Bảo hộ quyền tác giả chương trình máy tính: Bài toán hóc búa

Ngày 22/2, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 04/2007/CT-TTg, theo đó Chính phủ VN thể hiện cam kết mạnh mẽ các chuẩn mực về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; đồng thời cũng khẳng định bước hội nhập sâu của VN với cạnh tranh quốc tế và WTO. Tuy nhiên, đây cũng là bài toán hóc búa cho toàn bộ hệ thống hành chính VN.

Bài toán hai mặt

Trên thực tế, đây chỉ là bước cụ thể hoá những gì VN đã cam kết. Theo tinh thần Chỉ thị 04/2007/CT-TTg, Thủ tướng yêu cầu: Tất cả các bộ, ngành liên quan đều phải tuân thủ các quy định về SHTT đối với chương trình máy tính (sau đây gọi tắt là bản quyền phần mềm - BQPM); các cơ quan pháp luật phải tăng cường công tác bảo vệ quyền SHTT, xử lý những vi phạm trong công tác sử dụng, lưu hành, XNK... Đặc biệt, các bộ, ngành, địa phương phải đảm bảo bố trí dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) để thực hiện việc mua BQPM hợp pháp...

Như vậy, VN phải đồng thời thực hiện bài toán hai mặt cực kỳ nan giải là: Chống vi phạm BQPM và phép toán kinh tế với khoản kinh phí khổng lồ dành cho việc mua BQPM... Theo thống kê mới nhất của nhiều tổ chức PM thì tỉ lệ vi phạm BQPM tại VN cao nhất - nhì thế giới (hơn 90%).

Tuy nhiên, cái khó của chống vi phạm BQPM là ngoài ý thức pháp luật; hành lang pháp lý chưa chặt chẽ, hoặc chưa đủ mạnh thì có nguyên nhân từ chính các nhà sản xuất PM.

Từ lâu, nhiều quốc gia trên thế giới đã tố cáo các nhà sản xuất PM độc quyền công nghệ, đẩy giá bán BQPM lên quá cao. Mặt khác, chính các nhà sản xuất cũng "đầu độc" bằng cách tạo kẽ hở kỹ thuật để người dùng có thể bẻ khoá và dùng trộm PM.