Các nhà sinh thái học vừa phát hiện ra một loài khỉ tí hon hoàn toàn mới sống ở các khu vực hẻo lánh của Amazon.
Loài khỉ marmoset mới này được đặt tên là Mico munduruku, một giống khỉ nhỏ bất thường có đuôi màu trắng, trong khi những loài marmoset tương tự có đuôi màu đen. Nó nổi bật so với các loại khỉ nhỏ khác của Amazon với cái đuôi trắng tuyết độc đáo.
Phần lớn các mẫu vật liên quan đến loài khỉ này được thu thập bởi các nhà tự nhiên học và nhà sưu tập chuyên nghiệp trong thế kỷ 18 và 19. Điều này có nghĩa là các mẫu vật có sẵn để nghiên cứu đã được lấy từ một số địa điểm, trong khi các mẫu thực tế không có nhiều.
Hình ảnh phác hoạ của loài khỉ mới được phát hiện ở Amazon.
Rodrigo Costa-Araújo từ Viện nghiên cứu quốc gia Amazon ở Brazil lần đầu tiên tình cờ gặp loài mới này gồm một nhóm 3 con khỉ đang ngồi trên ngọn cây khu vực phía đông nam Amazon gần sông Tapajós và Jamanxim.
Để tìm hiểu thêm, Costa-Araújo và nhóm của anh đã tổ chức 10 chuyến thám hiểm từ năm 2015 đến 2018 tới các khu vực "trọng điểm" ở miền nam Amazon mà không có nhiều thông tin về loài khỉ mới này để ghi lại tọa độ địa lý cũng như thời gian và loại môi trường sống của từng khu vực loài marmoset đuôi trắng mới được nhìn thấy. Các nhà nghiên cứu cũng thu thập 5 mẫu vật để kiểm tra kỹ hơn theo giấy phép do Viện bảo tồn đa dạng sinh học Chico Mendes, một bộ phận của Bộ Môi trường Brazil cấp.
Các dấu hiệu và sắc tố của loài khỉ mới là những đặc điểm đầu tiên phân biệt chúng với các loài khác trong chi. Ngoài việc có một cái đuôi trắng, các cá thể còn có tấm lưng màu vàng be, bàn tay trắng, bàn chân trắng và cẳng tay màu trắng với một miếng vá màu vàng be ở khuỷu tay.
DNA của chúng là vấn đề thứ 2 đáng quan tâm. Costa-Araújo và nhóm của anh giải thích bộ gene của chúng cho thấy có liên quan chặt chẽ với nhau nhưng tách biệt với các loại khỉ nhỏ được biết đến khác của Amazon.
Các trường hợp khác cho thấy Mico munduruku có thể được tìm thấy trong một khu vực rộng khoảng 55.000km2, khu vực bao gồm 7 địa phương. Thật không may, đây là một khu vực đối mặt với suy thoái môi trường trên diện rộng như là một sản phẩm của khai thác gỗ và khai thác bất hợp pháp. Kế hoạch xây dựng bốn nhà máy thủy điện mới cũng đặt ra mối đe dọa đối với động vật duy nhất được phát hiện gần đây.
"Chúng ta đã cần phải quan tâm đến sự tồn tại của nó. Các mối đe dọa sẽ chỉ gia tăng khi các nhà máy thủy điện và các đề án cơ sở hạ tầng bổ sung như đường giao thông và đường dây truyền tải hoàn thành, tạo ra sự định cư và giảm rừng mạnh mẽ hơn trong khu vực”, các nhà nghiên cứu cảnh báo.
Các nhà khoa học lo sợ những đám cháy rừng Amazon đang tiếp tục hoành hành trong khu vực là mối đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của loài mới này.
Những vụ cháy kinh hoàng đã tàn phá cảnh quan ở quy mô chưa từng có. Cùng với việc khai thác trái phép, mở rộng nông nghiệp và việc xây dựng dự án năng lượng và cơ sở hạ tầng mới, môi trường sống tự nhiên của vô số sinh vật đang nhanh chóng bị phá hủy vĩnh viễn.
Ông Araújo nói với tổ chức từ thiện Flora & Fauna International rằng, theo dữ liệu vệ tinh của NASA, một ngọn lửa đang chạy trực tiếp qua phạm vi sinh sống của loài khỉ marmoset mới được tìm thấy.
Một khi những khu rừng này biến mất, những con khỉ marmoset cũng sẽ biến mất "và những đám cháy đang đốt cháy môi trường sống của tất cả các loài khỉ marmoset”.
Loài marmoset là những con khỉ nhỏ sống cao trên tán cây của rừng mưa nhiệt đới ở Nam Mỹ. Hiện các nhà khoa học phát hiện có khoảng 15 loài khỉ marmoset và hầu hết đều bé nhỏ, có thể nằm vừa vặn trong lòng tay của con người.