Nước từ rau má, dừa, mủ trôm, hột é, dưa hấu, đậu ván, sắn dây, mía lau, chanh... có công dụng thanh nhiệt hiệu quả trong những ngày nắng nóng.
Theo lương y Đinh Công Bảy, ngày hè oi bức nên dùng nước uống có công dụng giải nhiệt từ rau má, atisô, rau đắng, nhân trần, cúc hoa, sương sâm, lá sen, bông súng, nha đam, khổ qua, dừa... Nếu bị say nắng có thể dùng hột é, mủ trôm, mủ gòn, dưa hấu, hương nhu, đậu ván, đậu xanh, sắn dây, mía lau, diếp cá, rau sam, sữa đậu nành, đậu hũ, bột củ dong...
Ngoài ra có thể dùng rau câu, mã đề, đậu đen, rễ cỏ tranh, râu bắp, củ sen, ý dĩ, đậu đỏ, bí đao, rau muống, mộc nhĩ... Cần lưu ý là sử dụng luân phiên, không nên chỉ dùng một thứ trong nhiều ngày. Những người có tình trạng lạnh bụng, thường đi tiêu lỏng nên thận trọng khi dùng những loại cây cỏ có tính mát, tính hàn.
Phổ biến trong dân gian là nước uống mát giải nhiệt, thường gồm những nguyên liệu tươi với 3 khúc mía lau, một ít rễ cỏ tranh, cây ngò già có hạt (cây mùi), lá dứa thơm, râu bắp, mã đề, bọ mắm (thuốc dòi), cây lẻ bạn, đường phèn, một ít muối.
Các loại cây lá trên cần ngâm nước, rửa cho sạch đất, cuốn lại thành bó hoặc có thể cắt khúc. Mía lau đập dập. Tất cả cho vào nồi, cho nước, một chút muối, đường phèn và nấu chung với nhau. Đun lửa lớn đến khi sôi thì đun lửa nhỏ trong 20-30 phút. Sau đó lọc bỏ xác, lấy nước dùng uống trong ngày hoặc 1-2 ngày nếu bảo quản trong tủ lạnh.
Nước mát giải nhiệt phổ biến trong dân gian. (Ảnh: yeutre).
Các bác sĩ dinh dưỡng cũng khuyên nên chọn các loại nước giải khát có nguồn gốc thiên nhiên vì dễ tìm kiếm và tốt cho sức khỏe. Có thể chọn những loại sau:
- Nước chanh, nước cam, nước ép bưởi: Chứa nhiều vitamin C, vừa có công hiệu giải khát, giải nhiệt rất tốt, còn tác dụng làm đẹp da, sát khuẩn, trị ho…
- Nước mía tươi: Tác dụng giải khát, bổ dưỡng nhờ mía có vị ngọt, tính hàn, giàu dinh dưỡng, tuy nhiên không nên uống quá nhiều.
- Dưa hấu hay dưa bở: Gọt bỏ vỏ xay hay ép lấy nước cho một chút đường uống vừa giải nhiệt, giải khát và bổ dưỡng.
- Rau má: Xay lấy nước, thêm chút đường cho dễ uống, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tốt cho thị lực.
- Xoài ép: Một ly nước xoài tươi khoảng 160 ml cung cấp 75 kcal và hơn 50% nhu cầu trong ngày về vitamin C.
- Sữa chua: Rất tốt trong ngày hè vì có lợi cho tiêu hóa và còn có tác dụng làm đẹp da.
- Nước dừa: Có vị ngọt ấm, không độc, có tác dụng giải nhiệt, tăng cường khí lực.
Bác sĩ khuyến khích những loại thức uống giải nhiệt từ thiên nhiên. (Ảnh: drink).
- Nước sắn dây và quất: Giúp thanh nhiệt, giải độc, làm ra mồ hôi. Cho bột sắn dây vào ly nước lọc, khuấy đều, vắt thêm 2 quả quất, khi dùng có thể cho thêm chút đường, chút muối và đá.
- Đậu xanh: Vị ngọt, tính lạnh, giúp thanh nhiệt, giải độc. Có thể ăn sống, ninh nhừ hoặc sắc vỏ đậu lấy nước uống. Bột đậu xanh hòa với nước nguội để uống cũng tốt cho sức khỏe.
- Mủ trôm hoặc nha đam đường phèn: Tác dụng giải khát, làm mát gan, thanh mát cơ thể.
- Nước đậu đen rang: Đậu đen giàu chất chống oxy hóa, chất xơ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, mỡ máu cao, phòng ngừa đột quỵ. Vào mùa hè nắng nóng, dùng chè đậu đen sẽ rất tốt cho việc giải nhiệt cơ thể.Tuy nhiên, không nên ăn chè đậu đen quá ngọt và không ăn quá thường xuyên trong một vài ngày để tránh bị lạnh bụng, ảnh hưởng hệ tiêu hóa.
- Nước Actisô: Atisô có tính mát, có tác dụng nhuận gan, lợi mật và để phục hồi nhu mô gan nên được dùng để giải độc cho cơ thể. Người bị viêm loét dạ dày, tá tràng cũng có thể dùng atisô. Tuy nhiên, chỉ nên uống với mức vừa phải, uống quá nhiều sẽ gây hại cho sức khỏe.