Não nhân tạo - cánh cửa để mở ra sự trường sinh

Điều mà con người hằng mong ước rất có thể sẽ trở thành sự thật.

• Nghiên cứu thành công tiểu não nhân tạo
• Não nhân tạo có khả năng đếm và suy luận

Não nhân tạo có thể giúp con người trường sinh?

Bạn đã từng nghe nói về tay nhân tạo, chân nhân tạo hoặc đôi khi là cả tim nhân tạo rồi chứ? Đó đều là những tiến bộ thần kỳ trong công nghệ y học, giúp cho một lượng không ít bệnh nhân có lại được cơ hội sống một cuộc sống tốt đẹp như bao người khác. Người ta nói với công nghệ ngày càng tiến bộ và hiện đại, chúng ta rồi sẽ có đầy đủ các bộ phận trong cơ thể gắn mác "nhân tạo", nhưng đạt đến trình độ... não nhân tạo thì đúng là điều mà ít người dám nghĩ tới.

Ấy vậy mà cái điều tưởng như không tưởng đó đã và đang trở thành sự thật, khi các nhà khoa học tại viện nghiên cứu MicroNano của Đại học RMIT, cơ sở ở Melbourne, Australia đã tạo ra được các tế nào bộ nhớ mới (bạn có thể hiểm nôm na là nơ-ron nhân tạo) với kích thước nhỏ hơn 10.000 lần nếu so với sợi tóc người. Các tế bào này có đầy đủ khả năng ghi nhớ thông tin và xử lý chúng như những nơ-ron thần kinh thực thụ.

(Ảnh: CORBIS IMAGES)

Từ góc nhìn khoa học

Có rất nhiều góc nhìn đối với công trình nghiên cứu này, nhưng nếu đứng trên góc nhìn khoa học công nghệ, đây là bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu của con người. Nếu các bạn từng học qua về Tin học căn bản, bạn sẽ biết các dữ liệu thông tin của chúng ta hiện nay được xây dựng dựa trên 2 con số 0 và 1, và từ đó tạo nên mọi thứ trong dữ liệu máy móc. Nhưng để đạt được "tầm" của nơ-ron thần kinh, chừng ấy là chưa đủ. Và đó cũng là lí do tại sao khi Hussein Nili - tác giả chính của dự án này nói với các phóng viên của Mashable rằng họ đã có thể vượt qua cái giới hạn nhị phân chỉ 0 và 1 kia, viễn cảnh về bộ não nhân tạo đã trở nên gần hơn bao giờ hết.

(Ảnh: RMIT)

Việc gia tăng "sức mạnh" cho các tế bào bộ nhớ nano cũng đồng nghĩa với việc chúng có khả năng xử lí thông tin theo thời gian thực, bắt chước các tế bào não bộ của con người trong các hoạt động tiếp nhận, xử lí và truyền thông tin cho các tế bào nano khác. Hiểu một cách đơn giản, nó giống như một bản sao hoàn chỉnh của những gì mà bạn được học về nơ-ron thần kinh trong những cuốn sách giáo khoa Sinh học phổ thông vậy. Đây là chìa khóa quan trọng cho phép chúng ta tạo ra các mô não nhân tạo hay thậm chí là cả 1 bộ não hoàn chỉnh.

Nhưng tạo ra chúng để làm gì?

Ứng dụng của não nhân tạo

Trong trường hợp chúng ta tiến gần đến việc tạo ra thành công một bộ não nhân tạo, sẽ có 2 hướng sử dụng chính: cho mục đích nâng cấp hệ thống công nghệ và cho mục đích sức khỏe của con người .

Ảnh: Independent

Hãy nói về ý nghĩa công nghệ trước, dù rằng đó có thể không phải là cái đích hướng đến của các nhà nghiên cứu khi tạo ra bước đột phá này. Chúng có thể (mà nhiều khả năng là sẽ) trở thành công cụ để nâng cấp sức mạnh cho các cỗ máy, các AI hiện nay. Nói không ngoa, chúng có thể khiến sức mạnh của những thiết bị công nghệ tăng lên nhiều lần so với hiện nay. Nhưng đây chỉ mới dừng lại ở mức dự đoán.

Ý nghĩa thứ 2, và cũng là ý nghĩa chính của các nhà khoa học khi nghiên cứu công nghệ mới này chính là phục vụ cho sức khỏe của con người. Não bộ là phần quan trọng nhất của cơ thể con người, và do đó mọi bước tiến trong nghiên cứu não bộ đều ảnh hưởng không nhỏ tới sự sống của rất nhiều bệnh nhân trên toàn cầu. Nhưng vì lí do đạo đức, việc nghiên cứu trên não bộ luôn gặp những khó khăn và rào cản xã hội (hãy thầm cảm ơn các nhà khoa học vì họ đã vượt qua rất nhiều điều để đem lại cho chúng ta những kiến thức như ngày nay). Vậy nên nếu bạn có một bộ não nhân tạo mô phỏng y hệt một bộ não người, đó sẽ là công cụ tuyệt vời để nghiên cứu trị các căn bệnh như Alzheimer và Parkinson.

Đấy là về phương diện nghiên cứu, còn về phương diện chữa bệnh, việc tái tạo não nhân tạo cũng có tầm ảnh hưởng tương tự như các tái tạo các bộ phận khác trên cơ thể (tất nhiên là ở độ khó cao hơn nhiều). Không phải ai sinh ra cũng có một não bộ hoàn chỉnh như bao người khác. Những trường hợp bị các căn bệnh như động kinh hay suy giảm chức năng của cơ thể do khiếm quyết não là không hề thiếu, và trong phần lớn trường hợp, sự tương tác của con người để giải quyết căn bệnh là rất khó khăn. Nhưng nếu chúng ta có thể tạo ra các mô não nhân tạo để tu bổ những khiếm quyết đó, đấy sẽ là cơ hội để những người bệnh có thể có một cuộc sống bình thường mà họ mong muốn.

Vượt xa hơn thế, những công nghệ liên quan đến não bộ có thể, vâng chỉ là có thể thôi, sẽ ảnh hưởng đến cách mà con người tồn tại. Về lí thuyết, con người chỉ chết hoàn toàn khi não bộ bị ngưng hoạt động. Và khi mà ngay cả trái tim cũng có thể làm nhân tạo để bơm máu cho cơ thể, việc duy trì hoạt động của não bộ với sự can thiệp của khoa học sẽ giúp con người tiến gần hơn đến "công thức" kéo dài tuổi thọ. Giờ thì chẳng cần tiên đơn trường sinh như các vị vua trong phim ảnh mới có thể trường sinh, chỉ bằng các công nghệ khoa học, chúng ta cũng đã có thể làm được điều đó.

Ảnh: Internet

Câu chuyện của tương lai

Vẫn còn khá sớm để nói được liệu các nhà khoa học sẽ đi xa đến đâu, hay họ sẽ làm những gì với công nghệ mới được nghiên cứu của mình. Nhưng trong một viễn cảnh không quá thần kỳ, công nghệ não nhân tạo sẽ có thể trở thành một trong những thứ thay đổi hoàn toàn tương lai của con người. Thiếu tay, chân, chúng ta có tay giả chân giả, suy giảm chức năng của một bộ phận trong cơ thể, chúng ta cũng có thể tạo ra "đồ nhân tạo", và khi nào não bộ cũng có thể được làm như thế, một kỷ nguyên mới sẽ xuất hiện.

Câu hỏi đặt ra là, liệu chúng ta có thật sự cần sự "trường sinh" theo cách như vậy hay không?