Tinh tinh thích kết bạn như người

Mỗi cá nhân trong xã hội loài người đều cần có bạn thân và tinh tinh cũng vậy. Một nghiên cứu kéo dài trong 10 năm chứng minh rằng đa số tinh tinh đực tạo dựng mối quan hệ lâu dài với nhau khi tới tuổi trưởng thành.

John Mitani, một chuyên gia về linh trưởng của Đại học Michigan (Mỹ), cho biết những mối quan hệ giữa các con tinh tinh đực kéo dài trung bình 7 năm. Ông đã quan sát tinh tinh trong nhiều khu rừng thuộc công viên quốc gia Kibale của Uganda trong 10 năm để rút ra kết luận này.

Trong suốt một thập kỷ, John dành nhiều thời gian cho việc quay phim mọi hoạt động của 35 con tinh tinh đực. Tinh tinh cái thường rời khỏi đàn khi bước vào tuổi động dục, do đó chúng có ít mối quan hệ bạn bè hơn con đực.

Cũng giống như trong xã hội loài người, có vẻ như những mối quan hệ bền chặt nhất của tinh tinh được xây dựng trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và có đi có lại. Những con tinh tinh chải lông cho nhau với thời lượng xấp xỉ bằng nhau có xu hướng quan hệ lâu hơn. 

Ba con tinh tinh trong vườn thú Taronga tại Sydney, Australia. Ảnh: msnbc.com.

Mối quan hệ máu mủ cũng đóng một vai trò quan trọng đối với tình bạn của tinh tinh. John nhận thấy những con do cùng một mẹ sinh ra dễ có mối quan hệ lâu dài hơn các cặp khác. Tuy nhiên, xác suất tinh tinh đực có cùng bố trở thành bạn thân cũng không cao hơn.

Phần lớn trong số 35 tinh tinh đực mà John theo dõi có ít nhất một mối quan hệ lâu dài và một số con có nhiều “bạn thân”. Chỉ có hai con không bao giờ tạo dựng mối quan hệ thân thiết với cá thể khác trong suốt quá trình nghiên cứu. Tuy nhiên, cả hai đều chơi với một con tinh tinh đực trưởng thành cùng bố hoặc mẹ với chúng.

Joan Silk, một nhà linh trưởng học của Đại học California (Mỹ), cho biết tình bạn của tinh tinh không khác nhiều so với tình bạn của khỉ đầu chó. Trong một nghiên cứu về khỉ đầu chó tại Botswana, Joan nhận thấy những con cái trưởng thành thường kết bạn với con khác để chải lông cho nhau. Những con khỉ đầu chó cái có cùng bố hoặc mẹ dễ chơi lâu dài với nhau hơn. Mối quan hệ sẽ nhanh chóng chấm dứt nếu nếu một con cho nhiều hơn nhận hoặc ngược lại.