Từng xuất hiện sau các vụ cá mập tấn công, các cuộc đua marathon, sau động đất và thậm chí là sau các vụ tấn công khủng bố như ở Paris hồi năm ngoái... ngày nay chăn không gian, thứ vật dụng vốn được thiết kế cho các phi hành gia, xuất hiện ngày càng nhiều trên khắp thế giới, giúp hàng triệu người giữ ấm cơ thể họ.
Chăn không gian – hay Space Blanket – xuất hiện nhiều nhất trong thời gian qua là trong các bức ảnh chụp người di cư trên tuyến đường vượt biển nguy hiểm băng qua Địa Trung Hải để đến châu Âu. Khi gặp lực lượng cứu hộ, mỗi người di cư thường được phát cho một chiếc chăn này để giữ ấm cơ thể.
Dù được gọi là chăn nhưng thực chất đó là một tấm giấy bạc khổ lớn, có màu bạc ở một mặt và vàng ở mặt còn lại. Vì lý do đặc biệt nào đó, tấm giấy này được thiết kế như vậy. Chăn không gian có trọng lượng gần như không có, nó là một tấm giấy nhựa được phủ một lớp nhôm hóa hơi để giúp chúng có độ phản chiếu cực mạnh, đóng vai trò như một tấm lá chắn chống nhiệt độ lạnh, gió lớn và giúp giữ nhiệt cho cơ thể con người.
Chăn không gian giúp người di cư giữu ấm cơ thể hết sức hiệu quả. (Nguồn: CNN).
Chăn không gian ban đầu được chế tạo với mục đích phục vụ các nhiệm vụ ngoài không gian. Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) từng sử dụng thứ vật liệu tương tự chăn không gian để bảo vệ rất nhiều các tàu con thoi của họ khỏi môi trường khắc nghiệt ngoài không gian. Lần đầu tiên mà nó được đem ra sử dụng là để làm vỏ bọc cho tàu Skylab khỏi tình trạng quá tải nhiệt sau khi tàu này bị mất một tấm chắn nhiệt trong lúc phóng, theo NASA.
"Vai trò của các tấm chống nhiệt đối với tàu vũ trụ cũng giống như quần áo đối với con người vậy" – Mike Weiss, phó quản lý chương trình kính viễn vọng Hubble, cho hay.
Thế nhưng sau này, chăn không gian ngày càng được sử dụng rộng rãi hơn, chủ yếu trong các trường hợp cần sơ cứu khẩn cấp: Giữ ấm cho các vận động viên chạy đường dài, những người thường bị mất nhiệt nhanh chóng sau khi kết thúc đường chạy hay các nạn nhân bị cá mập tấn công, những người bị mất máu rất nhiều dẫn tới mất nhiệt. Các vận động viên leo núi hay những người đi cắm trại cũng thường xuyên sử dụng loại chăn này bởi họ có thể dễ dàng mua nó ngoài thị trường với giá gần 4 USD.
Nhiều bệnh viện ở Mỹ còn sử dụng chăn không gian như thứ đồ trang bị không thể thiếu cho nhân viên và bệnh nhân của họ trong môi trường lạnh cóng trong phòng mổ.
Dù được gọi là chăn nhưng thực chất đó là một tấm giấy bạc khổ lớn.
Và dễ gặp loại chăn này nhất có lẽ là sau mỗi thảm họa thiên nhiên, trong đó gồm cả vụ động đất lớn từng phá hủy nhiều làng mạc quanh dãy núi Himalaya và thị trấn ở Pakistan, Ấn Độ và Afghanistan hồi năm 2005. Thời điểm đó, hơn 150.000 chiếc chăn không gian đã được phân phát cho các nạn nhân đang run rẩy vì lạnh.
Trong cuộc khủng hoảng di cư ở châu Âu, chăn không gian đóng vai trò quan trọng không kém một chiếc phao cứu hộ, đặc biệt là đối với những người di cư băng qua biển trong mùa đông lạnh giá, khi nhiệt độ xuống dưới mức âm trong khi nhiệt độ nước lạnh có thể gây chết người.
Hồi tháng 7 vừa qua, tàu Topaz Responder, thuộc Trạm Hỗ trợ người di cư ngoài khơi của châu Âu, đã tổ chức chiến dịch cứu hộ 366 người di cư trong đêm. Ngay khi lên tàu cứu hộ, mỗi người di cư trong số này đều được phát cho một tấm chăn không gian để chống lại những cơn gió tê cóng, nhiều người còn cuốn tấm chăn này quanh thân để ngủ trên boong tàu.
Khi con tàu cứu hộ cập bến một cảng ở Italy, nhiều người di cư còn dùng tấm chặn này để làm khăn che đầu hoặc áo choàng.
Chăn không gian đóng vai trò như một tấm lá chắn chống nhiệt độ lạnh, gió lớn và giúp giữ nhiệt cho cơ thể con người.
Sau mỗi chiến dịch như vậy, có rất nhiều tấm chăn không gian này trôi nổi ngoài bờ biển hoặc bị bỏ lại gần các trại tập trung, đến nỗi một số nhiếp ảnh gia đã chụp ảnh lại, hoặc nhiều người thu thập chúng để tạo nên các tác phẩm nghệ thuật.
Mới đây, tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, nghệ sỹ Cristina Ghinassi đã tận dụng tính năng bảo vệ và sự tương phản của chăn không gian để thể hiện sự kết nối của cô đối với những người di cư và khán giả.
Tấm chăn này còn là một phần của một buổi trình diễn nghệ thuật trong Tuần vì người Di cư tổ chức hồi tháng 6 vừa qua ở thành phố Leicester, Anh. Trong buổi trình diễn, tấm chăn hai màu bạc-vàng này được tạo thành những lá cờ để cắm tại khu vực quảng trường trung tâm thành phố, với mục đích ủng hộ người di cư.
Một nghệ sỹ khác tên James Bridle cũng có ý tưởng tương tự khi tạo nên những lá cờ từ chăn không gian để sử dụng trong một sự kiện ủng hộ người di cư ở Ellinikon, Hy Lạp hồi tháng Một năm nay. Ông Bridle gọi nó là "Một lá cờ không của quốc gia nào" và dùng nó để kêu gọi sự ủng hộ đối với người di cư đến nước này.