Lần đầu tiên các nhà khoa học chụp được loạt ảnh về loài cá hàng chài đốm đen, có tên khoa học Choerodon schoenleinii, biết sử dụng công cụ để lấy thịt trong vỏ con trai.
Theo Tạp chí Hiệp hội Vì sự tiến bộ của khoa học Mỹ (AAAS), trong lúc khám phá rạn san hô lớn nhất thế giới Great Barrier (Úc), thợ lặn chuyên nghiệp Scott Gardner đã nghe được âm thanh nứt tanh tách vang dội và bơi đến xem có chuyện gì đã xảy ra.
Cận cảnh cá hàng chài đốm đen dùng miệng ngậm và đập con trai xuống nền đá. Ảnh: AAAS
“Kẻ gây tiếng động” chỉ là một con cá hàng chài đốm đen, nhưng điều khiến Gardner ngạc nhiên là nó biết dùng miệng ngậm một con trai và đập nó xuống một tảng đá - công cụ cần thiết để làm vỡ vỏ. Chẳng bao lâu sau, vỏ con trai nứt ra và cá khéo léo tách lấy vỏ, ăn phần thịt bên trong rồi bơi đi.
Có sẵn máy ảnh trong tay, nhiếp ảnh gia Gardner chớp ngay cơ hội ghi lại mọi việc đang xảy ra và dường như đây là những bức ảnh đầu tiên về loài cá trong tự nhiên biết sử dụng công cụ.
Trước đây, các nhà khoa học cho rằng, dường như chỉ có con người mới biết dùng trí thông minh để sử dụng công cụ. Dẫu vậy, trong những thập kỷ gần đây, họ cũng đã phát hiện một số loài động vật có khả năng thực hiện điều này. Ví dụ như, loài khỉ mũ biết đặt trái cây, các loại hạt hoặc quả hạch trên những nền đá cứng và dùng vật nặng như hòn đá đập vỡ chúng; hay loài quạ ở khu vực Tân Đảo, châu Đại Dương biết dùng miệng ngậm các cành cây nhỏ thọc vào những hốc cây - nơi ẩn náu của côn trùng, để côn trùng cắn vào cành cây và con quạ chỉ việc kéo con mồi ra và “xơi tái”.
Trong số các động vật biết sử dụng công cụ để lấy thực ăn còn có cá heo, voi, chuột chũi không lông châu Phi và thậm chí cả bạch tuộc.
Tiến sĩ Culum Brown - nhà sinh thái học nghiên cứu hành vi động vật, một trong những tác giả của nghiên cứu này, làm việc tại ĐH Macquarie (Úc) - nhận định trên tạp chí Coral Reefs: “Các bức ảnh (của nhiếp ảnh gia Gardner) là bằng chứng tuyệt vời cho thấy, loài cá thật thông minh. Rõ ràng, những con cá hàng chài đốm đen đã thực hiện hành vi trên một cách sành sỏi và thường xuyên trong quá trình sinh sống của chúng, bởi chúng tôi thấy có nhiều mảnh vỏ trai khác nằm xung quanh nền đá cứng”.
“Sử dụng công cụ vốn đặc biệt khó khăn đối với những động vật không có chi sống dưới nước, nhưng những con cá hàng chài đốm đen đã tìm thấy một giải pháp khéo léo. Con cá giữ con trai trong miệng và liên tục xoay đầu sang bên trái hay bên phải mãnh liệt, đồng thời đập con trai xuống nền đá mãi cho tới khi vỏ trai nứt ... Chúng tôi thật sự cần dành nhiều thời gian quay phim dưới nước để tìm hiểu thêm hành vi sử dụng công cụ ở các loài cá biển” - ông Brown cho biết thêm.