Khai quật hài cốt 3.400 năm được phẫu thuật sọ

Việc tìm thấy hai bộ xương người ở miền bắc Israel là một ví dụ quan trọng về kỹ thuật phẫu thuật khoan sọ ở vùng Cận Đông cổ đại.

Trong quá trình khai quật một ngôi mộ tại Tel Megiddo, địa điểm thuộc thành bang Canaanite của Israel vào thời đại đồ đồng, các nhà khảo cổ học đã rất ngạc nhiên khi phát hiện cặp hài cốt của hai anh em và một trong số họ đã trải qua cuộc phẫu thuật khoan sọ ngay trước khi chết.

Ngôi mộ chứa hài cốt của hai anh em chết cách đây 3.400 năm ở Israel. (Ảnh: Robert Homsher).

Phẫu thuật khoan sọ, còn được gọi là trepanation, là một trong những quy trình y tế lâu đời nhất - có từ hàng nghìn năm trước - liên quan đến việc khoan, cắt hoặc cạo một lỗ vào hộp sọ cho đến khi lộ ra màng cứng (phần bọc ngoài não và tủy sống). Theo Live Science, nó được sử dụng để điều trị một số bệnh, chẳng hạn như chấn thương đầu. Cũng có ý kiến cho rằng kỹ thuật này dùng để kéo linh hồn ra khỏi thi thể trong các nghi lễ.

Hài cốt hai anh em ở Tel Megiddo có niên đại vào thế kỷ 15 trước Công nguyên và được đặt cạnh nhau. Người anh trai, khoảng 21 - 46 tuổi, có bốn vết cắt giao nhau trên xương trán của hộp sọ, tạo thành một lỗ hình vuông có đường kính 30 mm. Người em qua đời ở độ tuổi cuối vị thành niên hoặc đầu tuổi 20, theo nghiên cứu xuất bản trên tạp chí PLOS One hôm 22/2.

Một số mảnh xương được cắt ra để tạo lỗ thủng trên hộp sọ của người anh trai. (Ảnh: CNN).

Kiểm tra xương cho thấy cả hai đều mắc chứng bệnh suy nhược khiến một số xương của họ bị phá hủy và biến dạng. Các hài cốt được chôn cất cùng những bình gốm tinh xảo và đồ ăn chất lượng, cho thấy hai anh em có địa vị xã hội cao. Điều này có thể là một lý do khiến họ sống nhiều năm bất chấp tình trạng suy nhược của mình.

"Toàn bộ bằng chứng cho thấy họ đã mắc bệnh trong một thời gian dài. Vì vậy, phẫu thuật khoan sọ trong trường hợp này có lẽ là một loại can thiệp để cứu mạng", tác giả đầu tiên của nghiên cứu Rachel Kalisher tại Đại học Brown của Mỹ cho biết.

Kalisher nói thêm rằng lỗ thủng được tạo ra bằng cách rạch hộp sọ và cẩn thận lấy các mảnh ra khỏi trung tâm - một quy trình khác với quy trình khoan tròn, thường được thực hiện bằng cách cạo hoặc khoan.

Trước đây, có nhiều bằng chứng cho thấy trephination đã trở thành loại phẫu thuật phổ biến trong hàng nghìn năm. Nhưng ở Cận Đông, điều đó không được thấy thường xuyên - chỉ có khoảng một chục ví dụ về phẫu thuật khoan sọ trong toàn bộ khu vực này. Nhóm nghiên cứu hy vọng việc bổ sung thêm nhiều ví dụ vào hồ sơ học thuật sẽ mở rộng hiểu biết của chúng ta về cách chăm sóc y tế tại các thành phố cổ ở Cận Đông.

Cập nhật: 24/02/2023 VnExpress