Với kích thước khổng lồ, nếu xác cá voi nếu dạt vào bờ biển thì luôn gây chú ý cho nhiều người. Nhưng bạn có biết - điều gì sẽ xảy ra khi một chú cá voi chết đi và chìm xuống đáy biển?
Cá voi luôn được biết đến là một trong những loài sinh vật biển lớn nhất, là loài có ở vị trí cao trong chuỗi thức ăn. Với kích thước khổng lồ nặng hàng trăm tấn của mình, cái chết của cá voi cũng kéo theo rất nhiều câu hỏi. Cảnh tượng cá voi chết trong tự nhiên là một cảnh hiếm gặp, vì vậy các nhà khoa học có rất ít cơ hội nghiên cứu những con cá voi đã chết và chìm tự nhiên ngoài đại dương.
Tiến sĩ Adrian Glover, một chuyên gia về sinh học biển của Bảo tàng lịch sử tự nhiên (Anh), đã làm sáng tỏ cuộc sống sau khi chết của cá voi. Ngay cả khi chết, chúng cung cấp sự sống cho hàng trăm động vật biển trong tối đa 50 năm. Vì vậy, cá voi nắm giữ vai trò vô cùng quan trọng trong vòng đời các đại dương của Trái đất.
Ước tính hàng năm, trong mỗi đợt di cư sẽ có khoảng 70 ngàn con cá voi chết đi. Nhưng sau đó, thịt, mỡ và xương của chúng chính là nguồn sống cho nhiều loài sinh vật khác. Có thể nói, xác của mỗi con cá voi chính là một hệ sinh thái thu nhỏ dưới biển sâu.
Những điều sau sẽ diễn ra với xác cá voi.
Các nhà hải dương học đã tìm hiểu vấn đề này từ năm 1987. Đến nay, họ đã biết được khá cụ thể những điều sau sẽ diễn ra với xác cá voi.
Vài ngày sau: xác cá phồng lên và chìm xuống
Trong giai đoạn đầu tiên của quá trình thối rữa, xác cá voi thường phồng lên và trôi nổi.
Giai đoạn đầu, xác cá voi thường phồng lên và trôi nổi.
Nhưng tiếp theo, khí cacbon dioxit, metan và các loại khí gas trong xác sẽ tiêu tan hết. Sự thay đổi này khiến cá voi chìm sâu xuống nước đến hàng trăm, thậm chí hàng ngàn mét.
Vài tuần sau: bữa tiệc thịt của cá mập, tôm,...
Những "vị khách" đầu tiên đến ăn xác cá voi là các loài giáp xác như tôm hùm ngồi xổm (squat crab), vài loài cá mập răng nhọn và con cá mút đá dị dạng này.
Tôm hùm ngồi xổm và cá mút đá.
Cá mút đá (hagfish) nhìn giống lươn nhưng lại là 1 loài cá, dài từ 30 – 90cm. Chúng có hộp sọ nhưng không có cột sống, chuyên ăn xác thối.
Chúng có thể ăn trong nhiều tháng, với "thực đơn" rất phong phú như nội tạng, da, bắp thịt. Đáng nói là khi đã no nê, chúng vẫn "để dành" nguồn dinh dưỡng đáng kể cho các loài đến sau.
Vài tháng sau: bữa tiệc nhớt nhầy của giun, ốc sên...
Lúc này, xác cá voi còn rất ít thịt. Nhưng nó sẽ được bao phủ bởi một lớp dồi dào vi sinh vật nhớt nhầy. Đây cũng chính là nguồn thức ăn cho ốc sên hay các loài giun đốt.
Giun nhiều tơ.
Chẳng hạn như với những con giun nhiều tơ (bristle worm), chúng đã sống sót qua 5 cuộc đại tuyệt chủng nhờ biết tìm nguồn thức ăn trên xác động vật.
Vài năm sau: bữa tiệc xương của vi sinh vật
Khi xác cá voi chỉ còn trơ lại bộ xương, đó vẫn là nguồn thức ăn cho vi sinh vật. Và có 1 số loài vi sinh vật đặc biệt mà khoa học chỉ tìm thấy trên xác cá voi.
Vậy nên, thỉnh thoảng khoa học vẫn "đánh chìm" xác những con cá voi bị trôi dạt trên biển xuống đáy, để sau đó có thể thu thập vi sinh vật về nghiên cứu.
Giun thây ma tìm thức ăn từ xương cá voi.
Ngoài ra, con giun thây ma (osedax roseu) - một loài động vật thân mềm - cũng chuyên ăn chất lipit từ xương cá voi.
Hàng chục năm sau: nguồn sống cho nghêu, sò, ốc, hến...
Xác cá voi vĩ đại thật đấy, nhưng qua hàng chục năm cũng biến thành hàng ngàn hạt nhỏ mà thôi. Nhưng, đó lại là những hạt giàu dinh dưỡng cho vi khuẩn dưới đáy biển.
Loài vi khuẩn này chuyên bám trên vỏ của con trai, con sò...
Những loài vi khuẩn này chuyên bám trên vỏ của con trai, con sò... Chúng giúp chuyển chất sunfua trên vỏ thành đường, cung cấp nguồn sống cho loài động vật thân mềm bên trong.
Vì vậy, một cách gián tiếp, xác cá voi đã nuôi sống luôn những con nghêu, sò, trai, hến... dưới đáy biển sau hàng chục năm!
Sẽ ra sao nếu cá voi chết khi mắc cạn?
Tuy nhiên, không phải tất cả cá voi đều chìm xuống đáy đại dương khi chúng chết.
Thay vào đó, một số bị mắc kẹt trên các bờ biển trên khắp thế giới. Mặc dù con người thường sẽ nỗ lực cứu chúng nhưng khi không có nước để duy trì sức nổi của cá, trọng lượng cơ thể của chính con cá voi sẽ sớm bắt đầu đè bẹp các cơ quan nội tạng.
100 tấn thịt phân hủy của một con cá voi mắc cạn là “mỏ vàng khoa học” - một cơ hội tuyệt vời để các nhà khoa học nghiên cứu một sinh vật thường nằm ngoài tầm với.