Trái đất của chúng ta luôn chứa đựng những điều thật bất ngờ. Ví dụ như, sa mạc là một trong những nơi khô hạn bậc nhất nhưng vẫn có loài cây phát triển, sinh sôi. Thế nhưng, tại Trung Quốc, có một thành phố rất kỳ lạ, đó là trong suốt hàng nghìn năm vùng đất này không có nổi 1 cây xanh. Thậm chí, chính quyền thành phố đã treo mức thưởng 300.000 NDT (hơn 1 tỷ đồng) cho ai trồng được 1 cây xanh nhưng đến nay số tiền này vẫn còn nguyên vẹn. Vậy thành phố đó có gì đặc biệt mà không cây xanh nào sống nổi?
Hàng nghìn năm không trồng nổi 1 cái cây
Thành phố mà chúng ta đang nói đến ngày hôm nay chính là Nagqu. "Nagqu" trong tiếng Tây Tạng có nghĩa là "Sông đen, nước đen". Nagqu là một thành phố cấp tỉnh ở khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc. Mặc dù Nagqu có diện tích tới hơn 450.000km2 nhưng dân cư của thành phố này chỉ chưa đầy 400.000 người. Nagqu là một thành phố với động vật hoang dã, đồng cỏ hoang sơ và văn hóa nông thôn vẫn được giữ nguyên vẹn.
Nagqu là một thành phố với động vật hoang dã, đồng cỏ bát ngát ở Tây Tạng, Trung Quốc. (Ảnh: Baidu)
Thành phố Nagqu giống như 1 viên ngọc của cao nguyên Thanh Tạng. Bởi nó có rất nhiều điểm du lịch hấp dẫn như đồng cỏ Changtang, khu bảo tồn Yamtung, các tu viện, hồ thiêng Namtso… Ngoài ra, nơi đây còn có rất nhiều suối nước nóng đồng thời là khu bảo tồn của các loài động vật hoang dã và thực vật. Có tới hơn 1.000 hồ lớn nhỏ nằm rải rác trên các đồng cỏ của cao nguyên Nagqu. Thế nhưng, dù Nagqu có phong cảnh đẹp, có đồng cỏ xanh bạt ngàn nhưng thật khó để tìm để tìm được 1 cái cây trong thành phố này.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho cây cối không thể tồn tại ở Nagqu.
Yếu tố đầu tiên cản trở sự phát triển của cây cối là do lớp băng vĩnh cửu ở Nagqu. Trong cuốn "Quách Thác Đà trồng cây" có miêu tả những điều cốt yếu của việc trồng cây là: "Việc đầu tiên cần đảm bảo rễ cây căng và đất được nén chặt đều". Tuy nhiên, Nagqu nằm trên cao nguyên Tây Tạng, là một trong những khu vực có lượng băng vĩnh cửu phân bổ lớn nhất Trung Quốc. Khí hậu ở đây quá lạnh giá nên băng khó tan và cây không thể ra rễ.
Nagqu có quang cảnh rất đẹp nhưng cả thành phố không có lấy 1 bóng cây xanh. (Ảnh: Baidu)
Trở ngại thứ 2 khiến cây cối không thể sống sót ở Nagqu là do không khí quá loãng. Như chúng ta đã biết, bất kỳ loài động thực vật nào muốn phát triển mạnh khỏe thì không khí là yếu tố cần thiết nhất. Bởi không khí chính là thành phần quyết định quá trình hô hấp của sinh vật có diễn ra thuận lợi hay không. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, lượng oxy trong không khí gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và tồn tại của cây trồng. Khi nồng độ oxy thấp hơn 20% thì quá trình hô hấp của cây bắt đầu suy giảm dẫn đến sinh trưởng bị hạn chế.
Cao nguyên Tây Tạng cao trung bình trên 4.200 m so với mực nước biển. Hàm lượng oxy ở đây chỉ khoảng 20%, trong khi đó Nagqu nằm trọn vẹn trong cao nguyên nên hàm lượng oxy càng thấp. Ở Nagqu, ngay cả hàm lượng oxy tối thiểu đảm bảo cho sự tồn tại của thực vật cũng khó đạt được. Vì thế, cây cối khó phát triển được ở Nagqua cũng là việc có thể hiểu.
Nagqu có hàm lượng không khí quá thấp nên cây cối không thể phát triển được. (Ảnh: Baidu)
Ngoài 2 yếu tố trên, cây cối còn gặp phải khó khăn khác trong việc tồn tại ở Nagqu là bởi gió quá mạnh. Đây chính là kiểu thời tiết điển hình của cao nguyên Tây Tạng. Khí hậu khô, ít mưa, nhiệt độ chênh lệch lớn giữa ngày và đêm, đặc biệt là nơi này thường xuyên có gió mạnh.
Hàng năm từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, thành phố Nagqua sẽ bước vào thời kỳ khô hạn và gió lớn mang theo cát và bụi. Theo tính toán của các nhà khoa học, gió ở Nagqu lớn tới nỗi ngay cả những cây si khổng lồ cũng có thể bị bật gốc hoặc gãy ngang. Do đó, cây cối sinh sôi ở đây cũng không thể thoát khỏi "số phận thảm thương". Đặc biệt là khi mùa gió, thảm thực vật tại Nagqu sẽ biến mất không còn 1 dấu vết.
Ngay cả ở thời điểm khí hậu ôn hòa nhất từ tháng 5 đến tháng 9, cây cối vẫn không thể sinh sôi. Bởi lượng mưa ở Nagqu quá ít, chỉ khoảng 400 mm một năm nên sự hiện diện của 1 bóng cây xanh càng thêm khó.
Lượng mưa quá ít và gió lớn cũng là những yếu tố khiến cây cối khó sinh sôi ở Nagqu. (Ảnh: Baidu)
Theo tờ Xinhuanet, tình trạng vắng bóng cây xanh ở Nagqu khiến cho nhiều người tới đây làm việc gặp khó khăn trong việc thích nghi. Có nhiều người còn tranh thủ ngày nghỉ bắt xe buýt xuống thành phố Lhasa chỉ để tìm đến 1 bóng cây râm mát và ngồi đó.
Tuy nhiên, người dân Nagqu vẫn không tin vào sự thực này. Chính quyền thành phố mong muốn tìm ra 1 cách để giải quyết tình trạng này. Họ thậm chí còn treo thưởng tới 300.000 NDT (hơn 1 tỷ đồng) cho ai trồng thành công 1 cây xanh ở Nagqu.
Quyết tâm phủ xanh
Xuất phát từ mong muốn trên, nhiều cán bộ của Chi cục Lâm nghiệp, các binh lính đóng quân tại Nagqu cùng nhiều nhà nghiên cứu khoa học đã cùng thực hiện 1 dự án trồng cây tại đây. Trước tiên, họ đã trồng thử nghiệm trên 2 mẫu đất. Họ đã chọn ra các loại cây có thể chịu được lạnh và gió như cây sơn liễu, cây bách, cây sa mu, vân sam để trồng.
Nhiều nhà nghiên cứu cùng với người dân Nagqu đã quyết tâm phủ xanh thành phố này. (Ảnh: Baidu)
Các nhà nghiên cứu đã cố gắng cung cấp môi trường tốt nhất để trồng thử nghiệm các loại cây này. Nhưng, đáng tiếc, dù được chăm sóc cẩn thận, chỉ có 14 cây non sống sót. Dường như, những nỗ lực trồng cây của các nhà khoa học vẫn chưa được đền đáp.
Tới năm 2016, Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc đã khởi động 1 dự án phủ xanh tại Nagqu. Mục tiêu của dự án là tập trung vào việc nghiên cứu và phát triển công nghệ trồng cây và các mô hình phủ xanh tại thành phố Nagqu.
Cây giống ở Nagqu còn được áp dụng nhiều công nghệ chăm sóc tỉ mỉ, cẩn thận. (Ảnh: Baidu)
Các nhà nghiên cứu đã quyết định sử dụng một số loại cây thân gỗ có khả năng chịu được khí hậu khắc nghiệt như vân sam, viên bách, sơn liễu, liễu sa mạc, kim ngân hoa và nhiều loại cây bụi. Những loại cây này đều được thu hạt giống từ trong tự nhiên, sau đó được sàng lọc, ươm trồng và chọn lọc ra những cây giống tốt nhất để lai tạo. Những biện pháp đã được sử dụng trong dự án gồm có trồng cây dưới mái cỏ, trộn lẫn vitamin vào đất trồng, tưới nước ấm lên cây, bảo vệ cây bằng nhà kính…
Theo thông tin từ trang web của Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, sau đó, các nhà khoa học đã xây các tấm năng lượng mặt trời để sản xuất điện truyền xuống mạng lưới dây đồng được đặt trên mặt đất nhằm sinh nhiệt. Nhiệt độ của đất tăng lên giúp cho lớp băng tan chảy thì cây mới có thể ra rễ. Cuối cùng chúng đã được lai tạo thành công.
Số lượng cây giống ở Nagqu đã lên tới hơn 300.000 cây. (Ảnh: Baidu)
Tỷ lệ sống của những cây giống ở cơ sở khảo nghiệm tại Nagqu đã đạt tới 75%. Chúng đã thành công vượt qua mùa đông khắc nghiệt tại khu vực này và tạo nên kỳ tích. Hiện nay, số lượng cây giống ở Nagqu đã lên tới hơn 300.000 cây. Sự hiện diện của cây cối đã có thể được nhìn thấy ở một số nơi trong thành phố.