So sánh tàu lặn Titan với tàu lặn sâu nhất thế giới

Tàu lặn Titan trong tai nạn nổ ép khiến 5 hành khách thiệt mạng sử dụng vật liệu siêu nhẹ và nhiều đặc điểm không thể tìm thấy ở những tàu lặn tương tự.

Tàu lặn Titan được chế tạo từ vật liệu khác thường cho phép tàu lặn xuống các địa điểm như xác tàu Titanic ở độ sâu 3.810m bên dưới Đại Tây Dương. Trong khi những tàu lặn như Alvin của Hải quân Mỹ (phương tiện cũng khám phá xác tàu Titanic), sử dụng vỏ titan, tàu lặn của công ty OceanGate được làm từ sợi carbon kết hợp nắp titan. Theo công ty quảng cáo, tàu Titan là tàu lặn bằng sợi carbon duy nhất trên thế giới có thể chở 5 người xuống độ sâu 4.000m.

Khoang chở người của tàu lặn Deepsea Challenger (trái) và tàu lặn Titan (phải). (Ảnh: Popular Mechanics).

Giống như với máy bay và tàu vũ trụ, titan được sử dụng để sản xuất tàu lặn bởi nó vừa siêu nhẹ vừa cứng chắc, nhưng cũng cực kỳ đắt đỏ và khó xử lý. Đó là lý do tại sao Hải quân Mỹ vẫn chế tạo tàu ngầm hạt nhân bằng thép, dù tàu ngầm tấn công thuộc lớp Virginia mới ước tính có thể xuống độ sâu tối đa khoảng 457 m.

Deepsea Challenger, tàu lặn nổi tiếng từng chở đạo diễn kiêm nhà thám hiểm dưới nước James Cameron xuống điểm sâu nhất thế giới là Challenger Deep ở độ sâu gần 11 km, chủ yếu chế tạo từ một loại bọt thủy tinh đặc biệt, trong đó khoang chở người bao gồm khối cầu thép gắn liền với giá đỡ. Theo Viện Hải dương học Woods Hole, đơn vị vận hành Deepsea Challenger, khoảng 70% thể tích phương tiện cấu tạo từ loại bọt này. Bọt thủy tinh chứa những khối cầu thủy tinh nhúng trong nhựa epoxy, cung cấp cả lực nổi và hỗ trợ kết cấu.

Cấu trúc sợi carbon của Titan mang lại trọng lượng nhẹ hơn. Tàu Deepsea Challenger có trọng lượng khoảng 12 tấn và chở một người. Tàu Alvin với một người lái và hai hành khách nặng khoảng 17 tấn. Tàu Titan chở một người lái và 4 hành khách chỉ nặng 10 tấn.

Có nhiều nghi ngại về việc liệu sợi carbon có phù hợp với phương tiện lặn siêu sâu hay không, hay ít nhất vật liệu này đã được thử nghiệm đầy đủ cho độ sâu lớn như vậy hay chưa. Ví dụ, ở vị trí xác tàu Titanic, áp suất lên tới 4.200 tấn/m². Sợi carbon rẻ hơn titan hoặc thép và cực kỳ cứng chắc, nhưng nó hầu như chưa được kiểm tra với những tàu lặn sâu như Titan.

Khác với thiết kế hình cầu của tàu Deepsea Challenger giúp phân bố đều áp suất, hình trụ của tàu Titan có nghĩa một số khu vực chịu áp suất lớn hơn các khu vực khác. Ở độ sâu hơn 3,6km dưới mặt biển, ngay cả một vết nứt nhỏ ở vỏ tàu cũng sẽ gây ra hiện tượng nổ ép ngay tức thì.

Trước đó, có nhiều báo cáo bày tỏ lo ngại về vấn đề an toàn của tàu Titan. David Lochridge, cựu giám đốc phụ trách hoạt động hàng hải của OceanGate, cảnh báo công ty vào năm 2018 rằng cửa sổ ngắm cảnh bên ngoài tàu chỉ được cấp phép cho độ sâu 1.300m. Lochridge sau đó bị đuổi việc.

Những hành khách cũ cũng mô tả vấn đề với hệ thống đẩy, định vị và liên lạc của tàu như bộ điều khiển cải tiến từ tay cầm chơi game hay cửa sập không thể mở từ bên trong. Phần lớn tàu lặn có chứng chỉ từ các tổ chức an toàn hàng hải quốc tế. Ngược lại, OceanGate cho rằng tàu Titan tiên tiến đến mức việc xin cấp phép quá mất thời gian.

Cập nhật: 26/06/2023 VnExpress