Cá sấu quí hiếm chết, Ấn Độ xôn xao

Ba thập kỷ sau khi được cứu thoát khỏi nguy cơ tuyệt chúng, loài cá sấu Ấn Độ quí hiếm, còn được biết đến với tên cá sấu Gharial, lại đang chết hàng loạt bên bờ sông Chambal. Các quan chức kiểm lâm nước này vẫn chưa thể giải thích việc này.

Từ giữa tháng 12, Khu bảo tồn Động vật hoang dã Quốc gia Chambal đã xác nhận 76 trường hợp cá sấu chết dọc bờ sông, bắt đầu từ bang Madhya Pradesh, miền trung Ấn Độ, rồi lan tới hai bang Rajasthan và Uttar Pradesh.

Gadiraju Sudhakar, nhân viên kiểm lâm Chambal, cho biết những khám nghiệm tử thi đầu tiên chỉ ra rằng cá sấu chết vì xơ gan và loét dạ dày. Các kiểm tra sau đó cho thấy mức than chì trong trong gan cá sấu “dù không độc nhưng có thể phá hỏng hệ miễn dịch,” ông Sudhakar nói thêm. Nhưng mọi chuyện càng thêm phức tạp khi nhiều loài khác trong hệ sinh thái Sông Chambal, bao gồm hàng chục loài cá vốn là thức ăn của cá sấu Gharial, lại vẫn khoẻ mạnh.

Cá sấu Gharial quí hiếm của Ấn Độ (Ảnh: Madrascrocodilebank)

Các cuộc kiểm tra tiếp theo trên nhiều loài cá phát hiện lượng than chì cao. Nhưng các chuyên gia khẳng định rằng lượng than trong cả cá và cá sấu Gharial đều chưa đến mức gây tử vong. Các nhà hoạt động môi trường đang gây sức ép, buộc các quan chức kiểm lâm làm rõ nguồn gốc than chì và giải thích lý do cá sấu chết trong khi mồi săn của chúng không hề bị ảnh hưởng.

Cá sấu Gharial có nguồn gốc từ Nam Á là một trong những loài cá sấu nước ngọt bị đe doạ nghiêm trọng nhất. Quĩ Động vật Hoang dã Thế giới (WWF) cho rằng loài này đã hoàn toàn biến mất khỏi nơi cư trú trước kia của chúng ở Pakistan, Bhutan và Myanmar.

Tổ chức này ước tính chỉ còn khoảng 1.300 con cá sấu Gharial sống sót trong tự nhiên, chủ yếu ở Ấn Độ. Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (WCU) gần đây đã không gọi tình trạng của loài này là “đang bị đe doạ” nữa mà chuyển sang dùng từ “bị đe doạ cực kỳ nghiêm trọng”.

Các nhà hoạt động môi trường và Bộ Lâm nghiệp Ấn Độ tin rằng số cá sấu chết gần đây đã làm giảm lượng cá sấu nuôi xuống còn dưới 200 cặp.

Từ năm 1979, dưới sức ép từ các nhà bảo tồn, chính phủ Ấn Độ đã phải thiết lập một khu vực được bảo vệ dọc theo bờ sông Chambal nhằm ngăn chặn nạn săn trộm cá sấu lấy da; đồng thời ấp trứng và nuôi nhốt cá sấu con để bảo vệ chúng trước các loài ăn thịt.

Theo Ban Quản lý Ô nhiễm Trung ương Ấn Độ (đóng tại New Delhi) thì Sông Chambal là một trong những dòng sông sạch nhất nước này. Bộ Lâm nghiệp nghi ngờ nguồn gốc than chì là từ sông Yamuna. Con sông này tập trung rác thải công nghiệp từ thủ đô và một số thành phố công nghiệp lân cận và đổ vào sông Chambal ở hạ nguồn. Các loài cá thường bơi ngược dòng để tìm chỗ nước sạch, đặc biệt là vào mùa mưa.

Vẫn chưa có một cuộc điều tra nào nhằm tìm ra nguồn gốc than chì. Devendra Swarup, người đứng đầu bộ phận thuốc thú y của Viện Nghiên cứu Thú y (tại Izatnagar, bang Uttar Pradesh) – nơi đã phát hiện ra than chì trong gan cá sấu chết - nhấn mạnh rằng cần có sự hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế để giải quyết vấn đề, nếu không, nó có thể gây hại nghiêm trọng tới hệ động vật hoang dã Ấn Độ trong tương lai.

Các nhà bảo tồn cho biết việc cá sấu Gharial chết hàng loạt rất đáng chú ý vì đây có thể là tín hiệu đầu tiên cho thấy dòng sông đã bị ô nhiễm cũng như cảnh báo nhiều mối đe doạ nghiêm trọng đối với toàn bộ hệ sinh thái.

ĐÔNG QUANG