Độc lạ loài hoa nở trên cát như hoa ngoài hành tinh

Trên những cồn cát bỏng rát của Tây Nam Hoa Kỳ, nơi ít sinh vật có thể sinh tồn, một loài thực vật độc đáo tồn tại trong sự thách thức mọi kỳ vọng. Thoạt nhìn, bạn có thể dễ dàng bỏ qua hoặc thậm chí nhầm lẫn nó với một vật thể kỳ lạ, như một phiến đá nhỏ hay một tảng đất khô cằn, nhưng thực chất đây là loài thực vật kỳ diệu có tên Pholisma sonorae – hay còn được biết đến với cái tên gần gũi hơn: Sandfood. Đây là một loài cây ký sinh đang trên bờ vực tuyệt chủng và có một câu chuyện sinh tồn đầy kỳ lạ và phi thường giữa vùng đất sa mạc khô hạn.

Loài hoa nở trên cát này còn có tên là "thức ăn cát", lý do có tên gọi này là bởi trông chúng hệt những món ăn được làm nên từ cát, phía trên điểm những bông hoa tím nhỏ li ti, đẹp tinh tế và lạ lùng.

Tên khoa học của loài hoa cát kỳ lạ này là Pholisma sonorae, một loài hoa quý hiếm và kỳ lạ thuộc dòng thực vật có hoa đặc hữu ở các sa mạc thuộc Bắc Mỹ.

Loài hoa này có tên Pholisma sonorae.

Pholisma sonorae là một trong những loài thực vật hiếm hoi không có chất diệp lục, điều khiến nó khác biệt với hầu hết các loài thực vật khác. Thay vì màu xanh lá cây đặc trưng của cây cối, loài cây này lại mang sắc xám hoặc nâu nhạt, đôi khi bị nhầm lẫn với các loại nấm đất cằn. Hình dáng bên ngoài của nó càng kỳ lạ hơn nữa: đôi khi chỉ là một khối tròn nhỏ hoặc hình trứng nhô lên từ cát, nhưng nếu đủ cát bị gió thổi đi, nó có thể hiện ra với dáng vẻ giống một chiếc nấm nổi bật giữa cồn cát.

Hoa cát Pholisma sonorae cũng được coi là một loại thảo dược lâu năm, mọc lên từ những cồn cát với phần rễ cực dài, vươn sâu 2m xuống phía dưới mặt đất để hút nước và dinh dưỡng, phần bụi hoa mọc ở trên có dạng hình cầu dẹt, có cũng có hình cây nấm như trong ảnh nếu gió trên sa mạc đủ mạnh để thổi bay những khối cát vây quanh thân của Pholisma sonorae.

Trong suốt thời gian đầu mùa xuân, phần chóp tròn trịa này của loài hoa cát quý hiếm Pholisma sonorae sẽ mọc lên những bông hoa nhỏ li ti, có đường kính khoảng 1 đến 2cm, màu tím pha trắng rất nổi bật. Những bông hoa này mọc thành vòng tròn trên đỉnh thân cây, giống như một chiếc mũ nhỏ, và được bao bọc bởi các cấu trúc trắng xám mềm mại. Hoa của Pholisma sonorae không chỉ là một điểm nhấn thẩm mỹ giữa cồn cát mà còn là một chiến lược sinh tồn, giúp thu hút côn trùng thụ phấn trong điều kiện sa mạc khô hạn.

Hoa cát Pholisma sonorae cũng được coi là một loại thảo dược lâu năm.

Là một loài cây dị dưỡng, hoa cát Pholisma sonorae thiếu chất diệp lục để quanh hợp, vì thế để tồn tại, chúng đã vươn những rễ cây cứng cỏi của mình bám vào rễ nhiều loại cây trên sa mạc để hút lấy dưỡng chất. Tuy vậy, chúng là loài hoa thân thiện khi không bòn rút hết chất dinh dưỡng của cây chủ. Mặc dù có những trường hợp hoa Pholisma sonorae to, nặng hơn cả cây chủ nhưng cây chủ không hề bị héo mòn, chết rũ.

Pholisma sonorae là loại cây dị dưỡng.

Đáng chú ý là những cây hoa Pholisma sonorae non có khả năng tìm ra rễ cây chủ thích hợp để sống ký sinh ngay cả khi rễ cây đã đâm sâu xuống lớp cát bằng cách mọc ra một số rễ non mới, chuyên làm nhiệm vụ "trinh sát". Khi tìm thấy rễ cây chủ thích hợp, những rễ cây trinh sát này sẽ mọc ra giác mút, tự độ kết nối, hút chất dinh dưỡng như tinh bột và axit amin đã được cây chủ tổng hợp từ quá trình quang hợp.

Loài cây này duy trì giống loài của mình thông qua việc phân tán hạt giống nhờ gió.

Loài cây này duy trì giống loài của mình thông qua việc phân tán hạt giống nhờ gió, gió thổi liên tục thổi qua các cồn cán sẽ cuốn đi các hạt giống lẫn trong cát, giúp chúng chu du khắp nơi, chui xuống lòng đất hoặc bám vào cơ thể của một số loài loài gặm nhấm có tập quán sinh hoạt là đào sâu làm tổ bên dưới cây bụi.

Pholisma sonorae được xếp vào nhóm thực vật quý hiếm vì bị thu hẹp môi trường sống rất nhiều.

Vì là thực vật đặc hữu, Pholisma sonorae hiện chỉ có thể được tìm thấy ở một vài địa điểm như: Algodones Dunes, đông nam California, gần Arizona, Mỹ, và Sonora, Mexico. Pholisma sonorae được xếp vào nhóm thực vật quý hiếm vì bị thu hẹp môi trường sống rất nhiều do sự mở rộng của hoạt động nông nghiệp và việc sử dụng xe địa hình. Những hành động này không chỉ gây ra sự hủy hoại trực tiếp đối với các cây Pholisma sonorae , mà còn phá hủy các cây bụi mà loài này ký sinh để sống sót.

Khi các khu vực cồn cát tự nhiên bị khai thác và phá hoại, hoa cát Pholisma sonorae mất đi cây chủ cần thiết để tồn tại. Điều này dẫn đến sự suy giảm nhanh chóng về số lượng loài, biến nó trở thành một trong những loài thực vật dễ bị tổn thương nhất tại sa mạc Tây Nam Hoa Kỳ.

Hoa cát Pholisma sonorae không chỉ là một sinh vật kỳ diệu của tự nhiên, mà nó còn mang một ý nghĩa văn hóa sâu sắc đối với các bộ lạc người Mỹ bản địa như Cocopah và Hia C-eḍ O'odham. Trong quá khứ, các cộng đồng này thường sử dụng phần thân của cây Pholisma sonorae như một nguồn thực phẩm, có thể ăn sống hoặc nướng. Tuy nhiên, giá trị dinh dưỡng của nó vẫn còn là điều mà khoa học hiện đại chưa khám phá hết.

Loài hoa này còn mang một ý nghĩa văn hóa sâu sắc đối với các bộ lạc người Mỹ bản địa.

Nỗ lực bảo tồn Pholisma sonorae đang đối mặt với nhiều thách thức lớn. Một trong những khó khăn chính là việc trồng loài cây này trong môi trường phòng thí nghiệm. Dù đã có nhiều nỗ lực để thử nghiệm và tái tạo môi trường sống phù hợp cho Pholisma sonorae, nhưng kết quả cho đến nay vẫn chưa đạt được thành công. Điều này khiến việc bảo tồn và bảo vệ môi trường sống tự nhiên của cây càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Nếu không có biện pháp bảo vệ đúng đắn, Pholisma sonorae có thể nhanh chóng biến mất khỏi hệ sinh thái sa mạc, để lại một khoảng trống lớn trong chuỗi sinh thái và văn hóa khu vực. Sự tồn tại của nó không chỉ là một phần của sự đa dạng sinh học sa mạc mà còn là một minh chứng cho sức mạnh của thiên nhiên và khả năng thích nghi của sự sống.

• Những thực vật quái dị bậc nhất thế giới
• Những loài thực vật kỳ lạ nhất thế giới
• Cực độc thực vật có thể “giả dạng” hoa hồng tuyệt đẹp