Những tai nạn đáng chú ý liên quan đến Boeing 777

Boeing 777 là dòng máy bay thân rộng 2 động cơ phản lực, chuyên phục vụ cho các chuyến bay đường dài do Boeing Commercial Airplanes sản xuất. Không chỉ là mẫu máy bay phản lực lớn nhất, Boeing 777 còn là mẫu máy bay được sử dụng phổ biến bởi các hãng hàng không trên thế giới và cực kỳ an toàn.

Theo thống kê của Fearofflying, Boeing 777 chỉ xếp thứ 2 sau Airbus A340 với chỉ 1 vụ tai nạn/8 triệu giờ bay. Vì vậy, vụ mất tích của chiếc Boeing 777-200ER của hãng hàng không Malaysia Airlines đã khiến giới chuyên môn rất ngạc nhiên. Trong thời gian chờ đợi những phát hiện mới về vụ việc, chúng ta hãy cùng điểm lại những vụ tai nạn đáng chú ý liên quan đến Boeing 777 để xem vì sao Boeing 777 luôn được ca ngợi là một trong những chiếc máy bay phản lực thương mại an toàn nhất thế giới.

Chiếc Boeing 777-200ER của Asiana Airlines gặp tai nạn tại sân bay San Francisco năm ngoái

Boeing 777 bắt đầu được sản xuất từ năm 1993 và được giới thiệu lần đầu tiên vào tháng 7 năm 1995 với hãng hàng không đầu tiên khai thác là United Airlines (Mỹ). Trải qua gần 19 năm, Boeing 777 đã được phát triển với nhiều phiên bản tương ứng với chiều dài thân và tầm bay. Các phiên bản của Boeing 777 bao gồm 777-200, 777-200ER, 777-200LR, 777-300, 777-300ER, 777F và 777X. Chiếc máy bay gặp nạn của hãng hàng không Malaysia Airlines là một chiếc Boeing 777-200ER đời 1997 thuộc phân khúc B (tầm bay tối đa 12.200km). Có tổng số 422 chiếc Boeing 777-200ER được xuất xưởng tính đến năm 2013 và Malaysia Airlines sở hữu 15 chiếc. Riêng hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) cũng có 4 chiếc cùng loại đang được khai thác trên các chuyến bay quốc tế.

Kể từ khi đi vào khai thác và trước vụ mất tích của Malaysia Airlines MH370 hôm 8/3 thì Boeing 777 đã gặp phải 10 tai nạn và sự cố lớn nhỏ. Trong đó có 3 vụ tai nạn khiến máy bay bị hư hại nặng (hull-loss) và 3 lần bị không tặc.

Hiện trường vụ tai nạn của British Airways Flight 38 tại sân bay Heathrow

Vụ tai nạn hull-loss đầu tiên xảy ra với chuyến bay số 38 của British Airways (Anh quốc). Vào ngày 17/1/2008, một chiếc Boeing 777-200ER dùng động cơ Rolls-Royce Trent 895 bay từ Bắc Kinh đến London đã gặp sự cố trong bước tiếp cận cuối cùng xuống đường băng 27L thuộc sân bay Heathrow. Trục trặc xảy ra với động cơ khiến phi công không thể tăng lực đẩy từ hệ thống autothrottle và ở độ cao 61m, tốc độ máy bay giảm xuống còn 108 knot (200km/h). Phi công buộc phải ngắt chế độ autopilot và cố gắng cho máy bay hạ cánh bằng cách giảm góc cánh tà từ 30 xuống 25 độ để tăng lực hãm và cho máy bay lượn xuống đường băng. Kết quả là chiếc Boeing 777 đã va chạm với đường băng, trượt đến đường cất hạ cánh dịch chuyển (displaced threshold). Có 47 hành khách bị thương nhưng không ai thiệt mạng. Vụ tai nạn làm hỏng toàn bộ càng hạ cánh, gốc cánh và các động cơ.

Băng bám trên bộ chuyển đổi nhiệt dầu FOHE trong động cơ của chiếc Boeing 777 gặp nạn

Qua điều tra, nguyên nhân vụ tai nạn được xác định là do các tinh thể băng từ hệ thống nhiên liệu đã bịt kín bộ chuyển đổi nhiệt dầu (FOHE), làm giảm lực đẩy động cơ khi đang hạ cánh. Vào năm 2009, các nhà điều tra sự cố hàng không đã yêu cầu Rolls-Royce thiết kế lại bộ phận này trên dòng động cơ Trent 800 series. Các bộ chuyển đội nhiệt FOHE được tái thiết kế đã được thay thế trên những chiếc Boeing 777 của British Airways vào tháng 10 cùng năm.

Buồng lái của chiếc Boeing 777-200ER của EgyptAir hư hại nặng sau vụ hỏa hoạn

Vụ tai nạn hull-loss thứ 2 xảy ra vào ngày 29/7/2011 khi chiếc Boeing 777-200ER của EgyptAir (Ai Cập) gặp sự cố cháy trong buồng lái khi hành khách đang làm thủ tục lên tàu tại một cổng chờ ở sân bay quốc tế Cairo. Hành khách và phi hành đoàn trên chuyến bay đã được giải cứu an toàn và không có thiệt hại về người. Tuy nhiên, chiếc máy bay đã bị hư hỏng nặng và theo các nhà điều tra, hỏng hóc từ hệ thống điện tử với các đường ống cung cấp oxy trong buồng lái có thể là nguyên nhân gây ra vụ cháy.

Chiếc Boeing 777-200ER của Asiana Airlines bị phá hủy gần như hoàn toàn sau cú hạ cánh hỏng xuống sân bay San Francisco

Vụ tai nạn hull-loss thứ 3 và cũng là vụ tai nạn gây thiệt hại về người đầu tiên xảy ra vào ngày 6/7/2013 với chuyến bay số 214 của hãng hàng không Asiana Airlines (Hàn Quốc). Chiếc máy bay Boeing 777-200ER chở 291 hành khách và 16 thành viên phi hành đoàn bay từ sân bay quốc tế Icheon (Hàn Quốc) đã gặp sự cố khi hạ cánh xuống sân bay quốc tế San Francisco. Trong bước tiếp cận cuối cùng xuống đường băng 28L, càng hạ cánh và đuôi máy bay đã va vào bức tường ngăn biển tại đầu đường băng. Cú va chạm khiến động cơ và đuôi rơi ra khỏi máy bay, phần thân máy bay còn lại và 2 cánh xoay vòng ngược chiều kim đồng hồ 330 độ và trượt trên đường băng. Chiếc máy bay dừng lại tại bãi đất bên trái đường băng, cách vị trí va chạm ban đầu 730m. Không dừng lại ở đó, chỉ 1 phút sau, khói đen bốc lên và ngọn lửa lan sang dầu rỉ ra từ động cơ và bốc cháy. Phao trượt cứu hộ bên mạng trái máy bay đã được triển khai ngay lập tức để sơ tán hành khách và lực lượng cứu hộ tại sân bay cũng đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường. Vụ tai nạn này làm 3 hành khách người Trung Quốc thiệt mạng (trong đó 1 người bị rơi ra ngoài máy bay và bị xe cứu hỏa cán chết), 181 người bị thương, tổng số người sống sót tính cả phi hành đoàn là 304 người.

Ủy ban an toàn vận tải quốc gia (NTSB) đã phân tích dữ liệu từ hộp đen và đưa ra kết luận cuối cùng về vụ tai nạn với nguyên nhân hoàn toàn do lỗi phi công. Cụ thể là phi công chịu trách nhiệm điều khiển chiếc máy bay Lee Gang Guk vẫn đang trong thời gian huấn luyện với máy bay Boeing 777. Mặc dù đã có hơn 10.000 giờ bay với nhiều loại máy bay nhưng Lee chỉ có 33 giờ bay với Boeing 777. Trong khi đó, phi công hướng dẫn bay Lee Jeong Min đã trải qua 3.220 giờ bay với Boeing 777. Chịu trách nhiệm điều khiển máy bay hạ cánh, Lee Gang Guk nói với đội ngũ điều tra rằng anh cảm thấy "rất căng thẳng" và việc hạ cánh "rất khó thực hiện" với một chiếc máy bay lớn như Boeing 777 và sự thiếu sót của một hệ thống điện tử giúp theo dõi đường lượn của máy bay do đang được bảo trì.

Vụ việc đã ảnh hưởng không nhỏ đến danh tiến của Asiana Airlines và hãng đã cải tổ chương trình huấn luyện cho phi công nhằm đảm bảo khả năng điều khiển nhiều loại máy bay và các kỹ năng cần thiết để hạ cánh và sử dụng hệ thống autopilot. Vào ngày 25/2/2014, Cục vận tải Hoa Kỳ (DOT) đã phạt Asiana Airlines 500.000 USD vì lý không cập nhật thông tin về vụ tai nạn kịp thời cho nạn nhân và gia đình nạn nhân.

Boeing 777-200ER với mã đăng ký 9M-MRO của Malaysia Airlines vừa mất tích (ảnh chụp khi máy bay cất cánh tại sân bay Charles De Gaulle, Pháp, tháng 10 năm 2011)

Và vào 1:22 sáng ngày 8/3 vừa qua theo giờ Malaysia, chiếc Boeing 777-200ER thực hiện chuyến bay mang số hiệu MH370 của hãng hàng không Malaysia Airlines chở 239 người (227 hành khách và 12 thành viên phi hành đoàn) khi đang trên đường từ Kuala Lumpur, Malaysia đến Bắc Kinh, Trung Quốc đã mất liên lạc với trạm kiểm soát không lưu Subang. Đến 2:40 sáng, chiếc máy bay được thông báo đã mất tích ngoài khơi vịnh Thái Lan. Hoạt động tìm kiếm cứu hộ đã nhanh chóng được triển khai với sự tham gia của 6 quốc gia gồm: Mỹ, Trung Quốc, Philippines, Malaysia, Singapore và Việt Nam. Cho đến thời điểm hiện tại, hoạt động tìm kiếm vẫn đang diễn ra tích cực và các nhà chức trách vẫn chưa khẳng định liệu máy bay đã rơi xuống biển hay không mặc dù vệt dầu loang và một số mảnh vỡ đã được phát hiện tại khu vực tình nghi tại vùng biển phía nam đảo Thổ Chu của Việt Nam.

Chiếc máy bay gặp nạn là Boeing 777-200ER với số đăng ký 9M-MRO. Đây là một chiếc máy bay mới được Boeing chuyển giao cho Malaysia Airlines vào ngày 31/5/2002. Theo hãng hàng không chủ quản, chiếc máy bay đã trải qua 20.243 giờ bay và 3.023 lượt bay kể từ khi đi vào dịch vụ. Lần bảo trì gần đây nhất của nó được thực hiện vào tháng 2 năm nay. Chiếc máy bay này cũng đã từng gặp phải một tai nạn khá nghiêm trọng tại sân bay quốc tế Thượng Hải khi đang di chuyển trên mặt đất. Đầu cánh máy bay đã hư hỏng nặng sau khi va vào đuôi một chiếc Airbus A340-600 của hãng hàng không China Eastern Airlines vào tháng 8/2012. Về vụ mất tích bí ẩn của chuyến bay MH370, rất nhiều giả thuyết đã được đặt ra nhưng nguyên nhân về thời tiết và trục trặc kỹ thuật được nhận định là rất khó xảy ra. Thêm vào đó, trước khi mất tích, MH370 không phát đi tín hiệu khẩn cấp, cùng với việc phát hiện ra 2 hành khách trên máy bay sử dụng hộ chiếu giả, giới chuyên môn và Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) đang nghi ngờ về khả năng MH370 bị tấn công khủng bố.

Qua những vụ tai nạn kể trên, có thể nói Boeing 777 là dòng máy bay rất an toàn với số vụ tai nạn cũng như thiệt hại về người rất thấp trong suốt 19 năm hoạt động. Trong trường hợp xấu nhất, nếu chiếc Boeing 777 của Malaysia Airlines rơi xuống Thái Bình Dương, vụ tai nạn này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến thành tích an toàn của Boeing 777.