Không nên dùng ngay kháng sinh mạnh cho trẻ

Để trẻ chóng khỏi bệnh, nhiều phụ huynh, thậm chí cả bác sĩ, dùng ngay kháng sinh mạnh. Điều này rất có hại vì vi khuẩn gây bệnh sẽ quen với kháng sinh mạnh và những thuốc nhẹ hơn sẽ không còn tác dụng.

Theo các chuyên gia y khoa, trẻ bị bệnh đến mức nào thì chỉ nên dùng kháng sinh ngang với mức đó. Thí dụ, trẻ bị viêm phổi mắc phải trong cộng đồng (do vi khuẩn streptococcus pneumoniae) nếu ở thể nhẹ chỉ cần uống amoxicilin + acid clavulanic. Khi nặng hoặc rất nặng, phải chuyển đến bệnh viện tiêm benzylpenicilin.

Tuy nhiên, do sốt ruột, có bà mẹ lại cho trẻ dùng nhóm thuốc kháng sinh cực mạnh fluoroquinolon (cyprofloxacin). Dùng như thế sẽ làm cho vi khuẩn quen với kháng sinh mạnh. Sau này, nếu trẻ bị nhiễm loại vi khuẩn kháng lại các kháng sinh thông thường thì khó tìm một kháng sinh khác mạnh hơn để chữa.

Ngoài ra, khi dùng kháng sinh cho trẻ, cần lưu ý:

Một số kháng sinh đã bị cấm dùng cho trẻ em trong một số độ tuổi nhất định: tetracyclin làm hỏng men răng, chloramphenicol gây suy tủy dẫn đến thiếu máu, kháng sinh fluoroquinolon làm ảnh hưởng xấu đến quá trình phát triển của sụn (trên súc vật non). Do vậy, không dùng tetracyclin cho trẻ dưới 12 tuổi, fluoroquinolon cho trẻ dưới 16 tuổi và chloramphenicol cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Trẻ lớn hơn có thể dùng khi thật cần thiết hay không có thuốc khác thay thế, nhưng phải theo dõi đặc biệt về huyết học.

Hệ cân bằng vi khuẩn trong đường ruột của trẻ rất mỏng manh. Khi dùng các kháng sinh có phổ rộng (tetracyclin, erythromycin, azithromycin, fluoroquinolon), hệ cân bằng này bị phá vỡ, gây rối loạn tiêu hóa. Để khắc phục, nên ưu tiên chọn dùng loại kháng sinh có tính đặc hiệu cao, dùng thêm các loại chế phẩm chứa vi khuẩn lành tính (thường gọi là men tiêu hóa) như biolactyl, antibio.

Phải dùng đủ liều, đủ ngày. Thực tế nhiều trường hợp dùng quá liều (tự ý tăng liều khi bệnh chuyển biến chậm); hoặc không đủ liều (khi uống bị rơi vãi một phần ra ngoài). Thường phải dùng 5-7 ngày, nhưng có khi mới dùng vài ngày thấy đỡ (giảm sốt, giảm ho), bố mẹ đã vội cho trẻ ngừng thuốc. Việc dùng thuốc quá liều dễ gây nguy hiểm, dùng không đủ liều làm cho vi khuẩn “nhờn” thuốc.

DS. Hà Thủy Phước