa ra triển lãm và cho biết Lismullin đã được khai quật hoàn toàn.
Khu vực này được giao lại cho công nhân xây dựng vào ngày 18 tháng 12.
Những người mong muốn đường cao tốc này được thiết kế lại tránh xa Đồi Tara đã phản đối quyết định này. Vincent Salafia thuộc nhóm phản đối đặt tại Dublin TaraWatch cho rằng, “khu vực này đã bị tàn phá nghiêm trọng. Cho đến khi nào con đường được tiếp tục thi công thì tôi nghĩ vẫn còn hy vọng sửa chữa nó.”
Một trong những “Khám phá quan trọng nhất”
Những người phản đối quyết định trên tuyên bố công dân Ireland chống lại dự án xây dựng con đường và đang vận động tòa án cho dừng việc thi công lại.
Ủy ban châu Âu lên án chính quyền Ireland vì đã không tái kiểm định một cách xứng đáng ảnh hưởng của dự án sau khi phế tích của đền thờ ngoài trời được phát hiện vào năm trước.
Điều lệ của châu Âu quy định phát hiện này phải kéo theo một biên bản đánh giá ảnh hưởng môi trường, thậm chí Lismullin được công nhận là một công trình mang tầm quan trọng quốc gia cũng không khiến người ta phải xem xét lại tầm quan trọng của nó. Có khoảng 40 khu vực khảo cổ riêng lẻ đã được khám phá dọc theo tuyến đường cao tốc này. “Vấn đề gây tranh cãi ở đây là Lismullin kết nối cả 40 khu vực này dể hình thành nên một công trình duy nhất quy mô lớn thuộc khu phức hợp Đồi Tara. Một bản đánh giá môi trường sẽ chỉ ra được điều đó và đường cao tốc mới nên được thi công bên ngoài chứ không phải vắt ngang qua nó.”
Hàng rào gỗ Lismullin được đưa vào danh sách những phát hiện khảo cổ quan trọng nhất của năm 2007 do tạp chí Archaeology bình chọn, Viện Khảo cổ Hoa Kỳ phát hành. Tạp chí đánh giá “Công trình xây dựng đường cao tốc M3 với ý định làm giảm tắc nghẽn giao thông quanh Dublin không chỉ đe dọa giá trị vĩnh cửu của Đồi Tara mà còn cả những khu vực khảo cổ mới được phát hiện ở thung lũng xung quanh.”