Đằng sau những miếng phô mai vàng óng hấp dẫn mà chúng ta vẫn thưởng thức, là một câu chuyện thú vị và phức tạp về sự biến đổi của màu sắc.
Vào thời kỳ Trung Cổ, cụ thể là khoảng thế kỷ 12 và 13, cừu là loài cung cấp sữa chính. Tuy nhiên, chúng đối mặt với một vấn đề cơ bản: cơ thể cừu có thể chuyển hóa cỏ thành len hoặc sữa, nhưng không thể tạo ra cả hai với cùng một mức độ hiệu quả.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung sữa, và theo Paul Kindstedt, một chuyên gia về phô mai và cựu chủ tịch Hiệp hội Khoa học Sữa Hoa Kỳ, đã dẫn đến sự thay đổi lớn trong ngành phô mai.
Truyền thống nhuộm màu phô mai bằng annatto kéo dài qua nhiều thế kỷ.
Câu chuyện về màu sắc của phô mai bắt đầu từ việc chuyển đổi loài vật cung cấp sữa. Khi con người chuyển từ cừu sang bò để sản xuất phô mai, họ nhận ra rằng sữa bò chứa beta carotene - hợp chất tự nhiên có trong cỏ, tạo nên màu cam hoặc vàng đặc trưng cho các loại rau củ như cà rốt và khoai lang.
Beta carotene được chuyển hóa trong bò và tích lũy trong sữa, sau đó làm cho phô mai có màu vàng tự nhiên, đặc biệt là phô mai được sản xuất vào mùa xuân và đầu mùa hè, khi cỏ tươi tốt nhất. Điều này đã tạo nên sự khác biệt đáng chú ý trong màu sắc của phô mai bò so với phô mai cừu, vốn có màu trắng tự nhiên do cừu không giữ lại beta carotene trong sữa.
Tuy nhiên, một yếu tố kinh tế cũng xuất hiện: sữa bò có thể được tách kem để làm bơ, một sản phẩm có giá trị cao hơn trên thị trường. Khi kem bị loại bỏ, phô mai mất đi một phần chất béo chứa beta carotene, dẫn đến màu sắc phô mai trở nên nhạt hơn.
Những người làm phô mai đã nhanh chóng nhận ra rằng họ có thể giải quyết vấn đề này bằng cách nhuộm màu phô mai để trông giống như nó vẫn chứa đủ chất béo và beta carotene. Họ bắt đầu sử dụng các chất tự nhiên như nghệ tây, cúc vạn thọ, thậm chí cả nước ép cà rốt để nhuộm phô mai.
Vào thế kỷ 16, một loại hạt có tên annatto, được người Hà Lan mang về từ Nam Mỹ, đã thay đổi cuộc chơi. Annatto trở thành chất nhuộm phổ biến vì giá thành rẻ và màu sắc đậm đà, phù hợp với nhu cầu của thị trường.
Từ đó, annatto được sử dụng rộng rãi trong việc nhuộm phô mai, không chỉ trong các loại phô mai của Hà Lan như Gouda mà còn trong các loại phô mai Anh như cheddar, giúp chúng trông giống như được làm từ sữa mùa xuân giàu beta carotene.
Truyền thống nhuộm màu phô mai bằng annatto kéo dài qua nhiều thế kỷ, và ngày nay, nó vẫn được duy trì. Ngay cả khi bò không còn ăn cỏ nhiều như trước mà chủ yếu ăn ngô và đậu nành, màu sắc vàng cam của phô mai vẫn được người tiêu dùng kỳ vọng.
Annatto không chỉ xuất hiện trong phô mai mà còn trong nhiều sản phẩm khác, từ khoai tây chiên đến các loại đồ ăn nhẹ có liên quan đến phô mai, tất cả đều mang màu cam đặc trưng này.