Nếu bạn từng thắc mắc, tại sao một vết sẹo lại trông khác với phần da lành bình thường và nhìn vào là nhận ra ngay, đó là bởi vì mô sẹo không chứa bất kỳ tế bào chất béo hay nang lông nào.
Nếu có một vết sẹo do phẫu thuật, do bất cẩn hoặc thậm chí là bị ngã xe đạp từ hồi nhỏ, bất cứ ai cũng muốn nó biến mất. Và đáng buồn là các nhà khoa học lại cho rằng sẹo không thể chữa khỏi ở động vật có vú, bao gồm cả con người.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây trên tạp chí Science đã mở ra một hi vọng mới. Các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách làm cho những vết sẹo biến mất vĩnh viễn bằng cách cấy nang lông hoặc nang tóc vào vết thương.
Một trong số thành viên của nhóm nghiên cứu, ông George Cotsarelis - Trưởng khoa Da liễu tại Trường Đại học Pennsylvania nói: "Về cơ bản, chúng ta có thể dùng đến da tái tạo để chữa lành vết thương mà không để lại dấu vết trên da. Bí mật ở đây là đầu tiên chúng ta phải tái tạo các nang lông, sau đó chất béo sẽ được tái tạo để phản hồi lại các tín hiệu từ những nang lông này".
Có lẽ bạn đã từng thắc mắc tại sao mô sẹo trông khác với da bình thường, bởi vì mô sẹo không chứa bất kỳ tế bào chất béo hay nang lông nào. Loại da tái tạo trên một vết cắt nhỏ và nông thì chứa các tế bào chất béo gọi là adipocytes - giống như da của bạn lúc mới sinh ra. Hai loại tế bào này sẽ trộn lẫn với nhau khi vết thương lành lại.
Chữa lành vết thương mà không để lại sẹo. (Ảnh: Flickr).
Trong trường hợp các vết thương sâu hoặc gây tổn hại lớn hơn, cơ thể sẽ chữa lành nó với một loại mô được gọi là myofibroblasts. Myofibroblasts không chứa bất kỳ tế bào chất béo nào cả, vì vậy, nó trông khác biệt hoàn toàn so với những mô da tự nhiên xung quanh. Đó là lí do tại sao vết thương sâu sẽ để lại sẹo, tồn tại vĩnh viễn trên da của bạn.
Điều tương tự cũng xảy ra với các nếp nhăn khi bạn già đi. Nếp nhăn hình thành khi da mất đi các mô adipocytes và quá trình này cũng từng được cho là không thể đảo ngược.
Nhưng các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng các tế bào myofibroblast có thể thực sự được chuyển thành adipocytes. Nghĩa là khi một vết thương lành lại, mô sẹo có thể được chuyển đổi thành da tái sinh. Đây là điều mà các nhà khoa học nghĩ rằng chỉ có thể xảy ra ở cá và lưỡng cư.
Ông Maksim Plikus – một trong những nhà nghiên cứu ở Trường Đại học California, Irvine cho biết: "Những phát hiện này cho thấy chúng ta có một cơ hội chữa lành các vết thương với mô tái sinh mà không để lại sẹo". Nghiên cứu trước của nhóm cho thấy các tế bào mỡ và nang lông phát triển riêng biệt nhưng không độc lập trong da tái tạo. Các nang lông sẽ luôn phát triển trước tiên, sau đó mới đến tế bào chất béo.
Các nhà khoa học cho rằng sự phát triển của nang lông thực sự có thể hỗ trợ cho sự phát triển của các tế bào chất béo trong quá trình tái tạo da. Vì vậy, họ muốn xem thử điều gì sẽ xảy ra nếu họ kích thích các nang lông phát triển trong các mô sẹo mới hình thành ở chuột và các mẫu da của con người trong phòng thí nghiệm.
Điều này sẽ không bao giờ xảy ra ngoài tự nhiên bởi vì các mô sẹo không hề chứa các nang lông trong đó. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, các nang lông sẽ tiết ra một protein tín hiệu gọi là Bone Morphogenetic Protein (BMP) ngay khi chúng bắt đầu hình thành, và điều này thực sự chuyển đổi myofibroblasts trong mô sẹo thành adipocytes.
Quá trình chữa lành vết thương. (Ảnh: Science).
Nếu nang lông được kích thích để phát triển tại nơi mà vết thương lành lại thì cuối cùng da mới được hình thành sẽ giống hệt với vùng da có sẵn. Ông Cotarelis nói: "Thông thường, người ta nghĩ là myofibroblasts không thể trở thành một loại tế bào khác. Nhưng công trình của chúng tôi cho thấy chúng ta có khả năng ảnh hưởng đến các tế bào này, và chúng có thể được chuyển đổi một cách hiệu quả và ổn định thành adipocytes".
Dù có kết quả khả quan nhưng thử nghiệm mới chỉ chứng minh được sự hiệu quả trên chuột và các mẫu da người. Để phát triển nang lông trên một vết thương ở con người là một điều hoàn toàn khác. Nếu nhóm nghiên cứu bằng cách nào đó có thể nhân rộng kết quả này trong các thí nghiệm trên con người thì đây sẽ là một thành công lớn. Nếu chúng ta có thể tìm ra cách để tác động BMP trong mô sẹo, khoa học sẽ có các phương pháp hoàn toàn mới để chữa lành vết thương mà không để lại sẹo.
Trên thực tế da là cơ quan có diện tích lớn nhất trên cơ thể và nó cũng hết sức kỳ diệu. Cứ 24 giờ, da bong ra khoảng 500 triệu tế bào chết nhưng da vẫn nguyên vẹn. Bởi vậy, hi vọng rằng phát hiện từ nghiên cứu này sẽ dẫn đến một phương pháp chữa hoặc thậm chí là xóa sẹo trong tương lai.