Mogas 95 dùng cho xe gì?

Sau nhiều thời gian chờ đợi, giờ đây người tiêu dùng trong nước có thể mua xăng chất lượng tốt hơn - Mogas 95 ở nhiều cây xăng. Vậy Mogas 95 thực sự khác biệt so với Mogas 92 và 90 như thế nào và liệu có đáp ứng được đầy đủ nhu cầu sử dụng nhiên liệu của nhiều dòng xe hiện đang lưu thông?

Xăng 95 tốt hơn xăng 92, 90?

Không phải bàn thêm về tính đa dạng của nguồn năng lượng sử dụng trên các xe hơi hiện đại: động cơ xăng, dầu, điện, động cơ lai hybrid, xe sạch sử dụng pin nhiên liệu hay năng lượng mặt trời. Tất cả đều có thể sử dụng cho xe hơi ngày nay. Tuy vậy, những nguồn năng lượng mới vẫn phải chấp nhận vai trò lép vế trước nhiên liệu hoá thạch như xăng, dầu diesel.

Theo tiến trình phát triển của ngành động cơ đốt trong, xăng cũng dần được cải tiến thành phần hỗn hợp cho phù hợp. Với sự lớn mạnh không ngừng của ngành công nghiệp ôtô. Ngày nay những chỉ số như: Mogas 90, 92, 95, 98, 100… dần trở nên quen thuộc với người sử dụng xe máy, xe hơi. Trong đó “MOGAS” là viết tắt của cụm từ Motor Gasoline, nghĩa là xăng thương mại dùng cho động cơ. Còn những con số 90, 92, 95 chính lá trị số ốc – tan RON của xăng và cũng chính là biểu thị khả năng chống kích nổ của xăng. Trị số ốc – tan càng cao thì khả năng chống kích nổ càng lớn. Và nó chính là % thể tích của izo ốc – tan (C8H18) trong hỗn hợp mẫu thử nghiệm gồm izo ốc – tan và n-heptan (C7H16) được đo khả năng chống kích nổ theo những phương pháp thử nghiệm khác nhau. Như vậy nếu so sánh trực tiếp ba loại xăng hiện đang bán trên thị trường Việt Nam là Mogas 90, 92 và 95 thì xăng Mogas 95 có khả năng chống kích nổ tốt nhất. Ngoài lợi thế rõ rệt về trị số ốc - tan cao, xăng 95 còn có nhiều ưu điểm so với xăng 92 và 90 về các đặc tính kĩ thuật.

Xăng thật và xăng rởm

Đã có xăng RON 95 chất lượng cao, đương nhiên thị trường sẽ xuất hiện những loại xăng “giả danh chất lượng cao”. Dưới góc độ nào đó, người mua xăng vẫn chậc lưỡi, ôi dào, xăng 90, 92 hay 95 gì đó… loại nào mà chẳng thế, bấy lâu nay dùng mãi 90 hay 92 có thấy chết xe đâu. Quả thật trong một thời gian ngắn thì khó có thể thấy được hậu quả của việc dùng không đúng loại xăng. Nhưng đối với nhà thiết kế động cơ không như vậy! Động cơ xăng thuộc loại động cơ đốt cháy cưỡng bức vì vậy người ta luôn tìm mọi giải pháp tránh không để xảy ra hiện tượng tự kích nổ.

Vậy hiện tượng kích nổ là gì? Đối với động cơ xăng nói chung (dùng chế hoà khí hay phun xăng điện tử), quá trình cháy xuất phát từ tia lửa điện. Tia lửa điện sinh ra màng lửa ban đầu (trung tâm nguồn cháy) rồi lan rộng, đốt hết hoà khí trong buồng cháy. Sự cháy bình thường có tốc độ lan tràn của màng lửa khoảng 15 – 30 m/s. Còn khi cháy kích nổ do các phần tử hoạt hoá của nhiên liệu chịu tác động của các nguồn nhiệt bất thường sẽ tạo ra sự cháy kích nổ. Vận tốc lan truyền của màng lửa do hiện tượng tự kích nổ (1500 - 2000 m/s) có thể lớn gấp trăm lần vận tốc lan truyền của màng lửa cháy bình thường (15 – 30 m/s). Do đó áp suất và nhiệt độ trong buồng đốt sẽ tăng đột biến sinh ra sóng va đập với tần số và biên độ lớn tạo tiếng gõ, nước sôi, giảm công suất và hiệu suất động cơ, đặc biệt có thể gây ra hư hỏng nghiêm trọng như bó máy, cháy piston… Một điều cơ bản là trị số ốc – tan có liên quan mật thiết với tỉ số nén của động cơ, mối quan hệ này tỉ lệ thuận với nhau. Nghĩa là động cơ có tỉ số nén càng cao thì phải sử dụng xăng có trị số ốc – tan càng lớn. Vì vậy các xe hiện đại khi dùng xăng có trị số ốc – tan thấp hơn tiêu chuẩn thì lượng tiêu thụ nhiên liệu sẽ tăng mà động cơ lại không phát huy được hết công xuất, chạy không bốc.

Điểm đáng buồn trong bối cảnh xăng, dầu hiện nay ở nước mình chính là nạn xăng bệnh vẫn còn tồn tại. Nếu bạn để ý khi sử dụng xe máy, bạn sẽ thấy có nhiều ngày xe chạy rất êm. Trong khi đó thỉnh thoảng máy rất gằn và nóng, ga cảm giác không được trơn như mọi ngày. Xăng có thể là một nguyên nhân của tình trạng trên. Tình trạng gian lận xăng dầu khá đa dạng, ngoài việc tìm cách bơm không đủ, nhiều cửa hàng lẻ còn pha lẫn các loại xăng với nhau, ví dụ như pha lẫn xăng 90 với 92 rồi bán như xăng 92 hòng kiếm lợi nhuận cao.

Một số thợ sửa xe còn cho biết, xăng còn được pha lẫn với dầu hoả để bán, nhất là tại một số điểm bán xăng chai dọc đường. Xăng bây giờ có thể mua được ở rất nhiều điểm, hễ nơi nào có xe cộ qua lại là sẽ có cây xăng mọc lên, nhà nước có, tư nhân có, xăng chai “vệ đường”… Phần lớn chúng ta thường đổ xăng theo thói quen, chọn cây xăng trên đường từ nhà đến công sở. Hoặc nếu chẳng may xăng xe hết dọc đường thì chọn một cây xăng gần nhất để bơm. Những người mua xăng có kinh nghiệm thì khác. Họ chọn những cây xăng lớn, khách đông nghẹt, đặc biệt có nhiều loại ôtô đổ xăng. Trong trường hợp “bất đắc dĩ” như hết xăng dọc đường thì cũng đành đổ tạm một lượng vừa phải để tìm tới những trạm xăng tin cậy. Vì vậy có những cây xăng luôn đông kín khách, ngược lại có những cây xăng vẫn “hiu quạnh”!

Xe hiện đại cần dùng xăng cao cấp

(Ảnh: conceptcarz)

Trị số ốc – tan của xăng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định quá trình vận hành của động cơ. Sử dụng đúng xăng dùng để động cơ hoạt động êm ả, khoẻ khoắn và bền lâu là yêu cầu hàng đầu với chủ sở hữu xe.

Loại xăng dùng cho xe thường được nhà sản xuất đưa ra trong mục hướng dẫn kĩ thuật sử dụng. Ngoài ra, bạn còn chọn lựa được loại xăng phù hợp nếu biết loại động cơ trên xe bạn có tỉ số nén như thế nào. Các công trình nghiên cứu về xăng đã đưa ra mối quan hệ tối ưu giữa tỷ số nén động cơ và trị số ốc - tan đo theo phương pháp RON (tham khảo bảng 1)

Bảng 1

Bảng thông số trên cho thấy sự xuất hiện của xăng 95 sẽ đáp ứng tốt cho loại xe mà động cơ có tỉ số nén nằm trong dải từ 9:1 đến 10:1. Xét riêng về ôtô thì đa phần xe mới, lắp ráp trong nước thường có tỉ số nén thuộc dải trên (tham khảo bảng 2). Về xe máy thì trừ dòng xe Piaggo hầu hết cũng có tỉ số nén nhỏ hơn 10:1. Về nguyên tắc, xăng có có trị số ốc – tan cao thì vẫn có thể sử được cho các loại xe có tỉ số nén thấp, nhưng sẽ không mang lại lợi ích và không kinh tế.

Cụ thể, nếu dùng xăng 95 xe có tỉ số nén thấp, vận hành với tốc độ không vượt quá 50 – 60 km/h, hoặc xe có dung tích dưới 70 cc…cũng không nâng công suất và hiệu suất hoạt động lên được. Nhưng việc sử dụng xăng có trị số ốc – tan thấp cho xe có tỉ số nén cao thì hoàn toàn không nên, vì không có lợi khi xe vận hành. Đó là chưa kể đến tác hại khí thải gây ra khi dùng không đúng loại xăng. Đã có bán xăng RON 95! Đây là một tin vui làm yên lòng những người sử dụng ôtô và xe máy thuộc dòng xe cao cấp như: BMW series 7, Porsche Cayenne, Lexus GS 430, Mercedes S – Class và các loại xe máy như Piaggio, Honda Dylan, @, SH…

Bảng 2