Bão mặt trời có thể làm máy bay rơi không?

Các sự kiện xảy ra đối với Mặt trời có thể tác động đến các thiết bị điện tử và gây ra những tai nạn nghiêm trọng, ví dụ như một chiếc máy bay có thể bị cuốn vào vòng xoáy của bão Mặt trời.

Và nếu như vậy, chiếc máy bay có thể bị rơi không?

Câu trả lời không dễ dàng là "có" hoặc "không", bởi vì có nhiều yếu tố tác động đến kết quả của một sự kiện như vậy. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý đã đánh giá tác động tiềm tàng của các sự kiện năng lượng Mặt trời đối với các chuyến bay và đang xây dựng các biện pháp đảm bảo để các hãng hàng không cũng như các phi công có những hành động phù hợp trong trường hợp đó.

Điều gì xảy ra trong một cơn bão Mặt trời?

Điều đơn giản nhất khi một chiếc máy bay đang chở khách mà gặp bão Mặt trời là nó sẽ tiếp xúc với lượng bức xạ cao hơn nhiều, nhưng điều này chưa thể làm máy bay rơi.

Một chiếc máy bay chở khách đang bay phía trên một tầng mây trong ánh sáng hoàng hôn.

Nguy hiểm chỉ thực sự xảy ra khi các bộ phận điều hướng của máy bay bị tác động. Bão Mặt trời cũng có thể làm gián đoạn liên lạc với mặt đất, khiến phi công không thể liên lạc với bộ phận kiểm soát mặt đất hoặc không thể thiết lập vị trí của máy bay. Càng bay đến gần các vùng cực của Trái đất, máy bay càng dễ bị ảnh hưởng nếu có bão Mặt trời.

Bão Mặt trời có thể phóng tia X và plasma vào không gian. Với một cơn bão đủ mạnh, các tia X và plasma này sẽ tấn công đến Trái đất. Các hạt proton có thể va chạm với các chất siêu dẫn trong mạch điện của máy bay và vệ tinh ở tầng cao, vì ở đây khí quyển mỏng khó cản được tốc độ của các proton. Bão Mặt trời cũng có thể ảnh hưởng đến tầng điện ly của Trái đất và ngăn chặn phản xạ của sóng vô tuyến. Khi đó liên lạc giữa các vật thể như máy bay và vệ tinh sẽ bị mất.

Tiếp theo là bức xạ. Chỉ trong vài giây, hành khách trên máy bay sẽ phải tiếp xúc với lượng bức xạ nhiều hơn lượng bức xạ họ gặp trong hơn một năm ở mức độ tự nhiên hàng ngày.

Chúng ta có thể làm gì để tránh tác động của bão Mặt trời?

Điều tích cực là các cơ quản lý ngành hàng không đã bắt đầu chuẩn bị cho các tình huống bão Mặt trời. Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) đang tích cực phát huy vai trò trong việc bảo vệ máy bay trước các sự kiện thời tiết không gian.

Các cơ quan chuyên môn về thời tiết không gian đã ra đời với 16 quốc gia đang tập trung hỗ trợ dự báo cho 4 trung tâm toàn cầu. Khi có cảnh báo, tác động lên các chuyến bay sẽ được giảm thiểu, ví dụ như bằng cách thay đổi lộ trình để tránh vùng cực và bay ở độ cao thấp hơn hoặc hạ cánh trong trường hợp bão Mặt trời nghiêm trọng.

Một vấn đề cần được các cơ quan quản lý giải quyết là chúng ta chưa có khả năng dự báo thời tiết không gian. Các hãng hàng không cần được cảnh báo trước từ 12 đến 24 giờ để sắp xếp lại các chuyến bay một cách hiệu quả, nhưng sẽ còn mất một thời gian nữa các nhà khoa học mới có thể đưa ra những cảnh báo về dự báo thời tiết không gian.

Các hãng hàng không cũng được khuyến khích tự phát triển các giao thức riêng trong tình huống có bão Mặt trời. Công nghệ hàng không đang phát triển không ngừng để xây dựng các hệ thống bảo vệ thiết bị phần cứng và điện tử để chống lại các sự kiện năng lượng Mặt trời.

Với tất cả những nỗ lực đó, trong tương lai các phi công sẽ không cần thay đổi hướng đi hoặc độ cao và máy bay có thể bay qua Bắc Cực mà không gặp vấn đề gì.

Nói cách khác, trước mắt, chúng ta chưa thấy nguy cơ máy bay rơi do bão Mặt trời, nhưng điều đó không có nghĩa là nó sẽ không xảy ra, và những chuyên gia an toàn hàng không đã bắt đầu xem xét các tình huống như vậy.

Cập nhật: 08/12/2022 Dân Trí