Hệ thống máy tính phía sau chương trình vũ trụ của Trung Quốc

Hệ điều hành Kylin là cánh tay đắc lực giúp Trung Quốc đưa robot tự hành lên sao Hỏa, xây trạm vũ trụ trên quỹ đạo hay lấy mẫu vật Mặt trăng.

Thông số của hệ điều hành máy tính Kylin được xem như bí mật quốc gia và Trung Quốc mới chỉ chính thức xác nhận việc sử dụng hệ thống này trong chương trình vũ trụ. Các nhà nghiên cứu quân sự Trung Quốc phụ trách viết mã hóa chính của Kylin, theo nhà phát triển là Tập đoàn điện tử Trung Quốc (CEC). Tuy nhiên, hệ thống cũng bao gồm các bộ phận của phần mềm FreeBSD, Linux, và sử dụng giao diện người dùng tương tự Windows.

Thành viên trong đội phát triển Kylin tiết lộ vai trò của hệ điều hành trong những nhiệm vụ không gian, điều phối liên lạc giữa phần mềm trí tuệ nhân tạo, kiểm soát viên trên mặt đất và tất cả phần cứng trên tàu vũ trụ.

Hệ thống máy tính Kylin được sử dụng trong chương trình vũ trụ của Trung Quốc. (Ảnh: Xinhua).

Cách đây khoảng một thập kỷ, giống như phần lớn quốc gia khác, Trung Quốc phụ thuộc vào hệ điều hành Linux và Windows để thực hiện các chương trình vũ trụ, theo bài báo đăng trên tạp chí Space Industry Management năm ngoái. Từ năm 2008, nhà chức trách Trung Quốc bắt đầu thay thế phần mềm và phần cứng của phương Tây trên vệ tinh và tàu vũ trụ. Kết quả là hệ điều hành Kylin ra đời cùng với Zhanxing, hệ thống do lực lượng không quân của Trung Quốc phát triển.

Sự chuyển đổi từ phần mềm phương Tây sang phần mềm nội địa chứa đầy thách thức, theo các kỹ sư tham gia dự án. Liu Jun, kỹ sư phần mềm trong đội ngũ Kylin, cho biết nhiệm vụ không gian không chỉ đòi hỏi độ an toàn cao mà cả độ tin cậy và hiệu suất. Liu cho biết ban đầu Kylin được phát triển cho máy tính trên mặt đất. Để bay vào không gian, thời gian xử lý đối với các nhiệm vụ cần giảm xuống chưa đầy 1/3. "Điều đó cũng khó khăn như nén gói bánh quy thành vài gram mà không làm mất chất dinh dưỡng", Liu so sánh.

Nhiệm vụ không gian đôi khi cũng đòi hỏi hệ điều hành phải xử lý một nhiệm vụ chuyên biệt mà không bị xao lãng bởi ưu tiên thấp hơn. Nhiều mã hóa được viết để đáp ứng nhu cầu này. Những thử nghiệm đầu tiên của Kylin rất khó khăn. Chưa có quốc gia nào từng hạ cánh ở vùng tối của Mặt trăng hay đưa robot tự hành lên sao Hỏa mà chưa từng thất bại. Liu Hongyu, một kỹ sư khác trong dự án Kylin, cho biết cả đội phải chịu áp lực cực lớn khi các nhiệm vụ tiến vào giai đoạn quan trọng.

Hiện nay, Kylin đang là hệ điều hành sử dụng rộng rãi nhất trong chính phủ và quân đội Trung Quốc. Khi phiên bản đầu tiên ra mắt năm 2006, hệ thống vấp phải nhiều lời chê do trải nghiệm người dùng nghèo nàn và thiếu phần mềm tương thích. Nhưng Kylin hoạt động tốt với chip vi tính phát triển trong nước nước Loongson CPU.

Khi chính phủ Trung Quốc bắt đầu thay thế chip Intel và hệ điều hành Windows trong quân đội, chính phủ, ngân hàng và nhiều lĩnh vực khác, nền tảng người dùng Kylin gia tăng nhanh chóng nhưng vẫn còn một số thách thức. Một vấn đề là thích ứng phần cứng. Trung Quốc vẫn sử dụng nhiều thiết bị khoa học từ phương tây, trong đó một số thiết bị không tương thích với Kylin. Ngoài ra, phần lớn phần mềm trong hệ thống Kylin hiển thị bằng tiếng Trung. Mọi phi hành gia ngoại quốc có dự định ghé thăm trạm vũ trụ Trung Quốc đều cần phải học một ít tiếng Trung, nếu không họ sẽ bối rối trước các ký tự trên màn hình của mọi thiết bị, bao gồm máy tính bảng.

Cập nhật: 24/06/2021 Theo VnExpress